Jacques Fromental Halévy
Jacques Fromental Halévy
Doğum	27 Mayıs 1799 Paris, Fransa
Ölüm	17 Mart 1862 Nice, Fransa
Meslek	Müzisyen, Opera bestecisi, Müzik öğretmeni, Bürokrat

Jacques Fromental Halévy (tüm adıyla Jacques-François-Fromental-Élie Halévy) (d. 27 Mayıs 1799 Paris, Fransa – ö. 17 Mart 1862 Nice, Fransa ) romantik dönem akımına uygun müziği ile bilinen bir Fransız bestecisidir. Günümüzde sadece La Juive (Yahudi) adlı opera eseri ile bilinmektedir.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Mayıs 1799'da Paris'te Bavyera'nın "Fürth" şehrinden gelip Paris'e yerleşmiş bir okul öğretmeni ve şair olan Levy adını taşıyan babanın Nancy yakınlarından gelmiş bir annenin oğludur. Ailesi 1807'de isimlerini Halevy'ye değiştirmişlerdir.

Müziğe çok yetenekli olan Halevy daha 7 yaşında iken eğitimi için "Paris Konservatuvarı"na girmiştir. Burada hocaları Çazot Felix (solfej), Lambert (piyano), Henri Berton (armoni), Etienne Nicolas Mehül ve Luigi Cherubini (kontrpuvan) olmuştur. Özellikle Cherubini ile hayatı boyunca süren bir dostluk kurmuştur.

1817'de Fransa devletinin sanatçılarai için verdiği "Prix de Roma" ödülünün Müzik Kompozisyon dalında ikinciliği kazanmış ve 1819da ise "Herminie" adlı kantata ile "Grand Prix" ödülünü kazanmış yani birinci olmuştur.

Halevy opera besteciliğine 1827'de hazırladığı "L'artisan" adlı bir "komik opera" janrında bir opera ile başlamıştır. 1835'e kadar 8 operası daha pek fazla başarı kazanmadan yapımlanmıştır. 1835'te beş perdelik ve Eugène Scribe'nin librettosunu yazdığı bir "grand opera" janrındaki "La Juive (Yahudi)" adlı eseri çok büyük sükse yapmış ve enternasyonal opera evlerinde repertuvarlara alınmıştır. 1875'te yeni yapılan Paris'in Palais Garnier operaevinin açılısında bu eser sahnelenmiştir. Günümüzde de artık klasik olduğu kabul edilen bu eser tanınmış opera evlerinde zaman zaman yapımlanmaktadır.^[1] Halevy'nin daha sonraki oper\ eserleri bu üne yetişmemiştir. Halevy'nin 40'i geçkin opera eseri bestelediği bilinmektedir.

Halevy 1827'de Paris Operası'nda koro yönetmeni olmuştur. Aynı yıl Paris Konservatuvarı'na "armoni" ve "eşlik etme" dersleri profesörü olarak atanmış ve önce armoni sonra da kontrpuvan derslerini vermeye başlamıştır. 1833'te ise daha konservatuvarda "Kontrpuvan Profesörü" ve 1840'ta "Kompozisyon Profesörü" olmuştur. Uzun zaman yaptığı hocalık sırasında yetiştirdiği öğrenciler arasında Charles Gounod, Victor Massé, François Bazın ve Georges Bizet bulunmuştur. George Bizet sonradan 1869'da Halevy'nin kızı ile evlenip damadı olmuştur. 1836'da ise Institut de France Müzik Akademisi'ne üye seçilmiştir.

Halevy bir bankerin çok kültürlü ve amatör sanatçı bir kızı olan ve kendinden 20 yaş küçük olan Leoni Rodrigo ile evlenmiştir. Karısı Leoni evlilikleri sırasında büyük psikolojik problemler geçirmiştir; ama kocası öldükten sonra iyileşmiş ve çok yetenekli bir heykeltıraş olarak sanat çevrelerinde isim yapmıştır.

Kariyerinin son yıllarında Halevy "Güzel Sanatlar Akademisi" Sekreteri olarak devletin sanatlar üzerinde politikasını koyan ve uygulayan bir bürokrat olmuştur. Birçok açık fikirli sanatkar onu bu görevinde hiç beğenmemişlerdir.

Halevy 1861'de emekli olup Nice'e yerleşmiştir. Verem hastalığından orada 17 Mart 1862'de ölmüştür.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Halévy 40 opera bestelemiştir. Hazırladığı operaların seçilmişleri şu listede sıralanabilir:

• L'artisan (1827)
• Le roi et le batelier (1827)
• Clari (1828), İtalyanca librettolu; başarılı
• La dilettante d'Avignon (1828)
• Attendre et courir (1830)
• La langue musicale (1830)
• La tentation (1832)
• Les souvenirs de Lafleur (1833)
• Ludovic (1833), Louis Joseph Ferdinand Herold tarafından hazırlanmakta ama bitirilmemiş bir eserin tamamlanması.
• La Juive (1835), en başarılı eseri
• L'éclair (1835), ayni sezonda bir diğer başarılı sahneleme
• Guido et Ginevra]] (1838)
• Les treize (1839)
• Le shérif, (1839) Hector Berlioz tarafından övülmüştür.
• Le drapier (1839)
• Le guitarréro (1841)
• La reine de Chypre (1841) Richard Wagner tarafından övülmüştür.
• Charles VI (1843)
• Le lazzarone, ou Le bien vient en dormant (1844)
• Les mousquetaires de la reine (1846)
• Les premiers pas (1847)
• [e val d'Andorre (1848)
• La fée aux roses (1849)
• La tempesta (1850), İtalyanca librettolu, Kaynak: Shakespeare, The Tempest (Fırtına)
• La dame de pique (1850) Kaynak: Prosper Mérimée'in Puşkin'in bir romanından uyarlaması.
• Le Juif errant (1852) Kaynak:"Eugène Sue"'nin bir romanı
• Le nabab (1853)
• Jaguarita l'Indienne (1855)
• L'inconsolable (1855)
• Valentine d'Aubigny (1856)
• La magicienne (1858)
• Noé (1858–1862): Halévy'nin ölümünde bitirilmemişti damadı Georges Bizet tarafından tamamlanmıştır.

Halévy operalardan başka bale müziği, sahne oyun müziği ve kantatalar bestelemiştir.

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ünlü operalar listesi
• Opera bestecileri listesi

Dış kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Jacques Fromental Halévy ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• İngilizce Wikipedia "Fromental Halévy" maddesi: [1] (İngilizce) (Erişme: 17.6.2010)
• IMSLP wikisitesinde "Halévy, Fromental" operaları notaları Fromental^{[ölü/kırık bağlantı]} (İngilizce) (Erişme: 17.6.2010)