Nadiye Murad

Nadiye Murad
Nadiye Murad
	2018 yılında
Doğum	Nadia Murad Basee Taha; 10 Mart 1993 (31 yaşında); Koço Köyü, Irak
Vatandaşlık	Irak
Önemli eser(ler)	Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem; Nadia'nın Girişimi;
Ödüller	Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü (2016); 2018 Nobel Barış Ödülü (2018); Avrupa Konseyi Vaclav Havel Ödülü (2016); Clinton Küresel Vatandaşlık Ödülü (2016); Georgetown Kadın, Barış, Güvenlik Enstitüsü Hillary Roadham Clinton Ödülü (2018); Birleşmiş MilletLer İspanya Derneği Barış Ödülü (2017); Uluslararası DVF ÖDülü (2019); Bambi Ödülü (2019);

Nadiye Murad (Arapça: نادیه مراد) (d. 1993, Koço), Iraklı Yezidi insan hakları savunucusu.

2014'te Kuzey Irak'ta Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) terör örgütünün gerçekleştirdiği Yezidi katliamından kurtulan ve yaşadıklarını anlatabilen az sayıda kişiden biridir.^[1] Cinsel şiddetin bir savaş silahı olarak kullanılmasına karşı mücadelesi nedeniyle birçok ödüle değer görüldü. Denis Mukwege ile beraber 2018'de Nobel Barış Ödülü'nün eş sahibidir.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1993 yılında Kuzey Irak'ta doğdu. Koço köyünde çobanlık ve çiftçilikle yaşamını sürdüren sıradan bir Ezidi ailesine mensuptu.^[2] 15 Ağustos 2014 günü köyünde yaşayan halkı IŞİD militanları tarafından katledildi. Nadiye’nin annesi ve altı ağabeyi de öldürülenler arasındaydı. Kendisi ise Musul’a götürülerek binlerce Ezidi kızı ile birlikte IŞİD’in köle pazarlarında satıldı; çeşitli cinsel ve fiziksel şiddete maruz kaldı. Üç ay esir tutulduktan sonra kaçmayı başardı; Sünni Arap bir ailenin yanına sığındı. Ailenin yardımıyla IŞİD’in elindeki bölgeden kaçıp Duhok kentinde, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki bir mülteci kampına sığındı.^[3]

2015’te Almanya'ya yerleşti; Baden-Württemberg eyaletinde ikamet hakkı aldı. Yezidi katliamının tanınması için mücadele vermeye başladı. Stuttgart'taki Baden-Württemberg eyalet parlamentosunda 2016'da bir konuşma yaparak, terör örgütünün kendi halkına yaşattığı katliamı anlattı. Aynı yılın yazında politikacılar, BM yetkilileri ve gazetecilerle görüşmeler yapmak üzere Berlin, New York ve Kanada'ya seyahat etti. Bu seyahati ABD'li film yönetmeni Alexandria Bombach tarafından Omuzlarında (2018) adıyla belgesel yapılmıştır.^[4]

Eylül 2016'da Birleşmiş Milletler İyi Niyet Elçisi seçildi. Ekim 2016'da Avrupa Konseyi tarafından Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nü,^[5] Aralık 2016'da kendisi gibi IŞİD'in elinden kurtulan insan hakları savunucusu Lamiya Başar'la beraber Avrupa Parlamentosu eksenindeki Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü'nü aldı.^[6]^[7]

Koço köyü Mayıs 2017'de IŞID kontrolünden kurtuldu.^[8]^[9] Nadiye Murad, harap haldeki köyünü görmeye gitti ve Irak hükûmetinden IŞIDlilerin yargılanması özel bir mahkeme kurmasını talep etti.^[10]

IŞID tarafından tutsak tutulduğu dönemi ve tanıklık ettiklerini Kasım 2017'de yayımlanan Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem adlı kitabında anlattı.^[11] 2018'de Kongolu doktor Denis Mukwege ile birlikte Nobel Barış Ödülü'ne değer görülen iki kişiden biri oldu. Nobel Barış Ödülü kazanan ilk Iraklı ve bu ödülü alan Malala Yousafzai’den sonra ikinci en genç kişidir.

Hükûmetleri ve uluslararası kuruluşları, Yezidi topraklarını kalkınması için ikna etmek üzere 2018'de Nadiye Girişimi adlı girişime öncülük etti. Girişim, çalışmalarını Nadiye'nin Irak'taki köyünün yeniden inşasına odaklamıştır.^[12]^[13] Nadiye Murad, ayrıca BM İyi Niyet Elçisi olarak insan ticaretine maruz kalan kişilerin haklarını savunmak için çalışmalar yürütür.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Karakülhancı, Ayşegül (10 Ağustos 2018). "Nadia Murad'ın mücadelesi insanlığı öteye taşıyacak". Gazete Duvar. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Nobel Barış Ödüllü Nadia Murad'ın Öyküsü: Son Kız". Artfulliving.com.tr. 3 Mart 2019. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.
^ Messner, Laura (8 Ekim 2018). "IŞİD Esaretinden Nobel'e… Nadia Murad'ı Tanıyalım". Bianet. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "'On Her Shoulders' documents the quiet persistence of Nobel Peace Prize winner Nadia Murad". Los Angeles Times (İngilizce). 5 Ekim 2018. 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
^ "Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad". Avrupa Konseyi web sitesi (İngilizce). 10 Ekim 2016. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Sakharov Ödülü'ne Ezidi aktivistler Nadia Murad ve Lamia Bashar layık görüldü". euronews. 27 Ekim 2016. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Nadia Murad and Lamiya Aji Bashar winners of 2016 Sakharov Prize". Avrupa Parlamentosu web sitesi (İngilizce). 27 Ekim 2016. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "O köy IŞİD'den kurtarıldı; Tüyler ürperten açıklama ve bilgiler". 7sabah.com.tr. 1 Haziran 2017. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "A statement from Nadia Murad regarding the liberation of Kocho". Nadia's Initiative (İngilizce). 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Overcome with grief, Nadia Murad, ISIS survivor, returns to hometown". Rudaw.net. 1 Haziran 2017. 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Murad ve Mukwege kimdir?". BBC Türkçe. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018.
^ Altaş, Gülbahar (12 Mayıs 2021). "Koço köyü anma yerine dönüşecek: Nadiye Murad Ezidiler için yeni bir köy inşa ediyor". Independent Türkçe. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
^ "Nadia's Initiative". Nadia's Initiative (İngilizce). 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nadia'nın Girişimi 29 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
How I escaped from Islamic State 29 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, 29 Şubat 2026
Omuzlaında (On Her Shoulders) belgeseli fragmanı 29 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,

[1] Karakülhancı, Ayşegül (10 Ağustos 2018). "Nadia Murad'ın mücadelesi insanlığı öteye taşıyacak". Gazete Duvar. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[2] "Nobel Barış Ödüllü Nadia Murad'ın Öyküsü: Son Kız". Artfulliving.com.tr. 3 Mart 2019. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.

[3] Messner, Laura (8 Ekim 2018). "IŞİD Esaretinden Nobel'e… Nadia Murad'ı Tanıyalım". Bianet. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "'On Her Shoulders' documents the quiet persistence of Nobel Peace Prize winner Nadia Murad". Los Angeles Times (İngilizce). 5 Ekim 2018. 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.

[5] "Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad". Avrupa Konseyi web sitesi (İngilizce). 10 Ekim 2016. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[6] "Sakharov Ödülü'ne Ezidi aktivistler Nadia Murad ve Lamia Bashar layık görüldü". euronews. 27 Ekim 2016. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[7] "Nadia Murad and Lamiya Aji Bashar winners of 2016 Sakharov Prize". Avrupa Parlamentosu web sitesi (İngilizce). 27 Ekim 2016. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[8] "O köy IŞİD'den kurtarıldı; Tüyler ürperten açıklama ve bilgiler". 7sabah.com.tr. 1 Haziran 2017. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[9] "A statement from Nadia Murad regarding the liberation of Kocho". Nadia's Initiative (İngilizce). 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[10] "Overcome with grief, Nadia Murad, ISIS survivor, returns to hometown". Rudaw.net. 1 Haziran 2017. 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[11] "Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Murad ve Mukwege kimdir?". BBC Türkçe. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018.

[12] Altaş, Gülbahar (12 Mayıs 2021). "Koço köyü anma yerine dönüşecek: Nadiye Murad Ezidiler için yeni bir köy inşa ediyor". Independent Türkçe. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[13] "Nadia's Initiative". Nadia's Initiative (İngilizce). 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d Nobel Barış Ödülü sahipleri
1901-1925	1901 Dunant \ Passy 1902 Élie Ducommun \ Gobat 1903 Cremer 1904 Uluslararası Hukuk Enstitüsü 1905 von Suttner 1906 Roosevelt 1907 Moneta \ Renault 1908 Arnoldson \ Bajer 1909 Beernaert \ d'Estournelles 1910 Uluslararası Barış Bürosu 1911 Asser \ Fried 1912 Root 1913 La Fontaine 1914 1915 1916 1917 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1918 1919 Wilson 1920 Bourgeois 1921 Branting \ Lange 1922 Nansen 1923 1924 1925 Chamberlain \ Dawes
1926-1950	1926 Briand \ Stresemann 1927 Buisson \ Quidde 1928 1929 Kellogg 1930 Söderblom 1931 Addams \ Butler 1932 1933 Angell 1934 Henderson 1935 von Ossietzky 1936 Saavedra Lamas 1937 Cecil 1938 Nansen Uluslararası Mülteciler Ofisi 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1945 Hull 1946 Balch \ Mott 1947 Friends Service Council \ Amerikan Dostluk Hizmet Komitesi 1948 1949 Orr 1950 Bunche
1951-1975	1951 Jouhaux 1952 Schweitzer 1953 Marshall 1954 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1955 1956 1957 Pearson 1958 Pire 1959 Noel-Baker 1960 Lutuli 1961 Hammarskjöld (ölümünden sonra) 1962 Pauling 1963 Uluslararası Kızılhaç Komitesi \ Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Birliği 1964 King 1965 UNICEF 1966 1967 1968 Cassin 1969 Uluslararası Çalışma Örgütü 1970 Borlaug 1971 Brandt 1972 1973 Lê Đức Thọ (ödülü reddetti) \ Kissinger 1974 MacBride \ Satō 1975 Saharov
1976-2000	1976 B. Williams \ Corrigan 1977 Uluslararası Af Örgütü 1978 Sedat \ Begin 1979 Teresa 1980 Pérez Esquivel 1981 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1982 Myrdal \ García Robles 1983 Wałęsa 1984 Tutu 1985 Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler 1986 Wiesel 1987 Arias 1988 Birleşmiş Milletler Barış Gücü 1989 Gyatso 1990 Gorbaçov 1991 Su Çi 1992 Menchú 1993 Mandela \ de Klerk 1994 Peres \ Rabin \ Arafat 1995 Pugwash Konferansları \ Rotblat 1996 Belo \ Ramos-Horta 1997 Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya \ J. Williams 1998 Hume \ Trimble 1999 Sınır Tanımayan Doktorlar 2000 Kim
2001-günümüz	2001 Annan \ Birleşmiş Milletler 2002 Carter 2003 Ebadi 2004 Maathai 2005 Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu \ el-Baradey 2006 Grameen Bank \ Yunus 2007 Gore \ Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli 2008 Ahtisaari 2009 Obama 2010 Liu 2011 Johnson Sirleaf \ Gbowee \ Karman 2012 Avrupa Birliği 2013 Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü 2014 Satyarthi \ Yusufzay 2015 Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü 2016 Santos 2017 Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması için Uluslararası Kampanya 2018 Mukwege \ Murad 2019 Abiy Ahmed Ali 2020 Dünya Gıda Programı 2021 Maria Ressa \ Dmitri Muratov 2022 Ales Bialiatski \ Memorial \ Sivil Özgürlükler Merkezi 2023 Nergis Muhammedi

Nadya Murad nedir?, Nadya Murad anlamı nedir?, Nadya Murad ne demektir?

Nadya Murad nedir?, Nadya Murad anlamı nedir?, Nadya Murad ne demektir?

Nadiye Murad

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]