Sadi Irmak

Sadi Irmak
Sadi Irmak
17. Türkiye başbakanı
	Görev süresi; 17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975
Cumhurbaşkanı	Fahri Korutürk
Yerine geldiği	Bülent Ecevit
Yerine gelen	Süleyman Demirel
Danışma Meclisi Başkanı
	Görev süresi; 27 Ekim 1981 - 4 Aralık 1983
Türkiye Çalışma Bakanı
	Görev süresi; 7 Haziran 1945 - 9 Eylül 1947
Başbakan	Şükrü Saracoğlu; Recep Peker
Yerine gelen	Tahsin Bekir Balta
Türkiye Büyük Millet Meclisi; 7. ve 8. dönem milletvekili
Seçim bölgesi	1943 - Konya; 1946 - Konya
Cumhuriyet Senatosu; Kontenjan senatörü
	Görev süresi; 8 Haziran 1974 - 8 Haziran 1980
Kişisel bilgiler
Doğum	Mahmut Sadi; 15 Mayıs 1904; Seydişehir, Konya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	10 Kasım 1990 (86 yaşında); İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Aşiyan Mezarlığı, İstanbul
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi (1943-1950)
Bitirdiği okul	Darülfünun Tıp Fakültesi, İstanbul
Mesleği	Hekim
Hükûmeti	38. Türkiye Hükûmeti

Mahmut Sadi Irmak (15 Mayıs 1904, Konya - 10 Kasım 1990, İstanbul), Türk tıp doktoru ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin 17. Başbakanı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1904 yılında Konya Seydişehir'de doğdu.^[2] Avukat Sabri Bey ve Saliha Hanım'ın oğludur.^[3] İlk öğrenimini, Rüşdiyeyi ve Konya Sultanisi'ni birincilikle bitirip biyoloji öğretmeni oldu. Aynı yıl Darülfünun Tıp Fakültesine girdi. 1923 yılında İstanbul Üniversitesinde öğrenci olduğu yıllarda üniversitenin Devlet Bursu ile Avrupa'ya öğrenci gönderileceğine dair üniversite duvarlarında gördüğü ilana başvuran 150 kişi arasından seçilen 11 kişiden birisi olarak Berlin Üniversitesinde tıp ve biyoloji öğrenimi görüp 1929 yılında pekiyi derece ile tıp doktoru oldu. Hagen ve Düsseldorf hastanelerinde asistan olarak çalıştı, yurda dönünce Ankara Hükûmet Tabipliği ve Gazi Terbiye Enstitüsü biyoloji öğretmenliği görevlerinde bulundu. 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi doçentliğini kazandı. 1940 yılında fizyoloji profesörü oldu.

Almanca, Fransızca ve Arapça bilmekteydi.

Ayşe Seniha H. (1912) ile evli olup XVII. Dönem Konya Milletvekili Sabri Irmak (1936-1991) ve Saliha Yakut'un (1940) babası idi.^[3]

Milletvekilliği dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 yılında Konya milletvekili seçilip, aynı yıl Halkevleri Yüksek Danışma Kurulu Başkanlığına, sonra da Diyarbakır Bölge Müfettişliğine getirildi. 7 Haziran 1945 tarihinde Türkiye'nin ilk Çalışma Bakanı oldu. 1947'de Uluslararası Çalışma Konferansı ikinci başkanlığına seçildi. Eylül 1947'de bakanlıktan ayrıldı. CHP'nin 1950'de seçimleri kaybetmesi üzerine bir süre siyasetten uzaklaştı. Aynı yıl yeniden ilim ve meslek hayatına döndü. Münih, daha sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde akademik hayatını sürdürdü.

Başbakanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

1974 yılında Kontenjan Senatörü seçildi. Cumhuriyet Halk Partisinin Milli Selamet Partisi ile kurduğu koalisyon hükûmetinin istifasından sonra 17 Kasım 1974 tarihinde partiler üstü hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Oluşturduğu hükûmet için TBMM'de yapılan güven oylamasında, 450 milletvekilinden yalnızca 18'inin lehinde oy kullanması dolayısıyla güvenoyu alamamasına karşın 31 Mart 1975 tarihine kadar başbakanlık yaptı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 15 Ekim 1981 tarihinde oluşturulan Danışma Meclisine Konya üyesi olarak atandı ve 27 Ekim'de bu meclisin başkanlığına seçildi. Irmak bu görevi TBMM Başkanlığına Necmettin Karaduman'ın 4 Aralık 1983'te seçilmesine değin sürdürdü.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Kasım 1990 tarihinde 86 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. Naaşı Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Kolektif (16 Ocak 1985). Sağlık Hizmetinde 25 Yıl. Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Hastanesi. s. 27.
^ "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ". www5.tbmm.gov.tr. 6 Temmuz 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022.
^ ^a ^b "Türk Parlamento Tarihi II. Cilt" (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
^ Sadi Irmak öldü 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (11 Kasım 1990) Milliyet gazetesinde ilgili haberler

Siyasi görevi
Önce gelen: Cahit Karakaş (TBMM Başkanı)	Danışma Meclisi Başkanı 27 Ekim 1981 - 4 Aralık 1983	Sonra gelen: Necmettin Karaduman (TBMM Başkanı)
Önce gelen: Bülent Ecevit	17. Türkiye başbakanı 17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975	Sonra gelen: Süleyman Demirel
Önce gelen: Önce gelen yoktur.	Türkiye Çalışma Bakanı 7 Haziran 1945 - 9 Eylül 1947	Sonra gelen: Tahsin Bekir Balta

[ih1-1] Kolektif (16 Ocak 1985). Sağlık Hizmetinde 25 Yıl. Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Hastanesi. s. 27.

[2] "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ". www5.tbmm.gov.tr. 6 Temmuz 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022.

[tbmm-3] "Türk Parlamento Tarihi II. Cilt" (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).

[4] Sadi Irmak öldü 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (11 Kasım 1990) Milliyet gazetesinde ilgili haberler

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Türkiye başbakanları (liste)
Kurtuluş Savaşı dönemi (1920–1923)	Mustafa Kemal Atatürk Fevzi Çakmak Rauf Orbay Fethi Okyar
Cumhuriyet dönemi (1923–2018)	İsmet İnönü Fethi Okyar İsmet İnönü Celâl Bayar Refik Saydam Ahmet Fikri Tüzer (vekil) Şükrü Saracoğlu Recep Peker Hasan Saka Şemsettin Günaltay Adnan Menderes Cemal Gürsel Fahri Özdilek (vekil) İsmet İnönü Suat Hayri Ürgüplü Süleyman Demirel Nihat Erim Ferit Melen Naim Talu Bülent Ecevit Sadi Irmak Süleyman Demirel Bülent Ecevit Süleyman Demirel Bülent Ecevit Süleyman Demirel Bülend Ulusu Turgut Özal Ali Bozer (vekil) Yıldırım Akbulut Mesut Yılmaz Süleyman Demirel Erdal İnönü (vekil) Tansu Çiller Mesut Yılmaz Necmettin Erbakan Mesut Yılmaz Bülent Ecevit Abdullah Gül Recep Tayyip Erdoğan Ahmet Davutoğlu Binali Yıldırım

g t d Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanları (liste)
Çalışma Bakanları (1946-1983)	Sadi Irmak Tahsin Bekir Balta Reşat Şemsettin Sirer Hasan Polatkan Ahmet Hulusi Köymen Nuri Özsan Samet Ağaoğlu Hayrettin Erkmen Mümtaz Tarhan Hayrettin Erkmen Halûk Şaman Cahit Talas Mehmet Raşit Beşerler Ahmet Tahtakılıç Cahit Talas Bülent Ecevit İhsan Sabri Çağlayangil Ali Naili Erdem Turgut Toker Seyfi Öztürk Atila Sav Ali Rıza Uzuner Ali Naili Erdem Önder Sav Turhan Esener Ahmet Tevfik Paksu Şevket Kazan Ahmet Bahir Ersoy Fehmi Cumalıoğlu Ahmet Bahir Ersoy Hüseyin Cavit Erdemir Turhan Esener
Sosyal Güvenlik Bakanları (1974-1983)	Sadık Şide Ahmet Mahir Ablum Hayrettin Uysal Turhan Kapanlı Mehmet İlhami Ertem Hilmi İşgüzar Mehmet Salih Yıldız Sümer Oral Sadık Şide
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanları (1983-2018)	Mustafa Kalemli Mükerrem Taşçıoğlu İmren Aykut Metin Emiroğlu Mehmet Moğultay Nihad Matkap Aydın Güven Gürkan Ziya Halis Ateş Amiklioğlu Mustafa Kul Emin Kul Necati Çelik İbrahim Nami Çağan Hakan Tartan Yaşar Okuyan Nejat Arseven Murat Başesgioğlu Faruk Çelik Ömer Dinçer Faruk Çelik Ahmet Erdem Süleyman Soylu Mehmet Müezzinoğlu Jülide Sarıeroğlu
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanları (2018-2021)	Zehra Zümrüt Selçuk
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanları (2021-günümüz)	Vedat Bilgin Vedat Işıkhan

g t d 14. Türkiye Hükûmeti
2. Saracoğlu Hükûmeti (9 Mart 1943 - 7 Ağustos 1946)
Başvekil	Şükrü Saracoğlu
Adliye Vekili	Ali Rıza Türel → Mümtaz Ökmen
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Ali Rıza Artunkal
Dahiliye (İçişleri) Vekili	Recep Peker → Hilmi Uran
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Şükrü Saracoğlu → Hasan Saka → Numan Menemencioğlu
İktisat (Ekonomi) Vekili	Fuat Sirmen
Maliye Vekili	Nurullah Esat Sümer → Fuat Ağralı
Maarif (Eğitim) Vekili	Hasan li Yücel
Nafia (Bayındırlık) Vekili	Sırrı Day
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Ahmet Hulusi Alataş → Sadi Konuk
Çalışma Vekili	Sadi Irmak
Ziraat (Tarım) Vekili	Şevket Raşit Hatipoğlu
Ticaret Vekili	Raif Karadeniz → Celal Sait Siren
Gümrük ve İnhisarlar Vekili	Raif Karadeniz → Suat Hayri Ürgüplü → Tahsin Çoşkan
Muhabere ve Münakalat (Haberleşme ve Ulaştırma) Vekili	Ali Fuat Cebesoy

g t d 15. Türkiye Hükûmeti
Recep Peker Hükûmeti (7 Ağustos 1946 - 10 Eylül 1947)
Başbakan	Recep Peker
Başbakan Yardımcısı	Mümtaz Ökmen
Devlet Bakanı	Mustafa Abdülhalik Renda
Gümrük ve Tekel Bakanı	Tahsin Çoşkan
Adalet Bakanı	Mümtaz Ökmen → Şinasi Devrin
Millî Savunma Bakanı	Mustafa Münir Birsel
İçişleri Bakanı	Cemil Cahit Toydemir → Şükrü Sökmen Süer → Münir Hüsrev Göle
Dışişleri Bakanı	Hasan Saka
Ekonomi Bakanı	Cavit Ekin → Tahsin Bekir Balta
Maliye Bakanı	Halit Nazmi Keşmir
Millî Eğitim Bakanı	Reşat Şemsettin Sirer
Bayındırlık Bakanı	Cevdet Kerim İncedayı
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı	Behçet Uz
Ulaştırma Bakanı	Şükrü Koçak
Tarım Bakanı	Hasan Şevket Adalan → Faik Kurdoğlu
Çalışma Bakanı	Tahsin Bekir Balta → Sadi Irmak
Ticaret Bakanı	Atıf İnan → Halit Nazmi Keşmir

g t d 38. Türkiye Hükûmeti
Sadi Irmak Hükûmeti (17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975)
Başbakan	Sadi Irmak
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı	Zeyyat Baykara
Devlet Bakanı	Mehmet Özgüneş · Mehmet Salih Yıldız · Musliheddin Fer
Gençlik ve Spor Bakanı	Zekai Baloğlu
Gümrük ve Tekel Bakanı	Baran Tuncer
Adalet Bakanı	Hayri Mumcuoğlu
Millî Savunma Bakanı	İlhami Sancar
İçişleri Bakanı	Mukadder Öztekin
Dışişleri Bakanı	Melih Esenbel
Maliye Bakanı	Bedri Gürsoy
Millî Eğitim Bakanı	Safa Reisoğlu
Bayındırlık Bakanı	Vefa Tanır
İmar ve İskan Bakanı	Selahattin Babüroğlu
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı	Kemal Demir
Ulaştırma Bakanı	Sabahattin Özbek
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı	Reşat Aktan
Çalışma Bakanı	Turhan Esener
Sosyal Güvenlik Bakanı	Sadık Şide
Köyişleri ve Kooperatifler Bakanı	İsmail Hakkı Aydınoğlu
Sanayi ve Teknoloji Bakanı	Mehmet Gölhan
Ticaret Bakanı	Haluk Cillov
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı	Erhan Işıl
Kültür Bakanı	Hayriye Ayşe Nermin Neftçi
Turizm ve Tanıtma Bakanı	İlhan Evliyaoğlu
Orman Bakanı	Fikret Saatçioğlu

Sadi Irmak nedir?, Sadi Irmak anlamı nedir?, Sadi Irmak ne demektir?