Yusuf Kemal Tengirşenk

Yusuf Kemal Tengirşenk
Yusuf Kemal Tengirşenk
Türkiye Adalet Bakanı
	Görev süresi; 27 Eylül 1930 - 25 Mart 1933
Başbakan	İsmet İnönü
Yerine geldiği	Mahmut Esat Bozkurt
Yerine gelen	Şükrü Saraçoğlu
Türkiye'nin Birleşik Krallık Büyükelçisi
	Görev süresi; 1 Ocak 1924 - 8 Temmuz 1924
Cumhurbaşkanı	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Zekai Apaydın
TBMM Hariciye Vekili
	Görev süresi; 16 Mayıs 1921 - 25 Ekim 1922
TBMM Reisi	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Ahmet Muhtar Mollaoğlu
Yerine gelen	İsmet İnönü
TBMM Adliye Vekili
	Görev süresi; 30 Mart 1921 - 19 Mayıs 1921
TBMM Reisi	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Celalettin Arif
Yerine gelen	Refik Şevket İnce
Türkiye Büyük Millet Meclisi; 1., 2., 3., 4., 5., 6. ve 8. dönem milletvekili
Seçim bölgesi	1920 – Kastamonu; 1923 – Sinop; 1927 – Sinop; 1931 – Sinop; 1935 – Sinop; 1939 – Sinop; 1946 – Sinop
Kişisel bilgiler
Doğum	Yusuf Kemal; 1878; Boyabat, Sinop
Ölüm	15 Nisan 1969 (91 yaşında); Ankara, Türkiye
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi; Demokrat Parti Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi
Bitirdiği okul	İstanbul Hukuk Mektebi
Mesleği	Akademisyen, Siyasetçi
Dini	İslam
Ödülleri

Yusuf Kemal Tengirşenk (ismi bazı kaynaklarda Tengirşek şeklinde geçer) (1878, Boyabat, Sinop - 15 Nisan 1969, Ankara) Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ında ve TBMM'nin ilk dönemlerinde milletvekilliği, İstanbul Barosu başkanlığı, ayrıca farklı hükûmetlerde İktisat, Hariciye ve Adliye Vekilliği görevleri yürütmüş, 91 yıllık ömrünün son 40 yılını akademisyen olarak sürdürmüş bir siyasetçidir.

Gençliği ve Eğitim Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kadı naibi Hasan Raci Efendinin oğludur. Kuleli Askeri İdadisi'ne girdiyse de sağlık nedenleri ile Askeri Tıbbiye'ye geçti. Burada öğrenimine devam ederken rejime muhalif bazı arkadaşlarını ele vermediği için hapsedildi. Fizan'a sürülmek üzereyken sakatlığı ve bazı girişimler üzerine çürüğe ayrıldı. Bir süre memleketinde kaldıktan sonra tekrar İstanbul'a gelerek İstanbul Hukuk Mektebi'ne girdi. 1904 yılında mezun oldu. Daha sonra Paris Hukuk Fakültesi Siyasi ve İktisadi Bilimler Bölümü'nde doktorasını verdi.

Memurluk Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1898 yılında Boyabat Mal Müdürü Refikliğine tayin edildiyse de, 1899 yılında istifa etti. Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra 1904 yılında avukatlığa başladı. Aynı zamanda fakültede Ceza Hukuku muallim muavinliğine, daha sonra da muallimliğe tayin edildi. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı ile Kastamonu mebusu seçildi. Ancak kısa bir süre sonra, 7 Kasım 1908 tarihinde mebusluktan istifa etti. 1908-1909 yılları arası İstanbul Barosu başkanlığında, 30 Eylül 1909 - 31 Ağustos 1914 tarihleri arasında Avrupa'da Talebe Müfettişliği görevinde bulundu. 1 Haziran 1915 tarihinde Umumi Müfettişliğe, 23 Kasım 1915 tarihinde Adliye Nezareti Müsteşarlığı'na tayin edildi.

Siyasi Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne tekrar Kastamonu Mebusu olarak seçildi. İstanbul'un işgal edilmesi üzerine Ankara'ya gelerek Büyük Millet Meclisine katıldı. Hariciye Vekili Bekir Sami Bey ile birlikte delege olarak Moskova'ya gitti. Daha sonra TBMM Delege Heyeti Başkanı olarak, Ali Fuat Paşa ve Dr. Rıza Nur ile birlikte tekrar Moskova'ya giderek TBMM Hükûmeti adına 16 Mart 1921 tarihinde Moskova Antlaşması'nı imzaladı. TBMM mebusları tarafından 30 Mart 1921 tarihinde Adliye Vekili, 15 Mayıs 1921 tarihinde Hariciye Vekili seçildi. 2 Ekim 1922 tarihinde vekillik görevinden istifa etti. 1923'te Türkiye'nin Birleşik Krallık büyükelçisi olarak atandıysa da büyükelçilik ile milletvekilliğinin bir arada yapılamayacağına dair alınan karar üzerine milletvekilliğini tercih etti. 1930 yılında ikinci defa Adliye Vekilliği'ne tayin edildi. 1933 yılında istifa etti.

1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden TBMM'de VIII. Dönem Sinop Milletvekili seçildi. 6 Ağustos 1946'da Kâzım Karabekir'e karşı Demokrat Parti'nin Meclis Başkanlığı adayı olarak 58 oy aldı.^[1] 1948'de Demokrat Parti idare heyetinden ve az sonra Parti'den tamamıyla ayrılmış, bağımsız duruma girmiştir.^[2]

Akademik hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1950 yılında siyaseti bıraktı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Ekonomi Profesörü oldu. Bu görevden emekli oldu.^[3] 6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961 tarihleri arasında Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Temsilcisi olarak görev yaptı.

15 Nisan 1969 tarihinde Ankara'da öldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1365.
^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. ss. 1418 - 1419.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dışişleri Bakanlığı 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Mahmut Esat Bozkurt	Türkiye Adalet Bakanı 27 Eylül 1930 - 25 Mart 1933	Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu
Önce gelen: Ahmet Muhtar Mollaoğlu	TBMM Hariciye Vekili 16 Mayıs 1921 - 25 Ekim 1922	Sonra gelen: İsmet İnönü
Önce gelen: Celalettin Arif	TBMM Adliye Vekili 30 Mart 1921 - 19 Mayıs 1921	Sonra gelen: Refik Şevket İnce

[1] Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1365.

[2] Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. ss. 1418 - 1419.

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.

[1]

[2]

[3]

g t d I. TBMM İcra Vekilleri Heyeti
3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921
Vekiller Heyeti Reisi	Mustafa Kemal Atatürk
Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili	Mustafa Fehmi Gerçeker
Adliye (Adalet) Vekili	Celalettin Arif → Zekai Apaydın
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili	İsmet İnönü
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Fevzi Çakmak
Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili	Cami Baykut → Hakkı Behiç Bayiç → Nazım Resmor → Refet Bele
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Bekir Sami Kunduh
İktisat (Ekonomi) Vekili	Yusuf Kemal Tengirşenk
Maliye Vekili	Hakkı Behiç Bayiç → Ahmet Ferit Tek
Maarif (Eğitim) Vekili	Rıza Nur → Hamdullah Suphi Tanrıöver
Nafia (Bayındırlık) Vekili	İsmail Fazıl Paşa → Ömer Lütfi Argeşo
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Abdülhak Adnan Adıvar

g t d II. TBMM İcra Vekilleri Heyeti
24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921
Vekiller Heyeti Reisi Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Fevzi Çakmak
Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili	Mustafa Fehmi Gerçeker
Adliye (Adalet) Vekili	Celalettin Arif → Hafız Mehmet
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili	İsmet İnönü
Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili	Refet Bele → Ata Atalay
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Bekir Sami Kunduh → Ahmet Muhtar Mollaoğlu
İktisat (Ekonomi) Vekili	Yusuf Kemal Tengirşenk → Celâl Bayar
Maliye Vekili	Ahmet Ferit Tek
Maarif (Eğitim) Vekili	Hamdullah Suphi Tanrıöver
Nafia (Bayındırlık) Vekili	Ömer Lütfi Argeşo
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Abdülhak Adnan Adıvar

g t d III. TBMM İcra Vekilleri Heyeti
19 Mayıs 1921 - 9 Temmuz 1922
Vekiller Heyeti Reisi Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili	Fevzi Çakmak
Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili	Mustafa Fehmi Gerçeker → Abdullah Azmi Torun
Adliye (Adalet) Vekili	Refik Şevket İnce
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Fevzi Çakmak → Refet Bele → Kâzım Özalp
Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili	Ata Atalay → Refet Bele → Fethi Okyar
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Yusuf Kemal Tengirşenk
İktisat (Ekonomi) Vekili	Celâl Bayar → Sırrı Day → Hasan Saka
Maliye Vekili	Hasan Saka → Hasan Fehmi Ataç
Maarif (Eğitim) Vekili	Hamdullah Suphi Tanrıöver → Mehmet Vehbi Bolak
Nafia (Bayındırlık) Vekili	Ömer Lütfi Argeşo → Rauf Orbay → Feyzi Pirinççioğlu
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Refik Saydam → Rıza Nur

g t d IV. TBMM İcra Vekilleri Heyeti
12 Temmuz 1922 - 4 Ağustos 1923
Vekiller Heyeti Reisi	Rauf Orbay
Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili	Abdullah Azmi Torun → Mehmet Vehbi Çelik
Adliye (Adalet) Vekili	Ahmet Rifat Çalık
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili	Fevzi Çakmak
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Kâzım Özalp
Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili	İsmail Safa Özler → Fethi Okyar
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Yusuf Kemal Tengirşenk → İsmet İnönü
İktisat (Ekonomi) Vekili	Mahmut Esat Bozkurt
Maliye Vekili	Hasan Fehmi Ataç
Maarif (Eğitim) Vekili	Mehmet Vehbi Bolak → İsmail Safa Özler
Nafia (Bayındırlık) Vekili	Feyzi Pirinççioğlu
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Fuat Umay → Rıza Nur

g t d 6. Türkiye Hükûmeti
5. İnönü Hükûmeti (27 Eylül 1930 - 4 Mayıs 1931)
Başvekil	İsmet İnönü
Adliye Vekili	Yusuf Kemal Tengirşenk
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili	Zekai Apaydın → Mustafa Abdülhalik Renda
Dahiliye (İçişleri) Vekili	Şükrü Kaya
Hariciye (Dışişleri) Vekili	Tevfik Rüştü Aras
İktisat (Ekonomi) Vekili	Mustafa Şeref Özkan
Maliye Vekili	Şükrü Saracoğlu → Mustafa Abdülhalik Renda
Maarif (Eğitim) Vekili	Esat Sagay
Nafia (Bayındırlık) Vekili	Hilmi Uran → Zekai Apaydın
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili	Refik Saydam

Yusuf Kemal Tengirşenk nedir?, Yusuf Kemal Tengirşenk anlamı nedir?, Yusuf Kemal Tengirşenk ne demektir?