Wangari Maathai
Wangari Muta Maathai, 2006
Doğum	1 Nisan 1940(1940-04-01)  Kenya
Ölüm	25 Ekim 2011 (71 yaşında)
Ölüm sebebi	Yumurtalık kanseri
Resmî site	Wangari Maathai
Wangari Maathai'nin sesi Temmuz 2007'de kaydedildi. Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Wangari Muta Maathai (1 Nisan 1940 - 25 Eylül 2011), Kenyalı çevreci ve siyasi eylemcidir.

2004 yılında sürdürülebilir kalkınma, demokrasi ve barışa olan katkılarından dolayı Nobel Barış Ödülü alarak bu ödülü alan ilk Afrikalı kadın olmuştur. Hon. Dr. Maathai aynı zamanda Kenya Ulusal Meclisi'nin seçilmiş bir üyesidir ve Ocak 2003 ve Kasım 2005 tarihleri arasında başkan Mwai Kibaki'nin hükûmetinde Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Kikuyu etnik grubunun bir üyesidir.

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk ve orta öğrenimini Kenya'da tamamladıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya'da biyoloji eğitimi almıştır. Lisans derecesini 1964 yılında bugün Benedictine College olarak bilinen Mount St. Scholastica'dan almış ve Nairobi'ye dönmeden önce yüksek lisansını Pittsburgh Üniversitesi'nde yapmıştır. Nairobi Üniversitesi'nde veterinerlik tıbbı üzerine doktora yapmış ve doktor unvanını kazanan ilk doğu Afrikalı kadın olmuştur. 1971 yılında aynı üniversitede, veterinerlik anatomisi profesörü olmuş ve daha sonra veterinerlik fakültesinin dekanlığını yapmıştır.

Eylemleri ve siyasi hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Maathai 1977'de çevreci bir hükûmet dışı örgüt (NGO) olan Yeşil Kuşak Hareketi'ni kurdu. Bu hareket kapsamında toprak erozyonunu önlemek için Kenya'da günümüze dek 30 milyon ağaç dikilmiştir. Bu nedenle Maathai "Ağaç Kadını" diye adlandırılmaktadır. Maathai, aynı zamanda Kenya Ulusal Kadın Konseyi'nin (Maendeleo Ya Wanawake) eski başkanlarından biridir.

Daniel Arap Moi'nin rejimi zamanında, Maathai çok partili seçim yapılmasını ve siyasal yozlaşmaya ve kabile politikalarına son verilmesini talep ettiği için birçok kez hapse girmiş ve saldırıya uğramıştır. 1989'da Moi'nin Kenya Times Medya bina kompleksinin inşaatını durdurarak, neredeyse tek başına Nairobi'deki Uhuru Parkı'nı kurtarmıştır.

1997'de Maathai'nin başkanlık için adaylığını koyduğu Kenya'nın ikinci çok partili seçimleri etnik şiddetle gölgelenmiş ve partisi, Maathai'nin adaylığını geri çekmiştir.

2002'de Maathai'nin partisi "Ulusal Gökkuşağı Koalisyonu", seçimlerde iktidardaki Kenya Afrika Ulusal Birliğini yenilgiye uğratmış ve Maathai parlamentoya seçilmiştir.

2003'te Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakanlığı'nda bakan yardımcısı olarak görev almıştır. Aynı yıl içinde Kenya Mazingira Yeşiller Partisi 'ni kurmuştur.

28 Mart 2005 tarihinde, Afrika Birliği'nin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Konseyi'nin ilk başkanı seçilmiştir.

2006 yılında 2006 Kış Olimpiyatları açılış kutlamalarında sekiz bayrak taşıyıcıdan biri olmuştur. 21 Mayıs 2006 tarihinde Connecticut College tarafından kendisine fahri doktora verilmiştir.

Maathai, Ocak 2007'de Nairobi'deki Dünya Genç Yeşilleri konferansını düzenlemiş, 2008'de dünyanın her tarafından Yeşiller Partilerinin katılacağı bir Dünya Yeşilleri konferansı düzenlemeye hazırlanmaktadır.

30 Eylül 2006'da otobiyografisi, Boyun Eğmeyen: Bir Kadının Hikayesi piyasaya çıkmıştır.

Nobel Barış Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Norveç Nobel Komitesi Maathai'ye 2004 Nobel Barış Ödülü'nü verirken onun için şöyle konuşmuştur: "Maathai Kenya'daki baskıcı rejime karşı cesaretle karşı durdu. Onun bir benzeri daha olmayan eylemleri hem ulusal hem uluslararası alanda ülkesinde yaşanan siyasi baskıya dikkat çekti. Maathai demokratik haklar savaşı veren birçoklarına ilham verdi ve özellikle kadınları durumlarını iyileştirmeleri için cesaretlendirdi."

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1984: Right Livelihood Ödülü ("Alternatif Nobel Ödülü" adıyla da bilinir)
• 1987: Global 500 Roll of Honour
• 1991: Goldman Çevre Ödülü
• 1991: Africa Ödülü
• 1993: Edinburgh Madalyası ("Bilim aracılığıyla insanlığa yaptığı büyük katkılardan" dolayı)
• 2004: Petra Kelly Ödülü
• 2004: Sophie Ödülü
• 2004: Nobel Barış Ödülü
• 2006: Légion d'honneur
• 2009: legion d'homour
• 2009: Yükselen Güneş Nişanı^[1]

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Max Andrews (Ed.): Land, Art: A Cultural Ecology Handbook. London, Royal Society of Arts^{[ölü/kırık bağlantı]}, 2006 ISBN 978-0-901469-57-1 (Interview with Wangari Maathai)
• Wangari Maathai, Unbowed: A Memoir, Knopf, 2006. ISBN 0-307-26348-7
• Wangari Maathai, The Greenbelt Movement: Sharing the Approach and the Experience, Lantern Books, 2003. ISBN 1-59056-040-X
• Wangari Maathai, The Canopy of Hope: My Life Campaigning for Africa, Women, and the Environment, Lantern Books, 2002. ISBN 1-59056-002-7
• Wangari Maathai, Bottom is Heavy Too: Edinburgh Medal Lecture, Edinburgh UP, 1994. ISBN 0-7486-0518-5

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• İngilizce Wikipedia'dan 30 Mayıs 2007 tarihli "Wangari Maathai" 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yeşil Kuşak Hareketi Resmi Sitesi: Yeşil Kuşak Hareketi ve Wangari Maathai 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Nobel daveti 17 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Wangari Maathai belgeseli 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sofie Ödülü daveti 30 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Chinadialogue Editori Isabel Hilton'un Wangari Maathai ile yaptığı röportaj 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Wangari'nin Nobel ödülü üzerine BBC haberi 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BBC'de Wangari 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Maathai biyografi 14 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Biography on Right Livelihood Awards web sitesinde Maathai biyografisi
• goldmanprize.org adresinde Maathai'nin profili
• FemBio: Wangari Maathai
• Kenya Hükümeti: Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı "Dr Maathai'nin biyografisi 28 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pacifica Radyosu'nun 8 Mart 2005 tarihli "Democracy Now!" programında Wangari Maathai ile söyleşi15 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• MotherJones.com adresinde Maathai ile röportaj 14 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Kenyalı Nobel Barış Ödülü Aldı" 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Lantern Books yayıncısının web sitesi 8 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• LearnToQuestion/Maathai Maathai hakkında linkler veren bir site 19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• ECOSOCC
• Marion Enstitüsü 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.