Avrupa Konseyi

Avrupa Konseyi
Avrupa Konseyi
	Logo
Kısaltma	AK
Kuruluş	Londra Antlaşması
Tür	Bölgesel uluslararası örgüt
Merkez	Strazburg, Fransa
Üyeler	46 üye ülke; 5 Konsey gözlemcisi; 3 Meclis gözlemcisi;
Resmî diller	İngilizce, Fransızca ; Diğer çalışma dilleri: Almanca, İtalyanca, ve Rusça
Genel Sekreter Yardımcısı	Gabriella Battaini-Dragoni
Parlamenterler Meclisi Başkanı	Rik Daems
Bakanlar Komitesi Başkanı	David Zalkaliani
Kongre Başkanı	Anders Knape
Genel sekreter	Marija Pejčinović Burić
Resmî site	Avrupa Konseyi

Avrupa Konseyi (İngilizce: Council of Europe, Fransızca: Conseil de l'Europe), Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da kurulmuş hükûmetlerarası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi'ne bağlıdır. Avrupa Konseyi'ne Rusya, Belarus, Kosova, Kazakistan ve gözlemci Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir.

25 Şubat 2022 tarihinde Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'yı istilası sebebiyle Avrupa Konseyi Tüzüğü uyarınca Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi; Rusya Federasyonu'nun, Bakanlar Komitesi ve Parlamenterler Meclisindeki temsil haklarını askıya almaya karar vermiştir.^[2]

16 Mart 2022'de Rusya, Ukrayna'yı istila etmesi nedeniyle Avrupa Konseyi'nden çıkarılan ilk devlet oldu.^[3]

Örgüt, Avrupa Birliği'nden (AB) farklıdır, ancak kısmen AB'nin 1955'te Avrupa Konseyi için oluşturulan orijinal Avrupa bayrağını^[4] ve Avrupa marşını^[5] benimsemiş olması nedeniyle bazen AB ile karıştırılmaktadır. Daha önce Avrupa Konseyine üye olmayan hiçbir ülke AB'ye katılmamıştır.^[6] Avrupa Konseyi resmi bir Birleşmiş Milletler gözlemcisidir.^[7]

Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Mayıs 1949’da 10 ülke - Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg ve Norveç - merkezi Strazburg olmak üzere Avrupa Konseyi’ni kuran antlaşmayı imzalamıştır. Şu an Avrupa Konseyi'nde 46 üye ülke bulunmaktadır. Türkiye, anlaşmayı 1949 yılında imzalamıştır. Konsey'in çalışma alanları insan hakları, medya, hukukî iş birliği, sosyal dayanışma, sağlık, eğitim, kültür, spor, gençlik, yerel demokrasiler, sınırötesi iş birliği çevre ve bölgesel plânlamadır. Türkiye, Yunanistan ile birlikte Avrupa Konseyi kurulduktan sonra konseye ilk giren üyeler oldukları için "kurucu üye" statüsündedirler.^[8]

İlgi alanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurum, Avrupa Birliği ile herhangi bir organik bağı bulunmayan ayrı bir uluslararası teşkilattır. Ancak günümüzde Avrupa Birliği'nin Avrupa Konseyi'ne ait bayrağı kullanıyor olmasının yanı sıra Avrupa Konseyi ile AB'nin yakın iş birliği söz konusudur. Birçok ülkede Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'nin müşterek projeler gerçekleştirilmektedir. Avrupa Konseyi, AB Bakanlar Konseyi ile de karıştırılmamalıdır. Konsey'in bütçesi üye ülkelerin nüfus ve GSMH'sine göre hesaplanan katkılarından oluşmaktadır. 2002 yılı bütçesi yaklaşık olarak €169 milyondur. Konsey'in resmî dilleri İngilizce ve Fransızcadır. Konsey Genel Sekreterliği'ni 2019 yılında beş yıllığına seçilen Marija Pejčinović Burić yürütmektedir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi[değiştir | kaynağı değiştir]

AİHM Avrupa Konseyi'ne bağlı bir kurumdur.

İnsan hakları kavramı, genel olarak, kişilerin insan olmaları nedeniyle insanlık onuruna uygun olarak sahip oldukları hakların bütünüdür. Geniş anlamıyla iç hukukta temel haklar ve kamu özgürlüklerin tümünü ve uluslararası hukukta öngörülen ve korunan hakları kapsar. Bu haklar tüm insanları ilgilendirdiğinden, bu hakların uluslararası alanda koruma altına alınmaları gerekmiştir. İnsan haklarının korunmasına dair ilk uygulamalar daha çok ulusal düzeydedir. İnsan haklarının uluslararası düzeyde korunması çalışmalarına 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılda rastlanmaktadır. Uluslararası hukukun insan haklarını genel bir biçimde ele alması Birleşmiş Milletler antlaşması ile gerçekleşir. Bu antlaşma, insan haklarından çokça söz etmesine rağmen bu hakların neler olduğuna dair bir açıklama içermez. Bu nedenle Ekonomik ve Sosyal Konsey'e bağlı olarak bir İnsan Hakları Komisyonu kurulmuş ve bu konuda çalışma yapmakla görevlendirilmiştir. Komisyon, bu amaçla hazırladığı tasarıyı 12.12.1948 günü Genel Kurul’un bir kararı ile İnsan Hakları Evrensel Bildirisi olarak kabul etmiştir. Bu bildirinin B.M. Genel Kurul kararı olarak kendiliğinden bağlayıcı niteliği bulunmaması ve herhangi bir güvence mekanizmasını düzenlememesi nedeniyle bildiriden sonraki gelişmeler, bu eksikleri gidermeye yönelik olmuştur. Bu çerçevede iki düzeyde yeni düzenlemelere rastlanmaktadır. Bu düzenlemeler: Evrensel düzeyde “Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Sözleşme” ve “Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklara İlişkin Sözleşme”, bölgesel düzeyde “Amerika-Afrika İnsan Hakları Sözleşmesi” ve “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi” ile gerçekleştirilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi diğer antlaşmalardan farklıdır. O yüzden de insan haklarının anayasası olarak ele alınan da diğer sözleşmeler değil, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'dir. Bu farklılığı sağlayan özellikler; metindeki maddelerin açıklığa sahip olması, kesin, ayrıntılı, doğrudan uygulanabilir kurallar olmasıdır.

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Avrupa Konseyi'nin danışman organıdır ve Avrupa Konseyi içinde mahalli yönetimleri temsil ederek yerel demokrasiyi destekler. Biri yerel yönetimler odası, diğeri de bölgesel yönetimler odası olmak üzere iki meclise bölünmüştür, bir sekreterlik ve kongre tarafından 5 yılda bir seçilen bir genel sekretere sahiptir.

Üye ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Mayıs 1949'daki kuruluşta 10 üye vardı:

Belçika
Birleşik Krallık
Danimarka
Fransa
Hollanda

İrlanda
İsveç
İtalya
Lüksemburg
Norveç

Katılım tarihine göre ülkeler:

Türkiye^a	9 Ağustos 1949
Yunanistan^a	9 Ağustos 1949
İzlanda	7 Mart 1950
Almanya^b	13 Temmuz 1950
Avusturya	16 Nisan 1956
Kıbrıs	24 Mayıs 1961
İsviçre	6 Mayıs 1963
Malta	29 Nisan 1965
Portekiz	22 Eylül 1976
İspanya	24 Kasım 1977
Lihtenştayn	23 Kasım 1978
San Marino	16 Kasım 1988
Finlandiya	5 Mayıs 1989
Macaristan	6 Kasım 1990
Polonya	26 Kasım 1991
Bulgaristan	7 Mayıs 1992
Estonya	14 Mayıs 1993
Litvanya	14 Mayıs 1993
Slovenya	14 Mayıs 1993

Çekya	30 Haziran 1993
Slovakya	30 Haziran 1993
Romanya	7 Ekim 1993
Andorra	10 Kasım 1994
Letonya	10 Şubat 1995
Arnavutluk	13 Temmuz 1995
Moldova	13 Temmuz 1995
Kuzey Makedonya	9 Kasım 1995
Ukrayna	9 Kasım 1995
Hırvatistan	6 Kasım 1996
Gürcistan	27 Nisan 1999
Azerbaycan	25 Ocak 2001
Ermenistan	25 Ocak 2001
Bosna-Hersek	24 Nisan 2002
Sırbistan^d	3 Nisan 2003
Monako	5 Ekim 2004
Karadağ	11 Mayıs 2007

a Avrupa Konseyi kurucu üyesi sayılır.
^b 1950'de Batı Almanya ve Fransız işgalindeki Saarland, ortak üyeler oldular. 1951'de (Batı) Almanya tam üye olurken Saarland, Federal Cumhuriyet'e 1955'te bir referandumdan sonra katılınca 1956'da ortak üyelikten çekildi. Sovyet işgalindeki Doğu Almanya, daha sonra Doğu Almanya, hiçbir zaman Avrupa Konseyi'ne üye olmadı. 1990'daki Alman Yeniden Birleşmesi'nden sonra, Doğu Almanya'daki beş eyalet, Almanya Federal Cumhuriyeti'ne katıldı ve Avrupa Konseyi'nde temsil edilmeye başlandı.^[9] Çoğu ülke, ülkeyi anayasal ismiyle tanır.
^d Başlangıçta Sırbistan-Karadağ olarak katıldı.

Eski Üyeler:

Rusya^[10]

28 Şubat 1996 - 16 Mart 2022

Avrupa Konseyi'ne Potansiyel Aday Ülkeler:

Belarus^[11]

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Nezdinde Gözlemci SIfatını Taşıyan Ülkeler:

Vatikan	7 Mart 1970
Birleşik Devletler	10 Ocak 1996
Japonya	20 Kasım 1996
Meksika	1 Aralık 1999
Kanada

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Nezdinde Gözlemci Sıfatını Taşıyan Ülkeler:

İsrail	2 Aralık 1957
Kanada	28 Mayıs 1997
Meksika	4 Kasım 1999

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "English and French are the official languages of the Council of Europe. German, Italian and Russian are used as working languages". coe.int. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020.
^ "Council of Europe suspends Russia's rights of representation". www.coe.int (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022.
^ "The Russian Federation is excluded from the Council of Europe". www.coe.int (İngilizce). 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
^ "The European flag - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
^ "The European anthem - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
^ "Do not get confused - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
^ "Intergovernmental Organizations". www.un.org. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ *Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. "Avrupa konseyi". 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012. (10 Ocak 2012).
^ "Statute of the Council of Europe". Council of Europe. 5 Mayıs 1949. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site

[1] "English and French are the official languages of the Council of Europe. German, Italian and Russian are used as working languages". coe.int. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020.

[2] "Council of Europe suspends Russia's rights of representation". www.coe.int (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022.

[3] "The Russian Federation is excluded from the Council of Europe". www.coe.int (İngilizce). 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.

[4] "The European flag - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.

[5] "The European anthem - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.

[6] "Do not get confused - The Council of Europe in brief - publi.coe.int". The Council of Europe in brief (İngilizce). 5 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.

[7] "Intergovernmental Organizations". www.un.org. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[kurucu-8] *Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. "Avrupa konseyi". 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012. (10 Ocak 2012).

[9] "Statute of the Council of Europe". Council of Europe. 5 Mayıs 1949. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.

[11] "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

g t d Avrupa Konseyi
Kurumlar	Genel Sekreterlik Bakanlar Komitesi Parlamenterler Meclisi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi İnsan Hakları Mahkemesi İnsan Hakları Komisyonu Adaletin Etkinliği Komisyonu Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu Venedik Komisyonu
Üyeler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Adaylar	Belarus
Gözlemciler	Amerika Birleşik Devletleri İsrail Japonya Kanada Meksika Vatikan AB ile ilişkileri
Eski üyeler	Çekoslovakya (1991-1993) Rusya (1996-2022) Saar (1950-1956 ortaklık) Sırbistan-Karadağ (2003-2006)

Avrupa Konseyi nedir?, Avrupa Konseyi anlamı nedir?, Avrupa Konseyi ne demektir?