Theodore Roosevelt
26. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi 14 Eylül 1901 - 4 Mart 1909
Başkan Yardımcısı	Charles W. Fairbanks
Yerine geldiği	William McKinley
Yerine gelen	William Howard Taft
25. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
Görev süresi 4 Mart 1901 - 14 Eylül 1901
Başkan	William McKinley
Yerine geldiği	Garret Hobart
Yerine gelen	Charles W. Fairbanks
Kişisel bilgiler
Doğum	27 Ekim 1858(1858-10-27) New York, ABD
Ölüm	6 Ocak 1919 (60 yaşında) Oyster Bay, New York, ABD
Partisi	Cumhuriyetçi
Evlilik(ler)	Alice Hathaway Lee (1880-1884) Edith Kermit Carow (1886-1919)
Çocuk(lar)	Alice Lee Roosevelt Theodore Roosevelt III Kermit Roosevelt Ethel Carow Roosevelt Archibald Bulloch Roosevelt Quentin Roosevelt
Bitirdiği okul	Harvard Üniversitesi Columbia Üniversitesi
Mesleği	Tarihçi, Yazar
İmzası

Theodore "Teddy" Roosevelt (d. 27 Ekim 1858 - ö. 6 Ocak 1919), ABD'nin 26. Başkanı. 14 Eylül 1901 yılında henüz 42 yaşında iken başkanlığa geldi ve Amerikan tarihinin o döneme kadarki en genç devlet başkanı oldu. 1906'da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Cumhuriyetçi Parti'nin üyesi idi ve ikinci kez seçildiği bu görevden 1908 yılının sonunda kendi isteği ile ayrıldı. Sonrasında ise William H. Taft göreve geldi.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Theodore Roosevelt, 27 Ekim 1858 günü New York'un kozmopolit mahallelerinden birinde dünyaya geldi. Babası Hollanda göçmeni, annesi İngiliz asıllıydı. Genç yaşlarda spora, tarihe ve askeri konulara meraklıydı. Harvard College'ini 1880 yılında bitirdi. Hemen ardından hukuk öğrenimi görmek üzere Columbia Üniversitesi'ne girdi. Ama konu ilgisini çekmediği için bir süre sonra okulu bıraktı. 1881'de, 23 yaşındayken, New York Eyalet Meclisi'ne Cumhuriyetçi Üye olarak girdi. Yasama döneminin sona ermesinden sonra Dakota'daki çiftliğine çekilerek iki yıl orada yaşadı. Yeniden siyasete döndükten sonra, önce ABD Kamu Hizmetleri Komisyonu üyeliğinde bulundu (1889-1895), daha sonra da New York Kenti Polis Memurları Kurulu'nun başkanlığını yaptı (1895-1897). 1897 senesinde Başkan William McKinley, Roosevelt’i Deniz Kuvvetleri Bakan Yardımcılığı'na getirdi. Küba'nın bağımsızlığını kazanmasında İspanya'ya karşı savaşta rol aldı. Avrupa devletlerinin, ABD'nin yanı başındaki küçük devletlerin iç işlerine karışmasına tahammül edemiyordu. 1898 senesindeyse Gönüllü Süvari Birliğinde albay rütbesiyle Porto Rico’ya gitti. Orada Kettle Hill denilen yerde San Juan Savaşını kazanınca ismi bütün Amerika'da duyuldu. O yaz New York valisi oldu.

Başkanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu görevi yaparken arkadaşı olan Senatör Henry Cabot Lodge tarafından zorla seçimlere iştirak ettirildi ve Başkan Yardımcılığına seçildi. Böylece başkan William McKinley'in yardımcısı oldu. 14 Eylül 1901’de McKinley, Buffalo, New York’ta suikast sonucu öldürülünce 42 yaşında Başkanlık koltuğuna oturdu. 1902'de eyaletlerarası ticaretle uğraşan şirketlerin defterlerini denetleyecek bir Şirketler Dairesi'nin kurulmasını öngören yasa tasarısını Kongre'den geçirmeyi başardı. Aynı yıl 18 Şubat'ta Sherman Antitröst Yasası'nı yeniden uygulamaya koyarak Northern Securities Company aleyhine bir dava açılmasını sağladı.

Kendisini işçi köylü olarak kabul ederek, bu sahaya hizmet götürmeye çalıştı. Büyük iş sahaları kurarak buraları sağlam kâidelerle idare edilmek üzere organize ettirdi. 1903 senesinde tren yolu taşımacılığı ve uzun süren kömür işletmelerindeki grevlerin kaldırılması konularında sert tedbirler aldı.

Donanmaya özel ilgi gösterip, zamanında ABD donanmasını dünyanın en güçlü donanması hâline getirdi. 1903 senesinde Panama Kanalı'nı açtırarak Amerika'nın iki sahilini kısa yoldan birbirine bağlamaya muvaffak oldu. Panama hükûmetini devirip Yeni Panama Devleti'ni kurdurarak, Amerika'nın gelecekte kanal üzerinde denetim kurmasını sağladı.

1904 senesinde başkanlığa bu kez seçilerek geldi. Bu dönemde mücadele ettiği konulardan biri de ırk ayrımı oldu. Zencilere de medeni haklar verilmesi için gayret sarf etti ve yanına aldığı zenci idarecilerle birlikte çalıştı. 1906 senesinde çıkan büyük zenci isyanı ile bu düşünceleri yarıda kaldı.

1905 senesinde Rus-Japon Savaşı'na arabuluculuk yaparak son verdirdiği için Nobel Barış Ödülü ile taltif edildi. 1912’de tekrar seçimlere katıldı. Bu arada Milwaukee'de suikastla ölümden son anda kurtuldu. Bu seçimi Demokratlar kazandı.

Başkanlık Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 1909'da başkanlıktan ayrıldıktan sonra 10 ay süren bir Afrika gezisine çıktı. Ardından da çeşitli Avrupa ülkelerini dolaştı. Ülkesine döndükten sonra, partinin ilerici kanadının öteki üyeleriyle birlikte, kendisinden sonra başkan seçilmiş olan William Howard Taft'ı destekleme kararı aldı. Ama çok geçmeden Taft ile partinin ilerici kanadı arasında anlaşmazlıklar baş gösterdi ve parti içindeki bölünme daha da derinleşti. Cumhuriyetçi Parti'den ayrılarak La Folette ile birlikte İlerici Parti'yi kuran Roosevelt, 1912 başkanlık seçimlerine bu partinin adayı olarak katılarak Taft'a rakip oldu. Ama, Cumhuriyetçi Parti'nin bölünmesi nedeniyle seçimleri Demokrat Parti'nin adayı Woodrow Wilson kazandı.

Zaten muhalif bir siyasetçi olarak, Tomáš Garrigue Masaryk'in bağımsız bir Çekoslovakya yaratma çabalarını destekledi. Ağustos 1918'de Nobel Barış Ödülü'nü dağıttığında Çekoslovak Lejyonerleri'ne Rusya'ya sembolik olarak 1.000 dolar gönderdi ve New York'ta düzenlenen bir törenle şöyle dedi: "Kahraman Çekoslovaklar bağımsız bir topluluk oluşturmalıdır".^[1]

I. Dünya Savaşı çıktığında ABD'nin de savaşa İngiltere ve Fransa yanında katılması için konuşmalar yapıyordu. Bu politikayla girdiği 1916 seçimlerini de büyük bir yenilgiyle kaybetti. 6 Ocak 1919 senesinde çeşitli hastalıklar sebebiyle hastaneye kaldırılan Roosevelt, daha sonra evinde öldü.

Tarihsel değerlendirmelere göre Roosevelt en iyi ilk 5 ABD başkanları arasına girmektedir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Büyük Beyaz Filo
• Kellogg Brown & Root

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]