Metin Sözen

Metin Sözen (d. 24 Mayıs 1936, Harput, Elazığ) Türk bir mimar, öğretim görevlisi.^[1] Hâlen ÇEKÜL’ün (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı) başkanlığını yürütmektedir.^[2] Türkiye’deki, başta tarihi yapılar olmak üzere, kültürel mirasın korunması üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmış bir mimar, öğretim görevlisi ve sivil toplum kuruluşu yöneticisidir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehmet Muhsin Sözen ve Ülfet Sözen’in çocukları olarak Elazığ’ın Harput şehrinde 24 Mayıs 1936’de dünyaya gelen Metin Sözen, babasının devlet memuru olması nedeniyle ilk ve orta öğretiminin Türkiye’nin farklı şehirlerinde yaptı. İlkokulu Malatya ve Konya’da okuduktan sonra; orta ögrenimine Konya’da başladıysa da Antalya, Adana, İzmit ve Kabataş’ta devam etti.^[1]

Yüksek eğitime İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde başladı ve aynı üniversitesinin Tarih Kürsüsü'ne 1960 yılında asistan olarak kabul edildi. 1967 yılından itibaren ise İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Tarih ve Restorasyon Kürsü’sünde asistanlığa devam etti. Aynı üniversitede 1973 yılında doçentlik, 1979 yılında ise profesörlük unvanını aldı.

Hâlen İTÜ’deki öğretim üyesi görevine ek olarak, Türkiye'nin doğal ve kültürel mirasını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuş sivil toplum kuruluşu olan ÇEKÜL’ün başkanlık görevini yürütmeye devam etmektedir.^[2]

Ayrıca TBMM'ye bağlı olan saray, köşk ve kasırların ve içindeki tarihi eşyaların daha iyi korunması için oluşturulan ve de Millî Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde olan Bilim ve Değerlendirme Kurulu başkanıdır.^[3]

Ödülleri ve onurlandırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Üstün Hizmet Ödülü: TBMM Başkanlığı tarafından verildi.
Vakıf İnsan Ödülü: Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından verildi
Ağa Han Mimarlık Ödülü
Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü: 2002 yılında TMMOB Metin Sözen’e Türkiye’deki ulusal varlıkların gözetilmesi hususunda hem Türkiye’de hem de ülke dışında yaptığı çalışmalardan ötürü Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü'nü verdi.^[4]
Koruma Ödülü: 2006 yılında Türkiye Cumhuriyet Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilk kez verdiği bir ödül olan 1. Ulusal Mimarlık Koruma Ödülleri’nden Koruma Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.^[5]
Kültür ve Sanat Ödülü: 2007 yılında Türkiye Cumhuriyet Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın her sene verdiği Kültür ve Sanat Ödülü’nü kazanmıştır. Ödül kendisine Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.^[6]
İsmi Kars şehrinde bir caddeye verilmiştir.^[7]
Onursal Doktora: 8 Aralık 2016 tarihinde İstanbul Kültür Üniversitesi Metin Sözen'e Türk Sanatı ve Mimarlığı konusundaki araştırmaları ile Türkiye'deki doğal ve tarihi mirasın korunmasına ve tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı "onursal doktora" unvanı vermiştir.^[8]

Basılı yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Metin Sözen’in İstanbul Üniversitesi’nde asistanlığa başladığı dönemden günümüze kadar birçok alanda basılı yayınları vardır.^[9]^[10]

1970: Anadolu Medreseleri, Selçuklu ve Beylikler Devri
1971: Anadolu Kentleri
1971: Diyarbakır'da Türk Mimarisi/ Turkish Architecture inn Diyarbakır
1973: 50 Yılın Türk Mimarisi
Sinan, Architect of Ages
Bir Imparatorlugun Doğuşu: Topkapı
1976: Turas el-imare el-Türkiyye vel-Mimar Sinan /Türkish Architecture and Sinan/L'arcitecture Türkey et I'Architecte Sinan
1980: Türk Mimarlığının Tarihsel gelişimi
1981: Anadolu'da Akkoyunlu Mimarisi
1983: Tarihsel Gelişimi içinde Türk Sanatı

Hazırladığı belgeseller[değiştir | kaynağı değiştir]

Anadolu’da Konutun Öyküsü^[9]
Sinan’ın Anıları^[9]
İstanbul’un Kültür Durakları^[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Prof. Dr. Metin Sözen". Mared.gen.tr. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ ^a ^b "ÇEKÜL". Çekül Vakfı web sitesi. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ "Bilim ve Değerlendirme Kurulu çalışmalarına başladı, 11 Mart 2004". TMMB web sitesi. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ "Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü, 2002, Metin Sözen". Mimarlar Odası web sitesi. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ "Metin Sözen'e Koruma Onur Ödülü". Arkitera. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ "Kültür ve Sanat Ödülü, Prof. Dr. Metin Sözen'e verildi". Haberler.com. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
^ "http://www.kha.com.tr/guncel/2771-Prof.-Dr.-Metin-Sozen-Caddesi-isiksiz-kaldi.html". Kha.com.tr. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. |başlık= dış bağlantı (yardım)
^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
^ ^a ^b ^c ^d "Bir Kültür İşçisi: Prof. Dr. Metin Sözen". Edebice.com. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Metin Sözen". Arkeoloji ve Sanat. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[Dogum-1] "Prof. Dr. Metin Sözen". Mared.gen.tr. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[cekul-2] "ÇEKÜL". Çekül Vakfı web sitesi. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[Millisaray-3] "Bilim ve Değerlendirme Kurulu çalışmalarına başladı, 11 Mart 2004". TMMB web sitesi. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[Tmmob2002-4] "Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü, 2002, Metin Sözen". Mimarlar Odası web sitesi. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[UlsalO-5] "Metin Sözen'e Koruma Onur Ödülü". Arkitera. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[Odulx-6] "Kültür ve Sanat Ödülü, Prof. Dr. Metin Sözen'e verildi". Haberler.com. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[Cadde-7] "http://www.kha.com.tr/guncel/2771-Prof.-Dr.-Metin-Sozen-Caddesi-isiksiz-kaldi.html". Kha.com.tr. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. |başlık= dış bağlantı (yardım)

[8] "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.

[Belges-9] "Bir Kültür İşçisi: Prof. Dr. Metin Sözen". Edebice.com. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[Ark-10] "Metin Sözen". Arkeoloji ve Sanat. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü sahipleri
1979-1989	Yaşar Nabi Nayır (1979) Necip Fazıl Kısakürek (1980) Ekrem Akurgal (1981) verilmedi (1982) Sedad Hakkı Eldem (1983) Ahmet Adnan Saygun (1984) Süheyl Ünver (1985) Şefik Bursalı (1986) Esin Atıl (1987) Lütfi Ömer Akad (1988) Sami Güner (1989)
1990-1999	Zühtü Müridoğlu (1990) Karikatürcüler Derneği (1991) Yaşar Kemal (1992) Pertev Naili Boratav (1993) Fazıl Hüsnü Dağlarca (1994) Memet Fuat (1995) Mustafa Asım Köksal (1996) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (1997) Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (1998) Sakıp Sabancı (1999)
2000-2009	Çelik Gülersoy (2000) Rahmi M. Koç Müzesi (2001) Halil İnalcık (2002) Metin Erksan (2003) Nevzad Atlığ (2004) Turgut Cansever (2005) Sezai Karakoç (2006) Metin Sözen (2007) Çetin Altan(2008) Niyazi Sayın, Necdet Yaşar (2009)
2010-2019	Halet Çambel, Nimet Özgüç (2010) Ara Güler, Sıtkı Fırat, Sabit Kalfagil, İzzet Keribar (2011) Alparslan Babaoğlu, Salih Balakbabalar, Fatma Çiçek Derman, Cahide Keskiner, Hüseyin Öksüz, İslam Seçen (2012) Cüneyt Arkın, Nuri Pakdil, Müzeyyen Senar, Ahmet Yakupoğlu (2013) Gönül Ülkü Özcan, Celal Yılmaz, Beşir Ayvazoğlu, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı (2014) Mehmet Özbek, Serdar Gökhan, Hakkı Acun, Ötüken Neşriyat (2015) Nesrin Sipahi, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Kenan Işık, D. Mehmet Doğan, Cahit Koytak (2016) Safa Önal, Cüneyd Kosal, Nurhan Atasoy, Süleyman Uludağ, Baksı Müzesi (2017) Emin Ongan Üsküdar Mûsikî Cemiyeti, Ara Güler Müzesi (2018) Antakya Medeniyetler Korosu, Odunpazarı Modern Müze (2019)
2020-2029	Hisart Canlı Tarih ve Diorama Müzesi, İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi, Mim Sanat Akademisi (2020) Afyonkarahisar Klasik Müzik ve Caz Derneği, Türk Edebiyatı Vakfı, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı (2021) Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, Gökyay Vakfı Satranç Müzesi (2022)

Metin Sözen nedir?, Metin Sözen anlamı nedir?, Metin Sözen ne demektir?