Genel Hükûmet Generalgouvernement (Alm.) Generalne Gubernatorstwo (Pol.) Генеральна губернія (Ukr.) Genel Hükûmet
1939-1945
Bayrak Arma
1942'de Genel Hükûmet
Başkent	Łódź (12 Ekim - 4 Kasım 1939), Kraków (4 Kasım 1939-1945)
Yaygın dil(ler)	Almanca (resmi), Lehçe, Ukraynaca (bölgesel)
Hükûmet	Sivil yönetim
Genel Vali
• 1939–45 Hans Frank
Devlet Sekreteri
• 1939–41 Arthur Seyss-Inquart • 1941–45 Josef Bühler
Tarihçe
• Kuruluşu 1939 • Dağılışı 1945
Yüzölçümü
• Toplam	95000 km2
Para birimi	Złoty
Öncüller Ardıllar İkinci Polonya Cumhuriyeti Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Polonya'da Askeri Yönetim Polonya Halk Cumhuriyeti Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Genel Hükûmet (Almanca: Generalgouvernement, Lehçe: Generalne Gubernatorstwo, Ukraynaca: Генеральна губернія), aynı zamanda İşgal Altındaki Polonya Bölgesi Genel Valiliği olarak da anılır (Almanca: Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete). İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında 1939'da Nazi Almanyası, Slovakya ve Sovyetler Birliği tarafından Polonya'nın işgalinden sonra kurulan bir Alman işgal bölgesiydi. Yeni işgal edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti üç bölgeye ayrıldı: Merkezde Genel Hükûmet, batıda Nazi Almanyası tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri ve doğuda Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri. Bölge, 1941'de, Sovyetler Birliği'nin Alman işgalinden sonra, yeni Galiçya Bölgesi'ni içerecek şekilde önemli ölçüde genişletildi.

Genel Hükûmetin oluşumunun temeli, "İşgal Altındaki Polonya Topraklarının İdaresine İlişkin Ek Kararnamesi" idi. 8 Ekim 1939'da Hitler tarafından ilan edildiğinde, Polonya hükûmetinin tamamen çöktüğünü iddia etti. Bu mantık, Alman Yüksek Mahkemesi tarafından, savaşlar arası Polonya'nın etnik Almanları hariç, tüm Polonya vatandaşlarının kimliklerini vatansız özne olarak yeniden tayin etmek için kullanıldı - uluslararası hukuku göz ardı ederek, Almanya'nın tek haklı vatandaşları olarak adlandırıldı.

Genel Hükûmet, lojistik amaçlar için ayrı bir idari birim olarak Almanya tarafından yönetiliyordu. Wehrmacht kuvvetleri Haziran 1941'de Sovyetler Birliği'ni işgal ettiğinde (Barbarossa Operasyonu), Genel Hükûmetin alanı, daha önce SSCB'ye eklenen Polonya bölgelerinin de dahil edilmesiyle genişletildi. Birkaç gün içinde Doğu Galiçya istila edildi ve Galiçya Bölgesi'ne dahil edildi. 1945'e kadar, Genel Hükûmet, Varşova, Kraków, Lwów (şimdi Lviv), Lublin (bkz. Lublin Rezervasyonu) gibi büyük Polonya şehirleri de dahil olmak üzere, savaş öncesi sınırları (ve günümüz Batı Ukrayna'sı) içinde merkezi, güney ve güneydoğu Polonya'nın çoğunu kapsıyordu. Bu şehirlerden bazıları Tarnopol (bkz. Tarnopol Gettosu), Stanisławów (şimdi Ivano-Frankivsk; bkz. Stanisławów Gettosu), Drohobycz ve Sambor (bkz. Drohobycz ve Sambor Gettoları) ve diğerleri idi. Coğrafi yerler ve şehirler, Almanca olarak yeniden adlandırıldı.

Genel Hükûmetin idaresi, bölgenin nihai biyolojik imhalarından önce yerel Polonya nüfusunu serf seviyesine indirecek olan Alman yerleşimciler tarafından sömürgeleştirilmesi amacıyla tamamen Alman yetkililerden oluşuyordu. Genel Hükûmet'in Nazi yöneticilerinin, etnik kökenleri ve siyasi yönelimleri ne olursa olsun, savaş boyunca yerel halkla iktidarı paylaşma niyeti yoktu. Yetkililer, yasal yazışmalarda nadiren "Polonya" isminden bahsetti. Bunun tek istisnası Genel Hükûmetin Polonya'daki İhracı Bankası'ydı (Lehçe: Bank Emisyjny w Polsce, Almanca: Emissionbank in Polen).

İsim[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz 1940'a kadar Almanya'da rejimin tam adı Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete idi, bu isim genellikle "İşgal Altındaki Polonya Toprakları için Genel Hükûmet" olarak çevrilir. Vali Hans Frank, Hitler'in yetkisiyle, 31 Temmuz 1940'ta adı sadece Generalgouvernement olarak kısalttı.

Generalgouvernement'ın (Kelime, Fransızcadan ödünç alınmıştır) doğru bir İngilizce çevirisi "General Governorate" dir, çünkü gouvernement teriminin doğru çevirisi "hükûmet" değil, bir tür idari bölüm veya bölge olan "valilik" dir.

Alman Generalgouvernement ataması, I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu tarafından bölgede yaratılan bir sivil varlık olan Generalgouvernement Warschau'ya atıfta bulunularak seçildi. Bu bölge, 1914-1918 yılları arasında Avusturya-Macaristan kontrolündeki Lublin Askeri Hükûmeti ile birlikte var olmuştur. Kısa ömürlü 1916-1918 Polonya Krallığı, Genel Hükûmet'e benzer bir sağrı devleti, Polonya'nın o zamanlar Rus kontrolündeki bölgelerinden oluşuyordu.

Bölge aynı zamanda halk arasında Restpolen ("Polonya'dan Kalanlar") olarak da biliniyordu.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanya'nın Polonya'ya saldırmasının ardından, Danzig Hür Şehri de dahil olmak üzere Alman ordusunun işgal ettiği tüm bölgeler başlangıçta askeri yönetim altına girdi. Bu bölge, Almanya'nın 1939 doğu sınırından ve Doğu Prusya'dan, Alman ordularının ilerlemelerini durdurduğu ve Polonya'ya karşı yaptıkları gizli pakt uyarınca Sovyet Kızıl Ordusu ile birleştiği Bug Nehri'ne kadar uzanıyordu.

23 Ağustos 1939'da imzalanan Molotov-Ribbentrop Paktı, Vistül ve Bug nehirleri arasındaki geniş toprakları bölünmüş Polonya'da Sovyet "etki alanı" na vadederken, iki güç ortaklaşa Varşova'yı yönetecekti. Orijinal anlaşmadan sapmayı çözmek için, Alman ve Sovyet temsilcileri 28 Eylül'de iki ülke arasında kalıcı bir sınır çizmek için tekrar bir araya geldi. Anlaşmanın bu gözden geçirilmiş versiyonuna göre, söz konusu bölge, başlangıçta Almanya'nın sınırlarına giren Litvanya'nın Sovyet alanına dahil edilmek üzere değiştirildi. Yeni anlaşmayla, Polonyalıların çekirdek etnik bölgesi de dahil olmak üzere Polonya'nın tüm merkezi kısmı, yalnızca Alman kontrolü altına girdi.

Hitler, Reich'in Lebensraum'unu (yaşam alanı) arttırmak için işgal altındaki Polonya topraklarının büyük bölümlerinin Alman bölgesinin batı yarısında doğrudan Almanya'ya ilhak edilmesini kararlaştırdı. Almanya bu bölgelerin çoğunu iki yeni Reichsgaue olarak organize etti: Danzig-Batı Prusya ve Wartheland. Geriye kalan üç bölge, sözde Zichenau, Doğu Yukarı Silezya ve Suwałki üçgeni, bitişiklerindeki Reichsgau'larla le birleşti. RKF ve HTO tarafından, ilhak edilen bölgenin derhal Almanlaşmasını kolaylaştırmak için, özellikle Warthegau'da kitlesel sınır dışı edilmelere yol açan acımasız önlemler getirildi. Eski Polonya'nın geri kalan kısımları, doğuda Alman egemenliğinin bir sınır noktası olarak bir Nebenland (sınır bölgesi) oldu. Führer'in 12 Ekim 1939 tarihli kararı Genel Hükûmeti kurdu; Kararname 26 Ekim 1939'da yürürlüğe girdi.

Hans Frank, Genel Hükûmetin Genel Valisi olarak atandı. Alman yetkililer, yeni Reich bölgesi ile Batılı güçlerle pazarlık kozu olarak hizmet edebilecek sözde işgal edilmiş bir sağrı devlet arasında keskin bir tezat oluşturdu. Almanlar, Polonya nüfusunun farklı kesimleri arasında sınır ötesi iletişimin zorluğunu arttırmak için iki Alman bölgesi arasında kapalı bir sınır kurdu.

Yeni oluşum için seçilen resmi isim Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (İşgal Altındaki Polonya Toprakları için Genel Hükûmet) idi, daha sonra Frank'in 31 Temmuz 1940 tarihli kararnamesiyle Generalgouvernement (Genel Hükûmet) olarak değiştirildi. Ancak, bu isim değişikliği idarenin gerçek doğası hakkında herhangi bir değişiklik ima etmedi. Alman yetkililer, bu Polonya topraklarını (Polonya'nın fiili işgali sırasındaki kısa askeri yönetim dönemi dışında) hiçbir zaman işgal altındaki bir bölge olarak görmedi. Naziler, Polonya devletinin Eylül kampanyasındaki yenilgisiyle fiilen varlığını sona erdirdiğini düşünüyordu.

Genel olarak, Genel Hükûmet bölgesindeki 1939 nüfusunun 4 milyonu, Sovyet silahlı kuvvetleri 1944'ün sonlarında bölgeye girdiğinde hayatını kaybetmişti. Polonya yeraltı kuvvetleri eğer bir Alman'ı öldürürse, 50 ila 100 Polonyalı, Alman polisi tarafından infaz edilirdi, ceza ve diğer Polonyalılara bir uyarı olarak. Yahudilerin çoğu, belki de iki milyonu bulan kişi de yakalanmış ve öldürülmüştü. Almanlar, Varşova Ayaklanması'ndan sonra Varşova'yı yıktı. Sovyetler 1944'ün sonlarında Polonya'da ilerlerken, Genel Hükûmet çöktü. Amerikan birlikleri, Mayıs 1945'te bölgeyi yöneten Hans Frank'ı ele geçirdi. Frank, Nürnberg Mahkemelerinde sanıklardan biri oldu. Duruşması sırasında çocukluktaki Katoliklik inanışına yeniden başladı ve pişmanlığını dile getirdi. Frank, günlüklerinin kırk cildini Mahkemeye teslim etti. Kendisine ve diğerlerine karşı pek çok delil toplandı. Savaş suçlarından ve insanlığa karşı suçlardan suçlu bulundu. 1 Ekim 1946'da asılarak ölüm cezasına çarptırıldı. Ceza, 16 Ekim'de uygulandı.

Bölgedeki Alman niyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Savaştan önce ve işgal sırasında Varşova'nın yıkılması ve yeni bir Alman kasabasının inşası planlandı. Planlar daha sonra Generalplan Ost'a dahil edildi. Mart 1941'de Hans Frank astlarına, Hitler'in "bu bölgeyi 15-20 yıl içinde tamamen Alman bölgesine dönüştürme" kararı aldığını bildirdi. Şöyle açıkladı: "Şu anda 12 milyon Polonyalı'nın yaşadığı yerde, 4 ila 5 milyon Alman yaşayacak. Generalgouvernement, Rhineland kadar Alman olmalı." 1942'ye gelindiğinde Hitler ve Frank, Kraków'un ("tamamen Alman başkentiyle") ve Lublin bölgelerinin, Alman sömürgecilerin yeniden yerleşeceği ilk alanlar olacağı konusunda anlaştılar. Hitler, "Bu iki zayıf nokta güçlendirildiğinde, Polonyalıları yavaşça geri püskürtmek mümkün olmalı" dedi. Daha sonra, Alman politikası, alt sınıf Polonyalıları serf statüsüne indirgeyerek, orta ve üst sınıfları sınır dışı etmeyi ya da ortadan kaldırmayı ve sonunda onların yerine "üstün ırkın'' Alman sömürgecilerini getirmeyi öngörüyordu.

"Genel Hükûmet bizim düşük dereceli işler (tuğla fabrikaları, yol yapımı, vb.) için iş gücü rezervuarımızdır (...) Koşulsuz olarak "Polonyalı ustaların" olamayacağına dikkat edilmelidir; Polonyalı ustaların olduğu ve bunun kulağa ne kadar sert geldiği umrumda değil, öldürülmeleri gerekir. (...) Führer, Polonyalılar için sadece bir usta olduğunu ve bir Alman olduğunu, yan yana iki usta olamayacağını ve buna rıza olmadığını bir kez daha vurgulamalı, dolayısıyla Polonya aydınlarının tüm temsilcileri öldürülmek üzere (...) Genel Hükûmet bir Polonya koruma alanı, büyük bir Polonya çalışma kampıdır." - 2 Ekim 1940, Berlin, Adolf Hitler ile Dr. Hans Frank'ın görüşmesinden Martin Bormann'ın notu.

Alman bürokratları, orijinal nüfusun geleceği ile ilgili çeşitli planlar yaptılar. Biri yaklaşık 20 milyon Polonyalı'nın batı Sibirya'ya sürgün edilmesi ve 4 ila 5 milyon kişinin Almanlaştırılması çağrısında bulundu; Gerçekte sınır dışı edilme birçok Polonyalıyı ölüme mahkum etmek anlamına gelse de, küçük bir kısmı "Almanlaştırılacak" ve arzu edilen niteliklere sahip genç Polonyalılar kaçırılıp Almanya'da yetiştirilecekti. Genel Hükûmet'te, tüm orta öğretim kaldırıldı ve tüm Polonya kültür kurumları kapatıldı.

1943'te hükûmet, verimli kara toprağı nedeniyle daha fazla Almanlaşma için Zamojskie bölgesini seçti ve Alman sömürge yerleşimleri planlandı. Zamość başlangıçta hükûmet tarafından Himmlerstadt olarak yeniden adlandırıldı, daha sonra Pflugstadt olarak değiştirildi, her iki isim de uygulanmadı. Polonya nüfusunun çoğu, Nazi işgal yetkilileri tarafından belgelenmiş vahşetle sınır dışı edildi. Himmler, Lublin şehrinin 1944'ün başında %20 ila %25 ve ertesi yıl %30 ila %40 arasında bir Alman nüfusuna sahip olmasını amaçladı, ki o zamana kadar Lublin bir Alman şehri ilan edilecek ve Alman bir belediye başkanına sahip olacaktı.

Bölgesel toprak ayrımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazi planlamacıları, doğuda Alman zaferi durumunda Polonya vilayetlerinin bölgesel olarak yeniden düzenlenmesi sorununu asla kesin olarak çözemediler. Almanya, Genel Hükûmet'in kurulmasından (26 Ekim 1939) önce, savaş öncesi batı Polonya'nın büyük bir bölümünü zaten ilhak etmişti (8 Ekim 1939) ve geri kalan bölgenin de gelecekte bir tarihte doğrudan Almanya'ya dahil edilmesi planlanmıştı. Nazi liderliği bu amaçla sayısız girişimi tartıştı.

Bu türden ilk öneri (Ekim/Kasım 1939), 1939'da fethedilen Polonya topraklarının birkaç güney bölümünü (yaklaşık 18.000 km²) kapsayacak, Kraków'un batısındaki bölgeden San nehrine kadar olan bölgede Reichsgau Beskidenland'ın kurulmasını önerdi. Bu sırada Almanya henüz Łódź bölgesini doğrudan ilhak etmemişti ve Łódź (Krakov yerine) Genel Hükûmet'in başkenti olarak hizmet ediyordu.

Kasım 1940'ta, Reichsgau Wartheland'ın Gauleiter'i Arthur Greiser, Tomaschow Mazowiecki ve Petrikau ilçelerinin Genel Hükûmet'in Radom bölgesinden Gau'suna aktarılması gerektiğini savundu. Hitler kabul etti, ancak Frank ilçeleri teslim etmeyi reddettiği için sınır sorununun çözümü nihai zafer sonrasına ertelendi.

Barbarossa Harekâtı'nın (Haziran 1941) başlamasından sonra (Haziran 1941) Kırım ve Güney Ukrayna'da Almanların bir "Gotlar Gau'su" (Gotengau) yaratma planlarını duyan Frank, kontrolü altındaki bölgeyi Vandalengau (Vandalların Gau'su) adını verdiği bir Alman eyaleti yapma niyetini, 16 Aralık 1941'de yaptığı bir konuşmada belirtti.

Frank, 24 Ağustos 1942'de başarısız bir şekilde görevinden istifa etmeye çalıştığında, Nazi Parti Sekreteri Martin Bormann, yalnızca bu yöntemin bölgenin Almanlaşmasını garanti edebileceğini savunarak, Genel Hükûmet'i tamamen dağıtmak ve topraklarını bir dizi Reichsgau'ya bölmek için bir proje geliştirmeye çalıştı. Almanya'nın bölgeyi ekonomik olarak daha etkin bir şekilde, özellikle de bir gıda kaynağı olarak kullanabileceğini iddia ediyordu. Eski Avusturya topraklarının "daha huzurlu" nüfusunu (çünkü Polonya'nın bu kısmı uzun bir süredir Alman-Avusturya yönetimi altında kalmıştı) Polonyalıların geri kalanından ayırmayı önerdi. Varşova şehri, "suçluluk" ve yeraltı direniş faaliyetlerinin merkezi olarak kordon altına alınacaktı.

Ludwig Fischer (1939'dan 1945'e kadar Varşova valisi) bu tartışmalardan kaynaklanan önerilen idari düzeneğe karşı çıktı. Fischer, Varşova'da bulunan Mekansal Düzenleme Ana Ofisinde (Hauptamt für Raumordnung) kendi projesini hazırladı. Radom ve Lublin bölgelerini aralarında bölerek Beskiden, Weichselland (Vistül nehri ve yakınları) ve Galizien (Galiçya ve Chełm) olmak üzere üç vilayetin kurulmasını önerdi. Weichselland bir "Polonyalı" karaktere, Galizien bir "Ukraynalı" karaktere ve Beskiden-vilayetine bir Alman "katkı" (yani kolonyal yerleşim) sağlayacaktı. Binbaşı Dr. Ernst Zvanetti başkanlığındaki bu Varşova merkezli organizasyon tarafından Mayıs 1943'te "Orta Avrupa" nın (yani Büyük Alman İmparatorluğu'nun) doğu sınırını "Doğu Avrupa kara kütlesi" ile sınırlandırmak için yapılan bir çalışmada gerçekleştirilen daha fazla bölgesel planlama, bir Doğu Alman sınırı olarak Memel-Odessa hattını önerdi.

Bu bağlamda Zvanetti'nin çalışması, "Doğu Gauları" nın üç jeopolitik blok halinde yeniden düzenlenmesini önerdi:

• Danzig-Westpreußen, Wartheland ve Schlesien'den (Silezya) oluşan bir batı grubu
• Ostpreußen (Doğu Prusya), Südpreußen (Güney Prusya), Litzmannstadt (Łódź) ve Beskidenland ile merkezi bir grup
• Südostpreußen (Güney-Doğu Prusya) ile birlikte ve Wolhynien (Volhynia ve Lublin bölgesi), Galizien ve Podolien (Podolya) dahil doğu grubu.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Hükûmet, Genel Vali Ofisi (Almanca: Amt des Generalgouverneurs)(9 Aralık 1940'ta Genel Hükûmet Hükûmeti'ne değiştirildi(Almanca: Regierung des Generalgouvernements)) tarafından desteklenen bir Genel Vali (Almanca: Generalgouverneur) tarafından idare edildi. Genel Hükûmet'in var olduğu tüm dönem boyunca yalnızca bir Genel Vali vardı: Dr. Hans Frank. General Gouvernment'teki NSDAP yapısı, Frank liderliğindeki Arbeitsbereich Generalgouvernement'ti.

Ofis, Devlet Bakanı (Almanca: Staatssekretär) (veya Vali Yardımcısı) Josef Bühler olarak da bilinen Hükûmet Başkanı (Almanca: Regierung, "hükûmet") tarafından yönetiliyordu. Başta SS ve Genel Hükûmetin Polis Lideri (Friedrich-Wilhelm Krüger; Ekim 1943'ten: Wilhelm Koppe) olmak üzere, Genel Valiye ek olarak birkaç başka kişi de yasama kararnameleri çıkarma yetkisine sahipti.

"Polonya için hiçbir hükûmet himayesi beklenmiyor, ancak tam bir Alman yönetimi bekleniyor. (...) Polonya'daki nüfusun liderlik tabakası mümkün olduğunca elden çıkarılmalıdır. Nüfusun diğer alt katmanları özel okul almayacak ama bir şekilde baskı altına alınacaklar. " - Heydrich'in yardımcısı SS-Tuğgeneral Dr. Werner Best liderliğindeki ana polis memurları ve operasyonel grupların komutanlarının ilk konferansının tutanaklarından alıntı, Berlin, 7 Eylül 1939.

Genel Hükûmet'in uluslararası bir tanınması yoktu. Onun yönettiği topraklar hiçbir zaman ya tamamen ya da kısmen Alman egemenliğindeki bir Avrupa'da gelecekteki herhangi bir Polonya devleti olarak tasarlanmadı. Nazi hükûmetine göre, sürgündeki bir Polonya hükûmetinin varlığına rağmen, Polonya devleti fiilen var olmaktan çıktı. Genel Hükûmet, bir tür kolonyal devlet karakterine sahipti. Yerel yönetimin üzerinde hiçbir Polonyalı temsilci bulunmadığından, bir kukla hükûmeti değildi.

Genel Hükûmetin hükûmet merkezi, güvenlik nedeniyle Varşova yerine Kraków'da (Almanca: Krakau, Türkçe: Krakov) bulunuyordu. Lehçe yerel yönetim tarafından kullanılmaya devam etmesine rağmen resmi devlet dili Almancaydı. Eski Polonya devletinin yararlı kurumları, yönetim kolaylığı için muhafaza edildi. Polonyalı polisi, üst düzey Polonyalı memurlardan yoksun (tutuklandılar veya rütbeleri indirildi), Mavi Polis olarak yeniden örgütlendi ve Ordnungspolizei'ye tabi oldu. Polonya eğitim sistemi de benzer şekilde korundu, ancak çoğu yüksek kurum kapatıldı. Polonya yerel yönetimi, yeni Alman patronlara tabi tutuldu. Zloti para birimi de dahil olmak üzere Polonya mali sistemi kullanımda kaldı, ancak gelirleri Alman devletine gidiyordu. Yeni bir banka oluşturuldu; yeni banknotlar çıkardı.

Almanlar Ukraynalıları ve Polonyalıları birbirlerine karşı oynamaya çalıştılar. Ekim 1939'dan itibaren, Almanya tarafından ilhak edilen etnik Ukrayna bölgelerinde, Ukrayna toplumunu Alman makamlarına temsil etmek ve Sovyet kontrolündeki bölgelerden kaçan yaklaşık 30.000 Ukraynalı mülteciye yardım etmek amacıyla Ukrayna Komiteleri kuruldu. Bu komiteler ayrıca önceki Polonya hükûmeti tarafından yasaklanmış olan kültürel ve ekonomik faaliyetleri de üstlendi. Okullar, korolar, okuma toplulukları ve tiyatrolar açıldı ve Polonya hükûmeti tarafından kapatılan yirmi Ukrayna kilisesi yeniden açıldı. Krakov'da, Alman sansürcüleriyle ve kağıt kıtlığıyla mücadele etmek zorunda kalmasına rağmen, okul kitaplarını, Ukrayna edebiyatı klasiklerini ve Sovyetler Birliği'nden muhalif Ukraynalı yazarların eserlerini yayınlamayı başaran bir Ukrayna yayınevi kuruldu. Mart 1941 itibarıyla, 46.000 üyesi olan 808 Ukrayna eğitim topluluğu vardı. Genel Hükûmet içindeki Ukraynalı örgütler, 85.000 Ukraynalı savaş esirinin Alman-Polonya ihtilafından salıverilmesi için müzakere edebildiler (ancak Ukrayna kökenli Sovyet savaş esirlerine yardım edemediler).

Savaştan sonra, Polonya Yüksek Ulusal Mahkemesi, Genel Hükûmet hükûmetinin bir suç kurumu olduğunu ilan etti.

Adli sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Özet Alman askeri mahkemeleri dışında, Polonya'da Alman işgali ile 1940'ın başları arasında hiçbir mahkeme faaliyet göstermedi. O sırada, Polonya mahkeme sistemi eski haline getirildi ve Alman menfaatlerini ilgilendirmeyen davalarda buna paralel bir Alman mahkeme sistemi kurulmuştu. Çakışan yargı yetkisi durumlarında Alman sistemine öncelik verildi.

Etnik Polonyalılara ve özellikle Yahudilere karşı ayrımcılık yapan yeni yasalar çıkarıldı. 1941'de yeni bir ceza yasası çıkarıldı, birçok yeni suç ortaya çıktı ve ölüm cezası çok yaygın hale geldi. Diğer şeylerin yanı sıra bunlar için ölüm cezası getirildi:

• 31 Ekim 1939'da Alman hükûmetine karşı herhangi bir eylem için
• Ekonomik spekülasyon için 21 Ocak 1940'ta
• 20 Şubat 1940'ta cinsel yolla bulaşan hastalıkları yaymaktan
• 31 Temmuz 1940 tarihinde, Alman idaresine hemen kayıt yaptırmayan Polonyalı subaylar için (savaş esiri kamplarına götürülmek üzere)
• Yahudilere herhangi bir yardım sağlayanlar için için 10 Kasım 1941'de
• 11 Temmuz 1942'de, istenen ürün gruplarını sağlayamayan çiftçiler için
• 24 Temmuz 1943'te, talep edildiğinde zorunlu çalışma taburlarına (Baudienst) katılmayanlar için
• 2 Ekim 1943, Alman İmar Planını engelleyenler için

Polis teşkilatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Hükûmet'teki polis şunlara ayrılıyordu:

• Ordnungspolizei (OrPo) (yerli Alman)
• Mavi Polis (Alman kontrolü altında Polonyalı)
• Sicherheitspolizei (yerli Alman) şunlardan oluşurdu:
  • Kriminalpolizei (Alman)
  • Gestapo (Alman)

En çok sayıda OrPo taburu, işgalci bir güç olarak geleneksel güvenlik rollerine odaklandı. Bazıları doğrudan pasifleştirme operasyonlarına katıldı. II. Dünya Savaşı'nın hemen sonrasında, bu ikinci rol hem mahkeme delillerinin olmaması hem de kasıtlı olarak gizlenmesiyle karartılmışken, odak noktasının çoğu, liderliğindeki RSHA'ya rapor veren daha iyi bilinen ve Reinhard Heydrich liderliğindeki Einsatzgruppen ("Operasyonel gruplar") idi. 6 Mayıs 1940'ta, işgal altındaki Kraków'da konuşlanmış olan Gauleiter Hans Frank, 1939'dan beri Polonya'nın Almanya'nın ilhak ettiği batı kısmının Warthegau bölgesinde faaliyet gösteren Selbstschutz adlı benzer SS oluşumlarına dayanan Sonderdienst'i kurdu. Sonderdienst, yaşayan etnik Alman Volksdeutsche'den oluşuyordu. Saldırıdan önce Polonya'da ve ardından işgalci güçlere katıldı. Ancak, 1941 Barbarossa Operasyonu'ndan sonra, "Nihai Çözüm" ün tüm büyük ölüm bölgelerine konuşlandırılan "Trawniki adamları" (Almanca: Trawnikimänner) gibi özel eğitim için gönüllü olan Sovyet savaş esirlerini de dahil ettiler. Bu adamların çoğu Almanca bilmiyordu ve yerli komutanlarının tercümesini istedi. 1941'de Distrikt Galizien'de 366 Ukrayna Yardımcı Polisi kuruldu, 1943'te birçok polis UPA'ya katılmak için firar etti.

Yüksek rütbeli Polonyalı memurları olmayan (tutuklanan veya rütbesi indirilen) eski Polonyalı polis memurları Mavi Polise askere alındı ve yerel Ordnungspolizei'ye tabi oldu.

Resmi olarak sivil idarenin başına atanan Genel Hükûmette yaklaşık 3.000 adam Sonderdienst'te görev yaptı. Sonderdienst'in varlığı, Mińsk Mazowiecki Gettosunda olduğu gibi şehirlerde gettolaşan Yahudilere yardım etmeye çalışan Yahudi olmayan Polonyalılar için büyük bir tehlike oluşturuyordu, çünkü Hristiyan Polonyalılar Yahudilere yardım etmekle idam edildi.

Askeri işgal kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İşgal sırasında Almanya, Polonya topraklarını kontrol altında tutmak için önemli sayıda askeri kuvvetini yönlendirdi.

Nazi propagandası[değiştir | kaynağı değiştir]

Propagandalar, Fachabteilung für Volksaufklärung und Propaganda (FAVuP) (daha sonra Hauptabteilung Propaganda (HAP)), Prasą kierował, Dienststelle der Pressechef der Regierung des Generalgouvernements ve Berlinie Der Bevollmächtige des Generalgouverneurs in Berlin tarafından yönetiliyordu.

Yahudi karşıtı propaganda[değiştir | kaynağı değiştir]

Varşova'da binlerce Yahudi karşıtı poster dağıtılmıştı.

Politik propaganda[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanlar, Polonyalıların emirlere uymasını istiyordu.

Lehçe gazeteler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Nowy Kurier Warszawski
• Kurier Częstochowski
• Dziennik Radomski
• Goniec Codzienny
• Ilustrowany Kurier Polski
• Gazeta Lwowska
• Fala

Sinemalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Die Deutsche Wochenschau'nun (Alman Haftalık Eleştrisi) propaganda haberleri uzun metrajlı film gösterilerinden önce geldi. Bazı uzun metrajlı filmler de benzer şekilde Nazi propagandası içeriyordu. Yeraltı kuvvetleri, Polonyalıları filmlere katılmaktan caydırdı ve onlara kafiyeli beyitin özleriyle, "Tylko świnie / siedzą w kinie" ("Sinemaya sadece domuzlar gider") öğüt verdi.

İşgal altındaki Polonya'da Polonya film endüstrisi yoktu. Bununla birlikte, birkaç Polonyalı, 1941 Polonya karşıtı propaganda filmi Heimkehr (Eve Dönüş) gibi filmler yapmak için Almanlarla işbirliği yaptı. Bu filmde, Yahudi ve Polonyalı aktörlerin oynadığı küçük rollerin oyuncu seçimi, çekimler sırasında Polonya Silahlı Mücadele Birliği direniş hareketi tarafından Varşova'daki dairesinde vurulan Igo Sym tarafından yapıldı. Savaştan sonra Polonyalı sanatçılar, resmi kınamadan hapis cezasına kadar çeşitli cezalarla Polonya karşıtı bir propaganda girişiminde işbirliği yapmaktan mahkûm edildi.

Tiyatrolar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm Polonya tiyatroları dağıtıldı. Varşova'da, Alman kontrolündeki Polonyalı Teatr Miasta Warszawy ile birlikte bir Alman tiyatrosu olan Theater der Stadt Warschau kuruldu. Ayrıca bir komedi tiyatrosu olan Teatr Komedia ve 14 küçük tiyatro vardı. Krakov'daki Juliusz Słowacki Tiyatrosu, Almanlar tarafından kullanıldı.

Sesli propaganda[değiştir | kaynağı değiştir]

Polonyalıların radyo setlerini kullanmasına izin verilmedi. Herhangi bir setin 25 Ocak 1940'a kadar yerel yönetime teslim edilmesi gerekiyordu. Etnik Almanlar setlerini kaydettirmek zorunda kaldılar.

Alman yetkililer, Polonyalılar tarafından szczekaczki olarakf anılan (Lehçe Szczekać'tan "havlama") propaganda amaçlı megafonlar yerleştirdi.

Halka açık idamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanlar, nüfusu terörize etmek için Varşova sokaklarında ve Varşova çevresindeki yerlerde, çoğu sivil rehineler olan binlerce Polonyalıyı öldürdü - onları vurdular ya da astılar. İnfazlar esas olarak Eylül 1943'ten Ocak 1944'e kadar SS ve Polis Lideri Avusturyalı Nazi Franz Kutschera tarafından emredildi.

Kentsel planlama ve ulaşım ağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Varşova, Pabst Planına göre yeniden inşa edilecekti. Hükûmet bölgesi, Piłsudski Meydanı'nın etrafındaydı.

GH Kraków'un başkenti, Hubert Ritter tarafından Generalbebauungsplan von Krakau'ya göre yeniden inşa edildi. Hans Frank, ikametgâhı Wawel Kalesi'ni yeniden inşa etti. Dębniki (Krakov) planlanan Nazi idari mahallesiydi. Park Krakowski yakınlarında sadece Almanya'ya özel bir yerleşim bölgesi inşa edildi.

Almanlar, Radom'da Łódź-Radom (kısmen GH'de) demiryolu hattı ve tren garı inşa etti.

İdari bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

İdari amaçlarla, Genel Hükûmet dört bölgeye (Distrikte) bölünmüştür. Bunlar Distrikt Warschau, Distrikt Lublin, Distrikt Radom ve Distrikt Krakau idi. Haziran 1941'de Sovyetlere karşı Barbarossa Harekâtı'ndan sonra Doğu Galiçya (Ribbentrop-Molotov Paktı temelinde Ukrayna SSR tarafından ilhak edilen Polonya'nın bir bölümü) Genel Hükûmete dahil edildi ve beşinci bölgesi olan Distrikt Galizien oldu. Yeni Alman idari birimleri, Polonya hükûmeti tarafından organize edilenlerden çok daha büyüktü ve bu da Almanya'nın daha küçük birimlere personel sağlayacak yeterli idari personel eksikliğini yansıtıyordu.

Beş bölge ayrıca kentsel ilçeler (Stadtkreise) ve kırsal ilçeler (Kreishauptmannschaften) olarak alt bölümlere ayrıldı. 15 Eylül 1941 tarihli bir kararnamenin ardından, büyük şehirlerin (ve ilgili ilçelerinin) adları, tarihsel Alman verilerine göre yeniden adlandırıldı veya mevcut değilse, Polonya ve Sovyet adlarının Almanlaştırılmış versiyonları verildi. Zaman zaman önceki isimler de aynı kaldı (mesela Radom). İlçeler şöyledir:

Mali nedenlerle mevcut beş bölgenin (Varşova, Krakov, Radom, Lublin ve Galiçya) üçe indirgenmesini isteyen Maliye Bakanı Lutz von Krosigk, idari yapıda bir değişiklik istedi. Mart 1943'te Krakov ve Galiçya bölgelerinin birleştiğini ve Varşova bölgesinin Radom bölgesi ile Lublin bölgesi arasında bölündüğünü duyurdu.

(İkincisi, Generalplan Ost'a göre Almanlaşmanın bir "deneme çalışması" olarak özel bir "Germandom bölgesi", Deutschtumsdistrikt statüsü aldı.) Yeniden yapılanma, Varşova ve Kraków'un ayrı şehir bölgelerine (Stadtdistrikte) dönüştürülmesini de içeriyordu. Varşova ise Genel Hükûmetin doğrudan kontrolü altında olacaktı. Bu kararname 1 Nisan 1943'te yürürlüğe girecekti ve nominal olarak Heinrich Himmler tarafından kabul edildi, ancak Martin Bormann, bölgenin Reichsgau'ya uy dönüşmesini görmek istediği için bu harekete karşı çıktı. Wilhelm Frick ve Friedrich-Wilhelm Krüger de bu yeniden yapılanmanın yararlılığı konusunda şüpheciydi ve Himmler ve Frank arasındaki sonraki tartışmalardan sonra kaldırılmasıyla sonuçlandı.

Demografikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Hükûmet'te, Aralık 1939'da 11.4 milyon kişi yaşadı. Bir yıl sonra nüfus 12.1 milyona çıktı. Aralık 1940'ta nüfusun% 83,3'ü Polonyalılar,% 11,2'si Yahudi,% 4,4'ü Ukraynalılar ve Belaruslular,% 0,9'u Almanlar ve% 0,2'si başkaydı. Yaklaşık 860.000 Polonyalı ve Yahudi, Nazi Almanyası tarafından 'ilhak' edilen topraklardan sürüldükten sonra Genel Hükûmete yeniden yerleştirildi. Bunu telafi eden, Polonya entelijansiyasını ve direnmesi muhtemel diğer unsurları tasfiye eden Alman soykırım kampanyasıydı. 1941'den itibaren hastalık ve açlık da nüfusu azaltmaya başladı.

Polonyalılar aynı zamanda Almanya'da zorunlu işçi olarak çalışmak üzere çok sayıda sınır dışı edildi: sonunda yaklaşık bir milyonu sınır dışı edildi ve bunların çoğu Almanya'da öldü. 1940'ta nüfus farklı gruplara ayrıldı. Her grubun farklı hakları, yiyecek tayinları, şehirlerde izinli şeritleri, toplu taşıma araçları ve kısıtlı restoranları vardı. En ayrıcalıklılardan en aza doğru bölünmüşlerdi.

1. Almanya'dan Almanlar (Reichdeutsche),
2. Dışarıdan Almanlar, aktif etnik Almanlar, Volksliste kategori 1 ve 2 (bkz. Volksdeutsche).
3. Dışarıdan Almanlar, pasif Almanlar ve aile üyeleri (bu grupta bazı etnik Polonyalılar da vardı), Volksliste kategori 3 ve 4,
4. Ukraynalılar,
5. Polonyalılar (kısmen yok edilmiş),
6. Romanlar (sonunda bir kategori olarak büyük ölçüde yok edildi),
7. Yahudiler (sonunda büyük ölçüde bir kategori olarak yok edildi).

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

1939'da Polonya'nın işgalinden sonra, Genel Hükûmette yaşayan 12 yaş üstü Yahudiler ve 14 yaşın üzerindeki Polonyalılar zorunlu çalışmaya tabi tutuldu. Polonya'nın Almanya tarafından fethedilen diğer bölgelerinden birçok Polonyalı, Genel Hükûmete sürüldü ve bölge, Almanya'daki fabrikalarda ve çiftliklerde işçi olarak çalışmak üzere zorla çalıştırılan kadın ve erkeklerin bulunduğu bir köle işçi havuzu olarak kullanıldı. 1942'de, Genel Hükûmet'te yaşayan Alman olmayanların tamamı zorunlu çalışmaya tabi tutuldu.

Varşova'nın bazı bölümleri ve birkaç kasaba (Wieluń, Sulejów, Frampol) Eylül 1939'da Polonya-Almanya savaşı sırasında yıkıldı. Polonyalılar, evlerini veya işyerlerini yeniden inşa etmek için herhangi bir inşaat malzemesi satın alamadı. Tasarruflarını kaybettiler ve "Młynarki" lakaplı GH para birimi, Alman kontrolündeki Bank Emisyjny w Polsce tarafından yönetiliyordu.

Eski Polonya devlet mülküne Genel Hükûmet (veya ilhak edilen topraklardaki Üçüncü Reich) tarafından el konuldu. Polonyalı şahısların kayda değer mülklerine (örneğin fabrikalar ve büyük arazi mülkleri) sıklıkla el konulmuş ve Alman Treuhänder tarafından idare edilmiştir. Yahudi nüfusu gettolara sürüldü, konutlarına ve iş yerlerine Almanlar tarafından el konuldu, küçük işletmeler bazen Polonyalılara devredildi. Çiftçilerin Almanlar için büyük yiyecek birlikleri sağlaması gerekiyordu ve en küçük mülkler dışında hepsinin kamulaştırılması için planlar vardı.

Alman yönetimi, Yahudi ve Polonyalılara yüksek vergiler içeren bir sömürü sistemi uyguladı.

Gıda temini[değiştir | kaynağı değiştir]

Araştırmacılar, Eylül 1939'dan Haziran 1941'e kadar Avrupa'daki Yahudi halkının kitlesel açlıktan ölmesinin toplu katliam yapma girişimi olup olmadığını tartışırken, bu açlığın bu nüfusun büyük bir kısmını öldürdüğü kabul edildi. Genel Hükûmet tarafından 1939'dan 1940'a kadar kullanılan kaynakların miktarında bir değişiklik oldu. Örneğin, 1939'da yedi milyon ton kömür kullanıldı, ancak 1940'ta bu, Genel Hükûmet tarafından kullanılan dört milyon tona düşürüldü. Bu değişim, Yahudileri ve Polonyalıları tek ısıtma kaynaklarından mahrum bırakan, erzak kıtlığının bir simgesiydi. Savaştan önce, Polonya büyük miktarlarda gıda ihraç etmesine rağmen, 1940 yılında Genel Hükûmet ülkeye yeterli gıda tedarik edemedi, ancak yine de gıda tedariki ihraç etti. Aralık 1939'da, Polonyalı ve Yahudi karşılama komiteleri ve tamamı Genel Hükûmet bünyesindeki yerel yetkililer, tahliye edilen Polonyalılara ve Yahudilere yiyecek ve barınak sağlamaktan sorumluydu. Sınır dışı etme sürecinde, Genel Hükûmet tarafından tahliye edilen Polonyalılara ve Yahudilere sağlanan yardım, tüm sürecin zayıf bir kolu olarak kabul edildi. 1939 yılı boyunca Reichsbahn, Polonyalıların ve Yahudilerin toplama kamplarına sürülmesinin yanı sıra yiyecek ve hammaddelerin farklı yerlere ulaştırılması da dahil olmak üzere diğer önemli görevlerin çoğundan sorumluydu. Aralık 1940'ta 87.833 Polonyalı ve Yahudi sınır dışı edildi ve bu durum, şu anda bu sürgünlerden sorumlu olan farklı yönetimlere stres ekledi. Tehcir sırasında insanlar, kalabilecekleri bir yer bulunana kadar trenlerde günlerce ikamet etmeye zorlandı. Soğuk ve yiyecek kıtlığı arasında, yetersiz beslenme, soğuk ve dahası yaşanmaz ulaşım koşullarından kaynaklanan ulaşım ölümleri nedeniyle sınır dışı edilen kitleler öldü.

Gettolar ve toplama kampları dışındaki yiyecek fiyatları, karaborsayla uyumlu olabilmeleri için makul bir fiyata belirlenmek zorundaydı; Fiyatları makul bir oranda belirlemek, çiftçilerin ürünlerini yasadışı olarak satmamalarını sağlayacaktır. Şehirlerde fiyatlar çok yüksek tutulursa, işçilerin yiyecekleri karşılayamayacakları ve fiyatları protesto edemeyecekleri endişesi vardı. Genel Hükûmette meydana gelen fiyat enflasyonu nedeniyle, birçok yer takas sistemine (malların para yerine başka mallarla takas edilmesi) dayanıyordu. "Mareşal Petain, Eylül 1940'ta karne vermeye başladığında, 'herkesin ortak zorluklardan payına düşeni alması gerektiğini' ısrarla vurguladı." Norveç ve Fransa'daki işçiler yeni gıda dağıtımını protesto ederken, vatandaşların savaş çabalarını desteklediği Almanya ve Birleşik Krallık, karneye daha fazla destek verdikleri için daha etkili oldu ve Yahudi halkının daha da kötüleşmesine neden oldu. Bir ülkenin işgal edildiği durumlar, vatandaşların yiyeceklerin paylaştırılması konusunda daha tereddütlü olmasına neden oldu ve genel olarak o kadar etkili olmadı. Aralık 1941'de Genel Hükûmet, Yahudi halkını açlıktan ölüme terk etmenin ucuz ve uygun bir çözüm olduğunu kabul etti. Ağustos 1942'de Reich, "Almanya için önemli" olan işleri tamamlamayan 1,2 milyon Yahudiye artık yiyecek verilmeyeceğine karar vererek, Genel Hükûmetin gıda arzını azaltmaya karar verdi. Naziler, Yahudi halkını yiyecekten mahrum bırakmanın etkilerini biliyordu ama bu devam etti; Yahudi ırkına karşı nihai isyan, açlık nedeniyle toplu katliamdı. Gıda ve Tarım Bakanlığı, toplama kamplarında yiyecek dağıtımını yönetiyordu. Her kampın yönetimi açık pazardan ve Waffen-SS (Standartenführer Tschentscher) depolarından yiyecek aldı. Yiyecekler bir kampa ulaştığında, nasıl dağıtılacağı idareye kalmıştı. Bu kamplardaki Yahudiler için diyet "tencerelerden içilen sulu şalgam çorbasıydı; akşam yemeği biraz margarinle talaş ekmeği, 'kokulu marmelat' veya 'çürük sosis' ile destekleniyordu. İki yemek arasında mahkumlar bir yıkama kışlasındaki musluktan birkaç damla kirli su içmeye çalıştı."

Kara borsa[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu gıda kıtlığı ortamında Yahudiler yiyecek kaynağı için karaborsaya başvurdu. Karaborsa, 1940'tan 1944'e kadar gettoların hem içinde hem de dışında önemliydi. Gettoların dışında, karaborsa vatandaşların sağlıklı kalması için yeterince çok yemek olmadığı için vardı. Ağustos 1941'de Doğu Avrupa gettolarında Yahudi nüfusu, bu gettolarda kalmaya zorlanırlarsa sonunda açlıktan öleceklerini kabul etti. Gettolarda bulunan birçok insan, hayatta kalmak için dış dünya ile ticaret yaptı. Yahudiler, ekonominin izole olduğu ve büyük gıda kıtlığının olduğu gettolarda ikamet etmeye zorlandı, bu da onların ucuz işgücü kaynağı olarak görülmesine neden oldu; çoğuna emeklerinin karşılığı olarak duvarın Aryan tarafında satın alınan yiyecekler verildi. Gettolara zorlanan insanların izolasyonu, alıcı ve satıcı arasında bir kopukluğa neden oldu ve bu da başka bir oyuncuya, karaborsa aracısını ekledi. Karaborsa aracısı, satıcılar ve alıcılar arasında bağlantılar oluşturarak kar elde edecekti. Bu gettolarda arz ve talep esnek olmasa da, gıdanın karaborsada satışı son derece rekabetçiydi ve gettolardaki Yahudilerin çoğunun erişemeyeceği bir şeydi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Genel Hükûmet ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Nürnberg'de Hans Frank'ın ifadesi (İngilizce)
• Nazi işgali altında Polonya: Genel Hükûmet 23 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)