2009 Türkiye yerel seçimleri

2009 Türkiye yerel seçimleri
Katılım	%85,2
	Kazanılan büyükşehir/il merkezi belediye başkanlıklarına göre ; renklendirilmiş Türkiye iller haritası

2009 Türkiye yerel seçimleri, 29 Mart 2009 tarihinde yapılan ve Türkiye sınırları içindeki yerel yönetimleri belirleyen bir seçimdir. Seçime 19 parti katılmıştır.

Seçimlerde, 48,049,446 seçmen tarafından 81 ilin genel meclis üyeleri, 16 büyükşehir belediye başkanı ile 957'si ilçe, 1.974'ü belde (kasaba) olmak üzere toplam 2,931 belediyenin başkanları ve meclis üyeleri ile köy ve mahalle muhtarları seçilmiştir.

Oy kullanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Oy kullanabilmek için kimlik (nüfus cüzdanı, kamu çalışanlarına verilen kurum kartı, pasaport, evlilik cüzdanı, askerî kimlik kartı, sürücü belgesi) üzerinde TC kimlik numarasının bulunması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Yüksek Seçim Kurulu (YSK), nasıl oy kullanılacağına yönelik TRT ve diğer ulusal kanallarda gösterilecek 7 dakika 25 saniye süren bir tanıtıcı film hazırlamıştır. YSK’nin, seçimlerin kuralına uygun yapılması, seçmenin oyunun geçersiz sayılmaması ve oyların demokratik ortamda kullanılabilmesi için "oyların nasıl kullanılacağına dair" hazırladığı filmde, oy kullanan karakteri tiyatrocu Levent Ülgen canlandırmıştır. Filmde, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve muhtarlık seçimlerinde oyların nasıl kullanacağı, oy kullandıktan sonra mürekkebin başka yerlere dağılmaması için neler yapılacağı belirtilerek, oy kullanırken, yaşlı, engelli ve hamilelere öncelik verilmesi gibi uyarılara da yer verilmiştir.

Büyükşehir sınırları içerisinde oturanlar, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, ilçe belediye meclisi, il genel meclisi üyeliği ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 5 oy attılar.

Belediye sınırları içerisinde oturanlar, belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği, il genel meclisi ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 4 oy attılar.

Köy sınırları içerisinde oturanlar, il genel meclis üyeliği ve köy muhtarlığı olmak üzere 2 oy attılar.

Herkesin kullandığı oy, il genel meclisi üyelikleri olduğu için ülke geneli hakkında yorum yapabilmek için igm oyları, istatistiki açıdan önemlidir.

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

İl genel meclisi[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî il genel meclisi üyelikleri seçim sonuçları;^[1]

Toplam Sandık	177.431
Toplam Seçmen	48.049.446
Toplam Kullanılan Oy	40.932.260
Toplam Geçerli Oy	39.988.763
Katılım Oranı (%)	85,2
Seçilecek Üye Sayısı	3.281

Parti	Genel başkanı	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	+/–	İGM Üye sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	Recep Tayyip Erdoğan	15.353.553	%38,4	3,3	1.889
Cumhuriyet Halk Partisi	Deniz Baykal	9.229.936	%23,1	4,9	612
Milliyetçi Hareket Partisi	Devlet Bahçeli	6.386.279	%16,0	5,5	414
Demokratik Toplum Partisi	Ahmet Türk	2.277.777	%5,7	—^¶	235
Saadet Partisi	Numan Kurtulmuş	2.079.701	%5,2	1,2	29
Demokrat Parti	Süleyman Soylu	1.536.847	%3,8	—^¶	45
Demokratik Sol Parti	Zeki Sezer	1.139.878	%2,9	0,7	26
Büyük Birlik Partisi	Yalçın Topçu	943.765	%2,4	1,2	18
Anavatan Partisi	Salih Uzun	304.361	%0,8	1,7	4
Bağımsızlar		172.279	%0,4	0,3	7
Bağımsız Türkiye Partisi	Haydar Baş	167.986	%0,4	0,1	1
İşçi Partisi	Doğu Perinçek	114.243	%0,3		0
Türkiye Komünist Partisi	Erkan Baş	85.507	%0,2		0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	Hayri Kozanoğlu	67.984	%0,2	0,1	0
Emek Partisi	Levent Tüzel	48.939	%0,1	0,1	1
Millet Partisi	Aykut Edibali	41.818	%0,1		0
Hak ve Özgürlükler Partisi	Bayram Bozyel	29.392	%0,1	—^¶	0
Halkın Yükselişi Partisi	Yaşar Nuri Öztürk	6.197	%0,0	—^¶	0
Liberal Demokrat Parti	Cem Toker	2.285	%0,0		0
Barış ve Demokrasi Partisi	Demir Çelik	36	%0,0	—^¶	0
Toplam		39.988.763	%100		3.281

Büyükşehir belediye başkanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî büyükşehir belediye başkanlıkları seçim sonuçları;^[2]

Toplam Sandık	74.975
Toplam Seçmen	22.677.450
Toplam Kullanılan Oy	18.861.493
Toplam Geçerli Oy	18.183.894
Katılım Oranı (%)	%83,2
Belediye Başkanlığı Sayısı	16

Parti	Oy sayısı	%	+/–	Büyükşehir Belediye Başkanlığı sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	7.672.280	% 42,2	3,9	10
Cumhuriyet Halk Partisi	5.896.884	% 32,4	8,0	3
Milliyetçi Hareket Partisi	2.249.039	% 12,4	7,3	1
Demokratik Toplum Partisi	780.176	% 4,3	—^¶	1
Saadet Partisi	689.025	% 3,8	0,3	0
Demokratik Sol Parti	381.875	% 2,1	0,2	1
Demokrat Parti	179.350	% 1,0	—^¶	0
Büyük Birlik Partisi	116.216	% 0,6	0,2	0
Bağımsızlar	54.260	% 0,3	0,2	0
Bağımsız Türkiye Partisi	49.320	% 0,3		0
Anavatan Partisi	48.358	% 0,3	0,1	0
Türkiye Komünist Partisi	24.812	% 0,1		0
Hak ve Özgürlükler Partisi	12.966	% 0,1	—^¶	0
Millet Partisi	11.405	% 0,1		0
Liberal Demokrat Parti	8.518	% 0,1	0,1	0
Halkın Yükselişi Partisi	7.176	% 0,0	—^¶	0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	1.039	% 0,0		0
Emek Partisi	801	% 0,0		0
İşçi Partisi	394	% 0,0	0,2	0
Barış ve Demokrasi Partisi	-	-	—^¶	0
Toplam	18.183.894	% 100,00		16

AK Parti'nin kazandığı ilçeler
     ANAP'ın kazandığı ilçeler
     Bağımsızlar'ın kazandığı ilçeler
     BBP'ın kazandığı ilçeler
     CHP'nin kazandığı ilçeler
     DP'nin kazandığı ilçeler
     DSP'nin kazandığı ilçeler
     DTP'nin kazandığı ilçeler
     EMEP'nin kazandığı ilçeler
     MHP'nin kazandığı ilçeler
     ÖDP'nin kazandığı ilçeler
     SP'nin kazandığı ilçeler

Kazanan Adaylar:

Şehir	Kazanan	Parti
Adana	Aytaç Durak	Milliyetçi Hareket Partisi
Ankara	Melih Gökçek	Adalet ve Kalkınma Partisi
Antalya	Mustafa Akaydın	Cumhuriyet Halk Partisi
Bursa	Recep Altepe	Adalet ve Kalkınma Partisi
Diyarbakır	Osman Baydemir	Demokratik Toplum Partisi
Erzurum	Ahmet Küçükler	Adalet ve Kalkınma Partisi
Eskişehir	Yılmaz Büyükerşen	Demokratik Sol Parti
Gaziantep	Asım Güzelbey	Adalet ve Kalkınma Partisi
İstanbul	Kadir Topbaş	Adalet ve Kalkınma Partisi
İzmir	Aziz Kocaoğlu	Cumhuriyet Halk Partisi
Kayseri	Mehmet Özhaseki	Adalet ve Kalkınma Partisi
Kocaeli	İbrahim Karaosmanoğlu
Konya	Tahir Akyürek
Mersin	Macit Özcan	Cumhuriyet Halk Partisi
Sakarya	Zeki Toçoğlu	Adalet ve Kalkınma Partisi
Samsun	Yusuf Ziya Yılmaz	Adalet ve Kalkınma Partisi

Belediye başkanlıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye başkanlığı (büyükşehir belediyeleri hariç) seçim sonuçları;^[3]

Toplam Sandık	134.929
Toplam Seçmen	39.717.580
Toplam Kullanılan Oy	33.430.742
Toplam Geçerli Oy	32.221.536
Katılım Oranı (%)	84,2
Belediye Başkanlığı Sayısı	2.903

Parti	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	Belediye Başkanlığı sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	12.449.187	% 38,6	1.442
Cumhuriyet Halk Partisi	7.960.562	% 24,7	503
Milliyetçi Hareket Partisi	5.315.180	% 16,5	483
Saadet Partisi	1.729.182	% 5,4	80
Demokratik Toplum Partisi	1.661.117	% 5,2	96
Demokrat Parti	1.164.858	% 3,6	148
Demokratik Sol Parti	925.575	% 2,9	60
Büyük Birlik Partisi	384.483	% 1,2	20
Bağımsızlar	239.849	% 0,7	45
Anavatan Partisi	196.049	% 0,6	16
Bağımsız Türkiye Partisi	101.090	% 0,3	4
Türkiye Komünist Partisi	28.101	% 0,1	0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	21.745	% 0,1	4
Emek Partisi	15.298	% 0,1	2
Liberal Demokrat Parti	8.608	% 0,0	0
Halkın Yükselişi Partisi	8.192	% 0,0	0
Millet Partisi	5.772	% 0,0	0
Hak ve Özgürlükler Partisi	5.670	% 0,0	0
İşçi Partisi	867	% 0,0	0
Barış ve Demokrasi Partisi	151	% 0,0	0
Toplam	32.221.536	% 100,00	2.903

Belediye meclisi üyelikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye meclisi üyelikleri seçim sonuçları;^[4]

Toplam Sandık	135.199
Toplam Seçmen	39.787.986
Toplam Kullanılan Oy	33.447.257
Toplam Geçerli Oy	32.072.363
Katılım Oranı (%)	84,1
Belediye meclisi üye sayısı	32.392

Parti	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	Belediye meclisi üyesi sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	12.237.325	% 38,2	14.732
Cumhuriyet Halk Partisi	7.966.710	% 24,8	6.125
Milliyetçi Hareket Partisi	5.336.695	% 16,6	6.005
Saadet Partisi	1.807.745	% 5,6	1.081
Demokratik Toplum Partisi	1.687.733	% 5,3	1.169
Demokrat Parti	1.181.074	% 3,7	1.843
Demokratik Sol Parti	945.722	% 3,0	774
Büyük Birlik Partisi	508.055	% 1,6	294
Anavatan Partisi	202.976	% 0,6	240
Bağımsız Türkiye Partisi	82.848	% 0,3	45
Bağımsızlar	43.633	% 0,1	14
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	25.557	% 0,1	35
Emek Partisi	21.100	% 0,1	23
Millet Partisi	6.685	% 0,0	2
Halkın Yükselişi Partisi	5.566	% 0,0	4
Hak ve Özgürlükler Partisi	4.618	% 0,0	0
Türkiye Komünist Partisi	3.409	% 0,0	2
Liberal Demokrat Parti	2.451	% 0,0	1
İşçi Partisi	2.258	% 0,0	3
Barış ve Demokrasi Partisi	203	% 0,0	0
Toplam	32.072.363	% 100,00	32.392

İl Belediye Başkanlıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

İl	Parti
Adıyaman	AK Parti
Afyonkarahisar
Ağrı
Aksaray
Amasya
Ardahan
Artvin	CHP
Aydın	CHP
Balıkesir	MHP
Bartın	MHP
Batman	DTP
Bayburt	AK Parti
Bilecik
Bingöl
Bitlis
Bolu
Burdur

İl	Parti
Çanakkale	CHP
Çankırı	AK Parti
Çorum
Denizli
Düzce
Edirne	CHP
Elazığ	AK Parti
Erzincan	AK Parti
Giresun	CHP
Gümüşhane	MHP
Hakkâri	DTP
Hatay	AK Parti
Iğdır	DTP
Isparta	MHP
Kahramanmaraş	AK Parti
Karabük	MHP
Karaman	AK Parti

İl	Parti
Kars	AK Parti
Kastamonu	MHP
Kırıkkale	AK Parti
Kırklareli	CHP
Kırşehir	AK Parti
Kilis
Kütahya
Malatya
Manisa	MHP
Mardin	AK Parti
Muğla	CHP
Muş	AK Parti
Nevşehir
Niğde
Ordu	DSP
Osmaniye	MHP
Rize	AK Parti

İl	Parti
Siirt	DTP
Sinop	CHP
Sivas	BBP
Şanlıurfa	Bağ.
Şırnak	DTP
Tekirdağ	CHP
Tokat	AK Parti
Trabzon	AK Parti
Tunceli	DTP
Uşak	MHP
Van	DTP
Yalova	DP
Yozgat	AK Parti
Zonguldak	CHP

İllere Göre Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıda, belirtilen illerin, belirtilen ilçelerine göre, 2009 Türkiye Yerel Seçim Sonuçları yer almaktadır.

İl - İlçe Sonuç Galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıda, ilçelerine ayrılmış illerin, seçim sonuç haritaları, kazanan partilere ve renklerine göre verilmiştir. İl Geneli'ndeki oylarda kazanan, yani İl Genel Meclisi'nde en çok oy oranına sahip olan parti resim altındaki açıklamada ilk sırada, ilin merkez ilçesinde veya var ise büyükşehir belediyesinde kazanan parti ise ikinci sırada belirtilmiştir.

Artvin (il)
AK Parti

Artvin (merkez)
CHP
Aydın
CHP

Aydın (merkez)
CHP
Balıkesir
AK Parti

Balıkesir (merkez)
MHP
Bursa
AK Parti

Bursa BŞB
AK Parti
Çanakkale (il)
AK Parti

Çanakkale (merkez)
CHP
Edirne (il)
CHP

Edirne (merkez)
CHP
Eskişehir
AK Parti

Eskişehir BŞB
DSP
İstanbul
AK Parti

İstanbul BŞB
AK Parti
İzmir
CHP

İzmir BŞB
CHP
Kırklareli (il)
CHP

Kırklareli
CHP
Kocaeli
AK Parti

Kocaeli BŞB
AK Parti
Muğla
CHP

Muğla (merkez)
CHP
Ordu (il)
AK Parti

Ordu (merkez)
DSP
Uşak (il)
AK Parti

Uşak
MHP
Yalova (il)
AK Parti

Yalova (merkez)
DP
Ankara
AK Parti

Ankara BŞB
AK Parti
Hatay
AK Parti

Hatay (merkez)
AK Parti

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Şubat 2009'da, Genç Parti'nin seçimlerden çekilme kararı Yüksek Seçim Kurulu tarafından kabul edildi.^[5]
Yüksek Seçim Kurulu çeşitli nedenlerle 30 belediye başkanlığı, 11 belde meclis üyeliği, 220 köy ve mahalle muhtarlığı ve 88 ihtiyar heyeti seçimini iptal etti. Yenilenen seçimler 7 Haziran 2009'da, sorunsuz şekilde yapıldı.^[6]
Eğer bu bir genel seçim olsaydı (BBP, SP, DP ve DTP nin bağımsız girdiği varsayılmıştır, İl Genel Meclisi oylarına göre), TBMM'de koltuk dağılımları;

Adalet ve Kalkınma Partisi: 283 Cumhuriyet Halk Partisi: 124 Milliyetçi Hareket Partisi: 89 Demokratik Toplum Partisi: 29 Saadet Partisi: 12 Demokrat Parti: 12 Büyük Birlik Partisi: 1 Bağımsız: 1 şeklinde olacaktı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 6 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 20 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

YESİK Yerel seçimlerde Nasıl oy kullanılacak? Filmi22 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 6 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[2] "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[3] "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[4] "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 20 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.

[1]

¶

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

2009 Türkiye yerel seçimleri nedir?, 2009 Türkiye yerel seçimleri anlamı nedir?, 2009 Türkiye yerel seçimleri ne demektir?