1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 13 Mart-6 Nisan 1973 tarihleri arasında 15 tur olarak yapıldı. 15. turda 635 milletvekilinin 557'si oylamaya katıldı ve Cumhuriyet Senatörü Fahri Korutürk, 365 oyla Cumhurbaşkanlığa seçildi.

Seçim öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Mart Muhtırası'ndan iki sene sonra yapılan seçimde muhtıranın etkileri görüldü. İlk önce dönemin siyasi parti liderlerince seçimin sorunsuz olarak yapılamayacağı ve bunun sonucunda 1973 genel seçimlerini kazanan partinin hükûmeti kuramayacağı endişesiyle mevcut Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın görev süresinin genel seçim sonuna kadar uzatılması için anayasa değişikliği teklifi verildi ancak tasarı reddedildi.

7 Mart 1973 tarihinde Cumhurbaşkanlığına aday olacak olan Genelkurmay Başkanı Faruk Gürler emekliye ayrıldı ve kontenjan senatörlüğüne atanarak yemin etti.

14 Mart 1973 tarihinde askeri yetkililer siyasi parti liderleriyle bir toplantı yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit ve Demokratik Parti lideri Ferruh Bozbeyli'nin katıldığı toplantıya Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel katılmadı.

28 Mart 1973 tarihinde Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay parlamentoda grubu bulunan siyasi parti liderleriyle ayrı ayrı görüştü. Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit ve Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel görüşme sonrası adaylık için bir isim üzerinde durulmadığını söylerken Demokratik Parti lideri Ferruh Bozbeyli görüşmede cumhurbaşkanlığı adaylığı için konuşulan tek ismin Genelkurmay başkanı Faruk Gürler olduğunu açıkladı. Cevdet Sunay siyasi parti liderlerinin ardından Faruk Gürler, kuvvet komutanları ve başbakan Ferit Melen ile görüştü.

Tüm bu görüşmelerin ardından Ecevit, Demirel ve Bozbeyli parlamento dışından bir ismin yani Faruk Gürler'in seçilmesinden taraf olmadıklarını açıkladılar ancak üç partininde desteklerini açıkladığı bir aday yoktu.

Seçim süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanlığına aday olan isimler ancak 13 Mart günü parlamentonun seçim oturumunda öğrenildi. Adaylar; seçimlerden önce Genelkurmay başkanlığından istifa eden Faruk Gürler, Senato başkanı Tekin Arıburun ve Demokratik Parti genel başkanı Ferruh Bozbeyli'ydi. Adalet Partisi Tekin Arıburun'u desteklerken Cumhuriyet Halk Partisi bu şartlarda seçime katılmanın anlamsız ve anti-demokratik baskılara boyun eğmek anlamına geleceğini belirterek seçime katılmayacağını açıkladı. Ancak CHP'nin bu kararına rağmen partiden bazı isimler seçime katılıp oylarını verdiler.

13 Mart'ta yapılan üç turdan bir sonuç çıkmadı. Ardından 16 Mart'ta yapılan iki turdan da sonuç çıkmadı. 20 Mart'ta Gürler ve Arıburun adaylıktan çekildiklerini açıkladılar. 21 Mart'ta yedinci tur yapıldı ancak Ferruh Bozbeyli'nin tek aday olarak katıldığı bu turdan da sonuç alınamadı.

22 Mart'ta mecliste mevcut Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın görev süresini uzatacak anayasa değişikliği görüşmeleri yapıldı ancak teklifin maddelerine geçilmesi için verilen oy sayısı anayasada yazan üçte iki çoğunluk sayısının altında kaldığı için tasarı reddedilmiştir.

26 Mart'ta Adalet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisi, Anayasa Mahkemesi Başkanı Muhittin Taylan ismi üzerinde mutabakat sağladı. Ancak Taylan'ın adaylığı için onu kontenjan senatörlüğüne ataması gereken Cevdet Sunay görev süresinin bitmesine iki gün kala böyle önemli bir kararı veremeyeceğini söyleyerek bunu reddetti.

2 Nisan'da Demirel Ecevit'e kontenjan senatörü Fahri Korutürk, Ticaret Bakanı Naim Talu ve Millî Eğitim Bakanı Sabahattin Özbek isimlerini önermiştir. Ecevit Talu ve Özbek isimlerini kabul etmezken Korutürk üzerinde anlaşılabileceğini belirtti.

6 Nisan'da AP, CHP ve CGP'nin aday gösterdiği Fahri Korutürk 15. turda 365 oy alarak 6. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Bu turda Ferruh Bozbeyli 51 oy alırken seçimden çekilen Faruk Gürler'e 87, Tekin Arıburun'a ise 17 oy çıktı.^[1]

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Aday		Parti	Oy
Aday		Parti	1. Tur (13 Mart)	2. Tur (13 Mart)	3. Tur (13 Mart)	4. Tur (13 Mart)	5. Tur (16 Mart)	6. Tur (16 Mart)	7. Tur (21 Mart)	8. Tur (24 Mart)	9. Tur (26 Mart)	10. Tur (27 Mart)	11. Tur (28 Mart)	12. Tur (30 Mart)	13. Tur (2 Nisan)	14. Tur (4 Nisan)	15. Tur (6 Nisan)
	Fahri Korutürk	Bağımsız															365
	Faruk Gürler	Bağımsız	175	176	186	200	149	165	11	20	51	57	81	69	64	52	87
	Tekin Arıburun¹	Adalet Partisi	282	284	285	276	293	292	0	0	0	0	0	0	2	0	17
	Ferruh Bozbeyli	Demokratik Parti	45	47	47	48	48	48	92	69	59	51	51	43	55	51	51
Katılım			517	519	527	535	498	518	142	120	152	157	178	140	149	136	557

¹ 6. turda adaylıktan çekildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel

"İrade Savaşı : Altıncı Cumhurbaşkanlığı Seçimi" (PDF). SDÜ. 15 Şubat 2001. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012.
"Fahri Korutürk 15.turda seçilmişti". Birgün. 14 Nisan 2007. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

Özel

^ "Sezer'li 7 yıl (5)". radikal.com.tr. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012.

[1] "Sezer'li 7 yıl (5)". radikal.com.tr. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012.

[1]

1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi nedir?, 1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi anlamı nedir?, 1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi ne demektir?