Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa
Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa
Osmanlı Veziri
	Görev süresi; 1349-1364
Hükümdar	Orhan Gazi; I. Murad
Yerine geldiği	Hacı Paşa
Yerine gelen	Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa, 1349-1364 döneminde Osmanlı İmparatorluğu vezirliği yapıp Orhan Gazi'nin son, I. Murad'ın ilk veziridir.

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa'nın hayatı hakkında bilgiler çok sınırlıdır ve hatta Osmanlı Devleti'ne vezirlik yapıp yapmadığı hakkında bile tarihçiler arasında fikir birliği yoktur.

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa'nın Osmanlı veziri olarak ismi klasik Osmanlı tarih listelerinde bulunmamaktadır. Fakat 20. yüzyılın başta gelen Türk tarihçilerinden İsmail Hakkı Uzunçarşılı^[1] ve İsmail Hâmi Danişmend^[2] inandırıcı belgeler ve nedenler göstererek Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa'nın 1349-1364 döneminde Osmanlı Devleti vezirliği yaptığı tezini ortaya atmışlardır.

Bu iddiaya kanıt olarak şu nedenleri göstermişlerdir:

Orhan Gazi tarafından bir askeri komutana verilen Haziran 1370 tarihli bir temliknâmede "Sinaneddin el-Fakih" ismi bulunmaktadır.
Yine Orhan Gazi'ye ait olan 1360 tarihli vakfiye belgesinde "Mecduddin İsa'nın oğlu Sadiü'l-Kebir Muslihiddin Musa'nın oğlu olup Sinan Paşa" diye tanınan bir kişinin "Sinaneddin Yusuf" ile aynı kişidir ve bu kişi vezir olmuştur.
Uzunçarşılı'nın bildirdiğine göre, Nuruosmaniye Kütüphanesi'nde bulunan 1078 kayıt numaralı, şeyhülislam ve tarihçi İbni Kemal (1468-1536) tarafından hazırlanmış yazma tarih kitabında Sinan Paşa'nın ilmiye sınıfı mensubu olduğu ve Orhan Gazi'nin veziri olduğu belirtilmektedir.
İlk Osmanlı tarihçilerinden olan Nesri'nin yazma tarih kitabında Orhan Gazi döneminde bilginlerin ve sufilerin refaha kavuştuklarını ve Mevlana Sinan'ın kendine verilen ihsanla nedeniyle Sinan Paşa olarak anıldığının belirtilmesi.

Uzunçarşılı-Danişmend tezi kabul edilirse Sinaneddin Fakih Yusuf Pasa 1349-1364(?) döneminde vezir olan kişidir. Dedesinin adı Mecduddin İsa ve babasının adı Muslihhidin Musa'dır. "Sadiü'l-kebir" ifadesi âhilerin reislerine verilen lakap olduğundan, babasının âhi reislerinden olduğu anlaşılmaktadır. Uzunçarşılı aynı ifadenin kendine de verildiğini iddia edip kendinin de âhi reislerinden olduğunu ifade etmektedir; ama "Sadiü'l-kebir" lakabının sadece dedesine ait olduğuna işaret edilip kendisinin de âhi reisi olduğu şüphelidir.^[3] İlmiye sınıfına ait olduğu belirtildiği için bir medrese eğitimi gördüğü kabul edilmektedir. "Fakih" olarak isim yapmıştır. Mevlana olarak bilinmesi dolayısıyla bir tarikat şeyhi ve hatta "mevlevi tarikatı"'nın takipçisi olma olasılığı bulunmaktadır. Fakat Taşköprülüzade'nin Sekik adlı âlimlerinin hayatlarını inceleyen klasik biyografi kitabında verilen Orhan Gazi ve I. Murat dönemleri âlimleri listesinde adı bulunmamaktadır. Nesri'nin belirttiğine göre gerçekten "paşa" olmadığı ama servetinin bolluğu dolayısıyla "paşa" lakabı ile anıldığı çok muhtemeldir. Bu nedenle bir ilmiye âlimi yerine, "vezirliğe" yükselen servetli bir siyaset adamı olduğu daha kabul edilebilirdir.

Muhtemelen ölümünden sonra kazasker Çandarlı Kara Halil Paşa vezir olmuş ve Osmanlı Devleti idaresinde Çandarlılar dönemi başlamıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1967, 2003 8.baskı) Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu s.582 ISBN 975-16-0011-1.
^ Danişmend, İsmail Hâmi, (1947) İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi , İstanbul:Türkiye Yayınevi C.I s.562. Osmanlı_tarihi_kronolojisi.html?id=izgBAAAAMAAJ&redir_esc=y
^ Özen, Şükrü (1999), Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.2 s.688 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Danişmend, İsmail Hâmi, (1947) İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi , İstanbul:Türkiye Yayınevi C.I s.562. [1] 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.</ref>
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1967, 2003 8.baskı) Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu s.582 ISBN 975-16-0011-1.
Özen, Şükrü (1999), Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.2 s.688 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710
www.osmanlimedeniyeti.com1 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Hacı Paşa	Osmanlı Veziri 1349-1364	Sonra gelen: Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa

[uzuncarsili-1] Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1967, 2003 8.baskı) Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu s.582 ISBN 975-16-0011-1.

[2] Danişmend, İsmail Hâmi, (1947) İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi , İstanbul:Türkiye Yayınevi C.I s.562. Osmanlı_tarihi_kronolojisi.html?id=izgBAAAAMAAJ&redir_esc=y

[3] Özen, Şükrü (1999), Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.2 s.688 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710

[1]

[2]

[3]

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa Kimdir?