Minkowski uzayı Nedir?
Minkowski uzayı Nedir?, Minkowski uzayı Nerededir?, Minkowski uzayı Hakkında Bilgi?, Minkowski uzayı Analizi? Minkowski uzayı ilgili Minkowski uzayı ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz. Minkowski uzayı ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. Minkowski uzayı Ne Anlama Gelir Minkowski uzayı Anlamı Minkowski uzayı Nedir Minkowski uzayı Ne Anlam Taşır Minkowski uzayı Neye İşarettir Minkowski uzayı Tabiri Minkowski uzayı Yorumu
Minkowski uzayı Kelimesi
Lütfen Minkowski uzayı Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. Minkowski uzayı İlgili Sözlük Kelimeler Listesi Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı? Minkowski uzayı Ne Demek? ,Minkowski uzayı Ne Demektir? Minkowski uzayı Ne Demektir? Minkowski uzayı Analizi? , Minkowski uzayı Anlamı Nedir?,Minkowski uzayı Ne Demektir? , Minkowski uzayı Açıklaması Nedir? ,Minkowski uzayı Cevabı Nedir?,Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı?,Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Nedir? ,Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Ne demek?,Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Minkowski uzayı Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız
Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Nedir? Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Ne demek? , Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı
Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:
Söylemek, söz söylemek - Ad vermek - Bir dilde karşılığı olmak - Herhangi bir ses çıkarmak - Herhangi bir kanıya, yargıya varmak - Düşünmek - Oranlamak - Ummak, - Erişmek - Bir işe kalkışmak, yeltenmek - Saymak, kabul etmek - bir şey anlamına gelmek - öyle mi, - yani, anlaşılan - inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü
Minkowski uzayı Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır
Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı
Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. - Muşmulaya döngel de derler.
Kamer `ay` demektir. - Küt dedi, düştü. - Bu işe herkes ne der? - Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. - Bundan sonra gelir mi dersin? - Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. - Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! Minkowski uzayı - Demek gideceksin.
Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler
- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek
- dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok
Minkowski uzayı
Minkowski uzayı Nedir? Minkowski uzayı Ne demek? , Minkowski uzayı Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi
Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı? Minkowski uzayı Ne Demek? Minkowski uzayı Ne Demektir? ,Minkowski uzayı Analizi? Minkowski uzayı Anlamı Nedir? Minkowski uzayı Ne Demektir?, Minkowski uzayı Açıklaması Nedir? , Minkowski uzayı Cevabı Nedir? , Minkowski uzayı Kelimesinin Anlamı?
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Fizikte ve matematikte, matematikçi Hermann Minkowski anısına adlandırılan Minkowski uzayı veya Minkowski uzayzamanı, Einstein'ın özel görelilik kuramının en uygun biçimde gösterimlendiği matematiksel yapıdır. Bu yapıda, bilinen üç uzay boyutu tek bir zaman boyutuyla birleştirilerek, uzay zamanını betimlemek için dört boyutlu bir çokkatlı oluşturulmuştur.
Kuramsal fizikte, Minkowski uzayı çoğunlukla Öklid uzayıyla karşılaştırılır. Öklid uzayında yalnızca uzaysal boyutlar varken Minkowski uzayında ayrıca bir zamansal boyut da bulunur. Bu yüzden Öklid uzayının bakışım grubu, Öklid grubu olup Minkowksi uzayınınki ise Poincaré grubudur.
Minkowski uzayında geometrik uzunluğa karşılık gelen uzayzaman aralığı ya uzaysal ya ışınsal ("yansız") ya da zamansaldır.
Bir dörtvektör, dört adet koordinat bileşeni olan vektöre denir. Bu maddede dörtvektörler, koyu ve büyük harflerle gösterilecektir; koyu ve küçük harflerle gösterilenler de üçvektörler, yâni bilinen üç boyutlu vektörler olacaktır.
Bilindik iççarpıma oldukça benzeyen, hattâ bilindik iççarpım cinsinden yazılabilen Minkovski iççarpımı, dört boyutlu "hiperbolik" bir iççarpım sunmaktadır. Eğer dörtvektörleri ve olarak seçersek, Minkovski iççarpımı, bileşenler cinsinden
olarak tanımlanabilir. Bilindik iççarpım cinsinden de
biçimini alır. Buradan hareketle bir dörtvektörün boyu da,
olarak bulunur.
Minkovski iççarpımı, Einstein toplam uzlaşımı kullanılarak da tanımlanabilir. ifâdesi, birim vektörlerin olan bileşenlerini ifâde edecek şekilde her dörtvektör, ve olarak yazılabilir. Burada birim vektörlerin Minkovski iççarpımları Minkovski metriğinin birim öğesine eşit olarak tanımlanır:
Böylece Minkovski iççarpımı
olarak yazılmış olur. Burada
olarak tanımlandığında iççarpım,
biçimini alır. Bu gösterim genel görelilik kuramı çerçevesinde tensör gösterimlerinde sıkça kullanılmaktadır.
Bilinen vektörlerde olanın tersine, dörtvektörlerin boyları negatif çıkabilir. olduğu zaman dörtvektörün boyu sıfırdan küçük olacaktır. Bu durum hiperbolik sayılarda da böyle olduğundan bazen dörtvektörler hiperbolik dördübir sayılarla da ifâde edilir:
Burada olarak tanımlanan (ve hiçbiri 1e eşit olmayan) hiperbolik birim sayılardır. Dörtvektörün boyu yine aynı kalır. Bazen sadece,
olarak da gösterildiği olur. Burada aynı şekilde olarak tanımlanır. Bu durumda dörtvektörün boyu
olarak elde edilir.
Bilinen şekliyle uzayda vektörler, üç koordinatla gösterilirler: x, y, z. Ancak özel görelilikte ayrıca zaman koordinatı da uzayın, daha doğrusu uzayzamanın bir parçasıdır. Bu yüzden burada vektörler, dört koordinata sahip olurlar. Örneğin bilinen biçimiyle bir konum vektörü,
şeklindedir (Bu maddede küçük kalın harfler, üçvektörleri betimleyecektir). Bu vektör, metre birimindedir. Bu vektöre bir de t koordinatını eklersek birim karmaşası olacağından onun yerine dördüncü koordinat ct olarak alınır. Burada c ışık hızı olduğundan bu koordinat yine metre biriminde olacaktır. O halde bir dörtvektör,
olarak gösterilmiş olur.
Bir dörtkonumun boyu
olarak elde edilir. Burada dörtkonum bir Lorentz değişmezidir, yâni Lorentz dönüşümleri altında eylemsiz tüm başvuru çerçevelerine göre değişmezdir. dörtkonumu bir S başvuru çerçevesindeki gözlemcinin uzayzamandaki konumunu ve dörtkonumu da S 'ye göre sabit u hızında hareket eden bir başka çerçevesindeki gözlemcinin uzayzamandaki konumunu ifâde etsin. O halde,
olduğu Lorentz dönüşümleri kullanılarak kolaylıkla gösterilebilir. Bu durum ışık için de geçerlidir ki aslında ışık için dörtkonum doğrudan özel görelilik kuramının ikinci ilkesi olan ışık hızının her gözlemciye göre değişmezliği ilkesini ifâde eder. Eğer ışık her gözlemciye göre sabit hızla gidiyorsa, x=vt ifâdesinden dolayı her iki yönü de kapsayacak şekilde
olarak yazılır. Bu ifâdenin karesi alındığında
olur ve buradan
çıkarsanır. Minkovski uzayzamanında bu türden bir vektöre ışınsı vektör denir. Bu vektörler c ışık hızında giden parçacıkların hareket denklemidir. Herhangi bir gözlemci için
ise, bu tür vektörlere zamansı vektör denir. Bu vektörler, c hızından düşük hızlarda hareket eden gözlemcileri betimler. Yine eğer bir gözlemci için,
oluyorsa (olabildiği, Minkovski iççarpımı altbaşlığında irdelenmişti) bu durumda bu vektörlere uzamsı vektör denir. Bu vektörler de c hızından yüksek hızlardaki gözlemcileri betimler. Bu tür parçacıklara takyon dendiği de olur.
Bilindik biçimiyle bir hız vektörü üç koordinata sahiptir:
Bir hız vektörü, konum vektörünün zamana göre türevi şeklinde tanımlandığına göre, yani özel zaman olmak üzere;
olduğundan, dörthız vektörü de aynı şekilde dörtkonumun zaman göre türevi olarak tanımlanmalıdır:
Burada olduğundan
olduğu görülür.
Ayrıca dörthızın boyunun
olduğu görülebilir. Burada Lorentz çarpanı
olarak yeniden yazılabilir, o halde dörthız vektörünün,
olduğu görülür.
Momentum, kütle ile hızın çarpımıydı,
Burada da aynı usavurum devam ediyor ancak küçük ayrıntılar oluşmakta:
Burada durgun kütle ve m göreli kütledir.
Burada dikkat edilmesi gereken şey, dördüncü koordinatın sadece kütle oluşudur (sonuçta c bir sabit). Bu yüzden dörtmomentumun korunumu aslında Newton fiziğinde "momentumun korunumu" ile "kütlenin korunumu" ilkelerinin ikisini birden kapsar. Böylece iki denklemi
(momentumun korunumu) | |
(kütlenin korunumu) |
olarak yazmak yerine,
gibi tek bir denklem yazılmış olur. Bunun yanı sıra olduğundan aslında bu enerjinin de korunumudur ve dörtmomentumun dördüncü bileşenini enerji yapar:
O halde dörtmomentumun boyu, yukarıdaki dörthızın boyunda elde edilen sonuç kullanılarak
şeklinde elde edilir. Ayrıca, doğrudan boyladığımızda
olduğundan, bu iki ifâde eşitlenince
ortaya özel göreliliğin en temel denklemlerinden biri olan momentum enerji bağıntısı, yâni
bağıntısı çıkar.
İvme, hızın zaman göre türevidir. Bilindik ivme
şeklinde idi. Bu durumda dörtivme,
olarak elde edilir (burada , üçivmedir). Bu ifādedeki 4. bileşen hızla ivmenin nokta çarpımıdır. Bu çarpım, merkezcil hareketlerde sıfır olur, yani;
olur. Eğer gözlemciyle aynı andaşlık düzlemindeki ivmeyi inceleyecek olursak, u=0 olacağından
bulunur. O halde, yalnız özel ivme olduğunda dörtivme olacaktır. Oysa olsa bile dörthız sıfırlanmıyordu.