Yaşar Nabi Nayır

Yaşar Nabi Nayır (25 Aralık 1908, Üsküp - 15 Mart 1981, İstanbul), Türk şair, yazar ve yayıncı.

Varlık dergisini ve Varlık Yayınevi'ni kuran edebiyatçıdır. Yedi Meşale Topluluğu'nun kurucularındandır. Şiirin yanı sıra öykü, roman, oyun, deneme türünde eserleri ve çevirileri vardır. Ancak Türk edebiyatına yaptığı en büyük katkı, 15 Temmuz 1933'ten itibaren 48 yıl boyunca hiç aksatmadan yayımladığı Varlık Dergisi'dir.^[1] Bu dergi, Türk edebiyatına birçok yeni yazar kazandırmıştır. Takma adı 'Muzaffer Reşit ' dir

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Aralık 1908'de Üsküp'te doğdu. Öğrenimine Üsküp Mahalle Mektebi'nde başladı; Balkan Savaşı dolayısıyla annesiyle zaman zaman İstanbul'a gidip gelmeleri nedeniyle, ilk öğrenimini bu iki kentte sürdürdü. Ailesi, 1924'te kesin olarak İstanbul'a yerleşti. 1925-1927 yılları arasında yayımlanan Türk Kadın Yolu adlı derginin genç yazarları arasındaydı.^[2] 1929'da ise Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu.

Bir süre Ziraat ve Merkez Bankalarında çalışan Yaşar Nabi, 1934-1940 yılları arasında Hâkimiyet-i Milliye'de çevirmen ve yazar olarak görev yaptı. Daha sonraki yıllarda Türk Dil Kurumunda (1940-1943), Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda (1943-1946) çalıştı.

Yaşar Nabi Bey, 15 Temmuz 1933'te Ankara'da Varlık Dergisi'ni yayımlamaya başladı. Dergiyi 1946'da İstanbul'a naklettikten sonra kendisini tümüyle yayıncılığa verdi; Varlık Yayınevi'ni kurarak binden fazla kitap yayımladı. Ayrıca 1966-1969 arasında dünya edebiyatından örnekler veren Cep Dergisi'ni 29 sayı çıkardı.

Uuslararası P.E.N Yazarlar Derneği'nin Türkiye Başkanlığını da yapan Nayır'a, Türk kültür yaşamına yaptığı katkılardan ötürü Kültür Bakanlığı 1979 yılında Büyük Ödül vermiştir.

Evli ve iki çocuk sahibi Yaşar Nabi Nayır, ölümüne kadar P.E.N Yazarlar Derneği'nin Türkiye başkanlığı görevini sürdürdü. 1981 yılında İstanbul'da hayatını kaybetti.

Ölümünden sonra derginin yönetimini kızı çevirmen Filiz Nayır Deniztekin üstlendi. Ölümünün birinci yıldönümünde değerlendirme, inceleme yazılarının yer aldığı Yaşar Nabi'ye Saygı adlı bir yapıt çıkarılmıştır. Her yıl, Varlık Dergisi'nin kuruluş yıldönümü olan 15 Temmuz'da 30 yaş altındaki şair ve yazarlara Yaşar Nabi Nayır anısına şiir ve öykü dalında ödül verilmektedir.

Yazın Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşar Nabi, yazın alanına şiirle girmişti. İlk şiirleri lise öğretmeni Ahmet Halit Yaşaroğlu'nun özendirmesiyle, onun çıkardığı Çocuk Dünyası dergisinde yayımlandı. Edebi bir nitelik kazanan şiirleri 1926'da Servet-i Fünûn'da yayımlandı. Yeni Kitap (1927-1928), Hayat (1928), Muhit (1932-1933), Çığır (1933), Ülkü (1933) gibi yazın dergilerinde de yazan şair, 1928'de altı arkadaşıyla birlikte (Cevdet Kudret, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Muammer Lütfi ve Kenan Hulusi Koray) Yedi Meşale adlı bir seçme şiirler kitabı çıkardı (1928) ve bu ortak çalışma kısa süren Yedi Meşaleciler hareketini doğurdu.

Yaşar Nabi, zamanla şiirden tümüyle koptu; öykü, roman, oyun, deneme, eleştiri, gezi notu gibi çeşitli yazın dallarında kalem oynattı. Panait Istrati ve Balzac'tan romanlar çevirmiştir.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir[değiştir | kaynağı değiştir]

Yedi Meşale (ortak kitap, 1928)
Kahramanlar (1929)
Onar Mısra (1932)
Kahramanlar (1970, ilk iki kitaba "Mesafeler" adlı bölümün eklenmesiyle)

Roman[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Kadın Söylüyor (1931)
dem ile Havva (1932)

Öykü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu da Bir Hikâyedir (1935)
Sevi Çıkmazı (1935)

Oyun[değiştir | kaynağı değiştir]

Mete (1933)
İnkılap Çocukları (1933)
Beş Devir (1933)
Köyün Namusu (1933)

İnceleme - Deneme[değiştir | kaynağı değiştir]

Balkanlar ve Türklük (1936)
Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri (1937)
Nereye Gidiyoruz (1948)
Yıllar Boyunca (1959)
Atatürkçülük Nedir (1963)
Atatürk Yolu (1966)
Edebiyat Dünyamız (1971)
Değişen Dünyamız (1973)
Çağımıza Ters Düşenler (1975)

Dost mektupları

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmet Haşim (1952)
Ömer Seyfettin (1952)
Tevfik Fikret (1952)
Homeros (1952)
Moliere (1953)

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1979 Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü, Türk edebiyatına büyük katkıları nedeniyle

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kızı Filiz Nayır Deniztekin ile yapılan Mayıs 2021 tarihli nadirkitap.com röportajı 17 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir
^ Koç, Duygu (2020). "Öcü Geçmiş, Yüceltilen Bugün Ve Umutlu Gelecek: Türk Kadın Yolu Dergisinde Siyasi Söylem". Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD). 39 (67). s. 592. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

'Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü' sayfası

[1] Kızı Filiz Nayır Deniztekin ile yapılan Mayıs 2021 tarihli nadirkitap.com röportajı 17 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir

[2] Koç, Duygu (2020). "Öcü Geçmiş, Yüceltilen Bugün Ve Umutlu Gelecek: Türk Kadın Yolu Dergisinde Siyasi Söylem". Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD). 39 (67). s. 592. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.

[1]

[2]

g t d Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Beş Hececiler	Faruk Nafiz Çamlıbel Yusuf Ziya Ortaç Enis Behiç Koryürek Halit Fahri Ozansoy Orhan Seyfi Orhon
Yedi Meşaleciler	Sabri Esat Siyavuşgil Vasfi Mahir Kocatürk Yaşar Nabi Nayır Cevdet Kudret Kenan Hulusi Muammer Lütfi Ziya Osman Saba
Garipçiler (Birinci Yeniler)	Orhan Veli Kanık Melih Cevdet Anday Oktay Rifat
İkinci Yeniler	Turgut Uyar Cemal Süreya Edip Cansever İlhan Berk Ece Ayhan Sezai Karakoç Ülkü Tamer Oktay Rifat
Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir	Ahmet Kutsi Tecer Arif Nihat Asya Orhan Şaik Gökyay Kemalettin Kamu Ömer Bedrettin Uşaklı Bedri Rahmi Eyüboğlu Behçet Kemal Çağlar Necmettin Halil Onan Zeki Ömer Defne Coşkun Ertepınar
Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir	Nâzım Hikmet Rıfat Ilgaz Aziz Nesin Ceyhun Atuf Kansu Ahmed Arif Ercüment Behzat Lav Arif Damar Şevket Süreyya Aydemir Vedat Nedim Tör Enver Gökçe Şükran Kurdakul Mehmet Başaran
II. Yeni Sonrası Toplumcu Şiir	İsmet Özel Ataol Behramoğlu Süreyya Berfe Nihat Behram Refik Durbaş Ahmet Oktay
Maviciler	Attila İlhan Ferit Edgü Orhan Duru Özdemir Nutku Ahmet Oktay Demir Özlü Tahsin Yücel Demirtaş Ceyhun Yılmaz Gruda
Roman • Öykü • Şiir • Araştırma • Derleme

g t d T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü sahipleri
1979-1989	Yaşar Nabi Nayır (1979) Necip Fazıl Kısakürek (1980) Ekrem Akurgal (1981) verilmedi (1982) Sedad Hakkı Eldem (1983) Ahmet Adnan Saygun (1984) Süheyl Ünver (1985) Şefik Bursalı (1986) Esin Atıl (1987) Lütfi Ömer Akad (1988) Sami Güner (1989)
1990-1999	Zühtü Müridoğlu (1990) Karikatürcüler Derneği (1991) Yaşar Kemal (1992) Pertev Naili Boratav (1993) Fazıl Hüsnü Dağlarca (1994) Memet Fuat (1995) Mustafa Asım Köksal (1996) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (1997) Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (1998) Sakıp Sabancı (1999)
2000-2009	Çelik Gülersoy (2000) Rahmi M. Koç Müzesi (2001) Halil İnalcık (2002) Metin Erksan (2003) Nevzad Atlığ (2004) Turgut Cansever (2005) Sezai Karakoç (2006) Metin Sözen (2007) Çetin Altan(2008) Niyazi Sayın, Necdet Yaşar (2009)
2010-2019	Halet Çambel, Nimet Özgüç (2010) Ara Güler, Sıtkı Fırat, Sabit Kalfagil, İzzet Keribar (2011) Alparslan Babaoğlu, Salih Balakbabalar, Fatma Çiçek Derman, Cahide Keskiner, Hüseyin Öksüz, İslam Seçen (2012) Cüneyt Arkın, Nuri Pakdil, Müzeyyen Senar, Ahmet Yakupoğlu (2013) Gönül Ülkü Özcan, Celal Yılmaz, Beşir Ayvazoğlu, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı (2014) Mehmet Özbek, Serdar Gökhan, Hakkı Acun, Ötüken Neşriyat (2015) Nesrin Sipahi, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Kenan Işık, D. Mehmet Doğan, Cahit Koytak (2016) Safa Önal, Cüneyd Kosal, Nurhan Atasoy, Süleyman Uludağ, Baksı Müzesi (2017) Emin Ongan Üsküdar Mûsikî Cemiyeti, Ara Güler Müzesi (2018) Antakya Medeniyetler Korosu, Odunpazarı Modern Müze (2019)
2020-2029	Hisart Canlı Tarih ve Diorama Müzesi, İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi, Mim Sanat Akademisi (2020) Afyonkarahisar Klasik Müzik ve Caz Derneği, Türk Edebiyatı Vakfı, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı (2021) Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, Gökyay Vakfı Satranç Müzesi (2022)

Yaşar Nabi Nayır Kimdir? Yaşar Nabi Nayır Nereli Yaşar Nabi Nayır Kaç Yaşında?