Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi
Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi
Kuruluş	1961 (eski); 2009 (mevcut)
Tür	AB Kolektif Başkanlığı
Merkez	Europa binası, Brüksel
Başkan	Charles Michel
Resmî site	European Council

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, Avrupa Birliği Liderler Zirvesi ya da kısaca Avrupa Zirvesi (İngilizce: European Council) Avrupa Birliği'nin en yüksek siyasi kurumudur.^[1] İngilizcede European Council olarak anılan ve yalnızca Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile ilgili olan bu kurum, kırk yedi üyeli Avrupa Konseyi (İngilizce: Council of Europe) ile karıştırılmamalıdır. Zirve, Avrupa Birliği üyesi devletlerin devlet ya da hükûmet başkanlarının ve Avrupa Komisyonu başkanının katılımlarıyla yürütülür. Zirveye Avrupa Birliği Konseyi'nin başkanı başkanlık eder.^[2]

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, yasama ve yürütme gibi güçlere sahip değildir ancak Avrupa Birliği'nin önemli konularını ele alır. Zirve yılda en az iki kez toplanır. Toplantılar genellikle Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'nin de karargâhı olan Belçika'nın başkenti Brüksel'deki Justus Lipsius binasında yapılır.^[3]^[4]^[5]

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk Avrupa Zirveleri, 1961 yılının şubatında Paris'te, temmuzunda Bonn'da gerçekleştirildi. İlk yapılan toplantılar Avrupa Topluluğu'nun üyelerinin gayriresmî bir araya gelmesiydi. 1969 yılına dek düzensiz periyotlarda bir dizi zirve düzenlendiyse de gerçek anlamda ilk zirve bu yıl geldi. 1969 Lahey Zirvesi'nde üye ülkelerin başkanları Birleşik Krallık'ın topluluğa kabulü üzerine görüş birliğine vardılar ve [Avrupa Politik İşbirliği]'ni oluşturdular.^[1]^[6]

Zirveler, 1974 yılına gelindiğinde resmiyete döküldü ve zirvelerin o dönemki Fransa cumhurbaşkanı Valéry Giscard d'Estaing tarafından yapılan bir öneri üzerine düzenli olarak yapılması kararına varıldı. 1987 yılında Avrupa Tek Senedi imzalanarak uygulamaya koyuldu ve Maastricht Antlaşması uyarınca tanımlanan bir role sahip oldu. İlk başlarda yılda yalnızca iki zirve düzenlenirken bu sayı günümüzde dörttür. Dönem başkanlığını yürüten her ülke iki kez bu toplantılara ev sahipliği yapar. Olağan zirvelerin yanı sıra, özel ya da olağanüstü zirveler de düzenlenebilir.^[1]^[6]

Bu zirveler pek çok kişi tarafından Avrupa Birliği tarihinde dönüm noktası olan olayların yaşandığı yer olarak görülmektedir. Örneğin:^[1]

1969, Lahey: İlk genişleme kararı
1974, Paris: Liderler zirvesinin resmen oluşturulması
1985, Milano: Avrupa Tek Senedi'nin temellerinin atılması
1991, Maastricht: Maastricht Antlaşması üzerinde anlaşılması
1997, Amsterdam: Amsterdam Antlaşması'nın imzalanması
1998, Brüksel: Bazı üye ülkelerin Euroyu ortak para olarak kabul etmesi
1999; Köln: Askerî birimlerin oluşturulması
1999, Tampere: Kurumsal yenilikler
2000, Lizbon: Lizbon Stratejisi'nin belirlenmesi
2002, Kopenhag: Büyüme kararının alınması
2007, Lizbon: Lizbon Antlaşması'nın imzalanması

Gücü ve işlevi[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, Avrupa Birliği'nin yaptığı pek çok antlaşmada "birliğin gelişmesi için gerekli yardımı yapacak" bir birim olarak anılsa da Avrupa Birliği'nin resmî kurumlarından biri değildir. Avrupa Zirevlerinde Avrupa Birliği'nin dış politikası belirlenir ve bu nedenle Avrupa entegrasyonunun motor gücü olarak tanımlanmaktadır. Bunu yaparken resmî herhangi bir dayanağı olmayan kurumun etkisi Avrupa Birliği üyesi ülkelerin devlet ve hükûmet başkanlarından oluşuyor olmasındandır.^[1]^[4]

Ulusal liderlerden oluştuğu için üye ülkelerin yürütme güçlerini bir araya getiren zirve, Ortak dişişleri ve güvenlik politikası ile Güvenlik güçleri ve adalet alanında iş birliği programlarında olduğu gibi Avrupa Topluluğu dışında da etkili bir güce sahiptir.

Liderler zirvesi çoğu zaman belirli bir liderinin olmamasından, zayıf yapısından, yılda dört kez iki gün süreyle toplanmasından ve bir personel kadrosunun olmamasından dolayı sık sık eleştirilmektedir.^[7]

Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî olarak Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi üye ülkelerin devlet ya da hükûmet başkanlarından ve Avrupa Komisyonu'nun başkanından oluşur. Komisyon başkanının oy kullanma yetkisi yoktur. Toplantıların düzenlendiği ülkenin dişişleri bakanı da toplantılara katılır. Avrupa Komisyonu başkanınına da bir başka komisyon üyesi eşlik edebilir.^[1]^[4]^[5] Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ya da onun temsilcisi de düzenki katılımcılardandır. Bu görev son zamanlarda Genel Sekreterin zirveleri düzenlemedeki etkin rolü nedeniyle bir hayli önem kazanmıştır. Toplantılar başlamadan önce Avrupa Parlamentosu başkanı da bir açılış konuşması yapar.^[1]^[4]^[5]

Ancak zirveler sırasındaki görüşmelerde sahne arkasında da pek çok görevli çalışır. Ancak ülke başına 2 temsilci dışında bu görevliler toplantı salonlarına giremez. Her üye ülkenin temsilcisi kendi dilinde konuşma hakkına sahip olduğu için çoğu zaman toplantı salonunda metinleri diğer temsilcilere çevirmek amacıyla çevirmenler de bulunur.^[1]

Katılımcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

	Üye Devlet	Makam	Siyasi Parti	Üyelik
Michel, CharlesCharles Michel	Başkan Oylanmadı	Başkan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Sivil Platform (PO)	1 Aralık 2019 Belçika Başbakanı: 2014-2019
von der Leyen, UrsulaUrsula von der Leyen	Komisyon Oylanmadı	Başkan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Hristiyan Sosyal Halk Partisi (CSV)	1 Aralık 2019 Almanya Savunma Bakanı: 2013-2019
Nehammer, KarlKarl Nehammer	Avusturya	Şansölye	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Avusturya Halk Partisi	6 Aralık 2021
De Croo, AlexanderAlexander De Croo	Belçika	Başbakan	Renew Europe Ulusal: Açık Flaman Liberalleri ve Demokratları (Open Vld)	1 Ekim 2020
Donev, GılıbGılıb Donev	Bulgaristan	Başbakan	Bağımsız	2 Ağustos 2022
Plenković, AndrejAndrej Plenković	Hırvatistan	Başbakan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Hırvat Demokrat Birliği	19 Ekim 2016
Anastasiades, NikosNikos Anastasiades	Kıbrıs Cumhuriyeti	Cumhurbaşkanı	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Demokratik Seferberlik (DISY)	28 Şubat 2013
Fiala, PetrPetr Fiala	Çekya	Başbakan	Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular İttifakı Ulusal: Sivil Demokrat Parti (ODS)	17 Aralık 2021
Frederiksen, MetteMette Frederiksen	Danimarka	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: Sosyal Demokratlar (A)	27 Haziran 2019
Kallas, KajaKaja Kallas	Estonya	Başbakan	Renew Europe Ulusal: Estonya Reform Partisi	26 Ocak 2021
Marin, SannaSanna Marin	Finlandiya	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi (SDP)	10 Aralık 2019
Macron, EmmanuelEmmanuel Macron	Fransa	Cumhurbaşkanı	Renew Europe Ulusal: La République en marche ! (LREM)	14 Mayıs 2017
Scholz, OlafOlaf Scholz	Almanya	Şansölye	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD)	8 Aralık 2021
Miçotakis, KiryakosKiryakos Miçotakis	Yunanistan	Başbakan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Yeni Demokrasi (ND)	8 Temmuz 2019
Orbán, ViktorViktor Orbán	Macaristan	Başbakan	Bağımsız Ulusal: Yurttaş Birliği (Fidesz)	29 Mayıs 2010 Önceki dönem: 1998-2002 2004'ten beri üye devlet
Martin, MicheálMicheál Martin	İrlanda	Taoiseach^{[a 1]}	Renew Europe Ulusal: Fianna Fáil	27 Haziran 2020
Draghi, MarioMario Draghi	İtalya	Başbakan	Bağımsız	13 Şubat 2021
Krišjānis Kariņš, ArtursArturs Krišjānis Kariņš	Letonya	Başbakan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Birlik (V)	23 Ocak 2019
Nausėda, GitanasGitanas Nausėda	Litvanya	Cumhurbaşkanı	Bağımsız	12 Temmuz 2019
Bettel, XavierXavier Bettel	Lüksemburg	Başbakan	Renew Europe Ulusal: Demokrat Parti (DP)	4 Aralık 2013
Abela, RobertRobert Abela	Malta	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: İşçi Partisi (PL)	13 Ocak 2020
Rutte, MarkMark Rutte	Hollanda	Başbakan	Renew Europe Ulusal: Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD)	14 Ekim 2010
Morawiecki, MateuszMateusz Morawiecki	Polonya	Başbakan	Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular İttifakı Ulusal: Hukuk ve Adalet (PiS)	11 Aralık 2017
Costa, AntónioAntónio Costa	Portekiz	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: Sosyalist Parti (PS)	26 Kasım 2015
Iohannis, KlausKlaus Iohannis	Romanya	Cumhurbaşkanı	Avrupa Halk Partisi^{[a 2]} Ulusal: Bağımsız^{[a 3]}	21 Aralık 2014
Heger, EduardEduard Heger	Slovakya	Başbakan	Avrupa Halk Partisi Ulusal: Sıradan İnsanlar ve Bağımsız Kişiler (OĽaNO)	1 Nisan 2021
Golob, RobertRobert Golob	Slovenya	Başbakan	Renew Europe Ulusal: Özgürlük Hareketi (GS)	1 Haziran 2022
Sánchez, PedroPedro Sánchez	İspanya	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: İspanyol Sosyalist İşçi Partisi (PSOE)	2 Haziran 2018
Andersson, MagdalenaMagdalena Andersson	İsveç	Başbakan	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı Ulusal: Sosyal Demokrat Parti (SAP)	30 Kasım 2021

Notlar

^ İrlanda Başbakanı, genellikle hem İrlandaca hem de İngilizcede Taoiseach olarak anılır. Bakınız: İrlanda Anayasası, Madde 28.5.1°.
^ Resmi websitesine 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. göre bir EPP üyesi olarak değerlendirildi.
^ Ulusal Liberal Parti (PNL) önceki lideri ve seçim kampanyasında desteklendi, Iohannis Romanya Anayasası'ndaki cumhurbaşkanlığı görevlerine göre tarafsızdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h van Grinsven, Peter (Eylül 2003). "The European Council under Construction" (PDF). Netherlands Institution for international Relations. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
^ "How does the EU work". Europa (web portal). 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.
^ "European Council". Council of the European Union. 20 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.
^ ^a ^b ^c ^d "Consolidated versions of the treaty on European Union and of the treaty establishing the European Community" (PDF). Europa (web portal). 7 Şubat 1992. 1 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.
^ ^a ^b ^c "European Council". Europa (web portal). 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.
^ ^a ^b Stark, Christine. "Evolution of the European Council: The implications of a permanent seat" (PDF). Dragoman.org. 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.
^ Laming, Richard (10 Temmuz 2003). "Too much champagne, not enough leadership". Open Democracy. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[Taoiseach-8] İrlanda Başbakanı, genellikle hem İrlandaca hem de İngilizcede Taoiseach olarak anılır. Bakınız: İrlanda Anayasası, Madde 28.5.1°.

[Iohannis_EPP-9] Resmi websitesine 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. göre bir EPP üyesi olarak değerlendirildi.

[Iohannis_PNL-10] Ulusal Liberal Parti (PNL) önceki lideri ve seçim kampanyasında desteklendi, Iohannis Romanya Anayasası'ndaki cumhurbaşkanlığı görevlerine göre tarafsızdır.

[nbiz-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h van Grinsven, Peter (Eylül 2003). "The European Council under Construction" (PDF). Netherlands Institution for international Relations. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.

[How_work-2] "How does the EU work". Europa (web portal). 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[3] "European Council". Council of the European Union. 20 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[Maastricht-4] "Consolidated versions of the treaty on European Union and of the treaty establishing the European Community" (PDF). Europa (web portal). 7 Şubat 1992. 1 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[Europa_Council-5] "European Council". Europa (web portal). 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[Dragoman-6] Stark, Christine. "Evolution of the European Council: The implications of a permanent seat" (PDF). Dragoman.org. 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[7] Laming, Richard (10 Temmuz 2003). "Too much champagne, not enough leadership". Open Democracy. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a 1]

[a 2]

[a 3]

g t d Avrupa Birliği konuları
Simgeler	Bayrak Avrupa Birliği marşı
Tarih	Avrupa tarihi Zaman çizelgesi 1945 öncesi 1945-1957 1958-1972 1973-1993 1993-1999 1999-2004 2004-günümüz AKÇT AET Euratom
Siyaset	Genişleme Gelecekteki genişleme Ajanslar Eurojust Europol EUROGENDFOR Üç sütun Topluluklar Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası Güvenlik ve adalet Bütünleşme Askerî
Hükûmet	Kurumlar Komisyon Konsey Mahkemeler Seçimler Liderler Zirvesi Dış ilişkileri Parlamento Siyasi partiler
Hukuk	Müktesebat Anayasa Rekabet Telif hakları Resmî gazete Kararlara katılmama Yasama Antlaşmalar Roma Maastricht Amsterdam Nice Lizbon Vize politikası
Coğrafya	Sınırlar Uç noktalar Üye ülkeler Schengen Bölgesi Özel bölgeler
Ekonomi	Tarım Bütçe Euro (€) Merkez Bankası Yatırım Bankası Yatırım Fonu Euro bölgesi Enerji Kalkınma Ulaşım Galileo
Kültür	Vatandaşlık Nüfus yapısı Eğitim Bilim ve Teknoloji ATE Diller Din Spor İstatistikler
Listeler	Ajanslar Daireler Zirveler Yönergeler Büyük kentler Siyasi partiler Başkanlık İBBS Bölgeleri En uzun yapılar Araç plakaları
Avrupa Birliği portalı

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi nedir?, Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi anlamı nedir?, Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi ne demektir?