Romanov Hanedanı Рома́нов (Rusça)
Ülke	Rusya Çarlığı Rus İmparatorluğu Polonya Krallığı Finlandiya Grandüklüğü Oldenburg Büyük Dükalığı Holstein Düklüğü
Milliyet	Rus, Alman, Litvan
Kuruluş	1613
Kurucu	I. Mihail
Devriliş	1917: Bolşevik Devrimi
Son hükümdar	II. Nikolay
Unvan(lar)	Çar, Kral, İmparator, Dük, Grandük, Çariçe, İmparatoriçe

Romanov Hanedanı (/ˈroʊməˌnɔːf, -ˌnɒf, roʊˈmɑːnəf/;^[1] ayrıca Romanoff;^[1] Rusça: Рома́новы, Románovy), 1613-1917 yılları arasında Rusya'nın hükümdar kraliyet ailesiydi. Romanovlar, Moskova'nın Büyük Dükalığı'nın ve daha sonra 1598'de Çar I. Fyodor'un ölümü üzerine soyu tükenmiş olan Rurik hanedanlığı döneminde Rusya Çarlığı'nın asilzadeleri olarak ön plana çıktı. 21 Şubat 1613'te Mihail Romanov, Zemsky Sobor tarafından Rusya Çar'ı seçildi ve Romanovları Rusya'ya hakim olan ikinci hanedan yaptı. Mihail'in torunu I. Petro (Büyük Petro), 1721'de Rus İmparatorluğu'nu kurdu ardından bir dizi savaş ve reform yoluyla ülkeyi büyük bir güce ulaştırdı. Romanovların doğrudan erkek varisleri, Elizaveta Petrovna 1762'de öldüğünde sona erdi. 5 Ocak 1762'den itibaren imparatorluk tahtının kadın hattı boyunca Prenses Anna Petrovna'nın ve Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in, oğulları Holstein-Gottorp Dükü Karl Peter Ulrich (III. Petro), Romanov Hanedanı üyesi olarak tanındı.^[2] Böylece, şecere kurallarına göre, Elizaveta Petrovna'nın torunları bazen "Holstein-Gottorp-Romanov" olarak anılmaktadır.^[3] Şubat Devrimi'nin ardından İmparator II. Nikolay 15 Mart 1917'de çekilmiş ve böylece 304 yıl süren Romanov yönetimi sona ermiştir. Ardından, 1918'de İmparator II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü ve Romanov Hanedanı'nın 65 üyesinin hayatta kalan 47'si yurt dışına sürgüne gönderildi.^[4]

Soyadı kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Fyodor Nikitich (diğer adıyla Patrik Filaret) babası Nikita Romanoviç ve büyükbabası Roman Yuryevich Zakharyins'in onuruna Romanov soyadını kullanmaya başladı. Yasal olarak, çarlık üyeleri ve daha sonra hükümdar aile hiçbir unvan taşımadı (“Tsarevich Ivan Alekseevich”, “Büyük Dük Nikolai Nikolaevich” vb.). Buna ek olarak, 1761'den beri, erkek varisleri artık Romanovlardan değil, Holstein-Gottorp'tan (12. yüzyıldan beri bilinen Oldenburg hanedanının genç dalı) Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in torunları Rusya'da hüküm sürdü. Şecere literatüründe, III. Petro ile başlayan hanedan temsilcilerine Holstein-Gottorp-Romanovlar denir.^[5] Buna rağmen, 20. yüzyıldan itibaren “Romanovlar” ve “Romanov Hanedanı” isimleri Rus İmparatorluk Hanedanı'nı resmen tanımlamak için yaygın olarak kullanıldı, Romanov asilzadelerinin arması resmi mevzuata dahil edildi.^[6] 1917'den sonra, Romanovların adı resmi olarak (Geçici Hükûmetin yasalarına göre ve sonra sürgünde) hüküm süren hanedanın neredeyse tüm üyeleri tarafından taşınmaya başladı.^[7] İstisnai bir durum, Grandük Dmitri Pavloviç'in torunları için geçerli olmuştur. Sürgündeki Grandük Kirill Vladimiroviç'i imparator olarak tanıyan Romanov'lardan biriydi. Grandük Dmitri Pavloviç'in Audrey Emery ile evliliği, Grandük Kirill Vladimiroviç tarafından hükümdarlık hanedanının bir üyesinin morganatik evliliği (kraliyet soyundan olmayanlar ile yapılan evlilik) olarak kabul edildi ve karısı ile çocukları, Romanovsky-Ilyinsky prensleri unvanını aldı. Kalan Romanovlar da morganatik evlilikler gerçekleştirdiler, ancak soyadılarını değiştirmeyi gerekli görmediler.^[8][9]

Romanov Hanedanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Aile geleneğine göre, Romanovların ataları 14. yüzyılın başında Rusya'ya “Prusya'dan” geldiler. Ancak tarihçi Veselovsky, Romanovların Novgorod'un yerlileri olduğunu iddia etmektedir.^[10] Romanovların ve diğer bir dizi soylu ailenin ilk güvenilir atası, Moskova Prensi Simeon Ivanovich Gordiy 'in asilzadelerinden Andrei Kobyla olarak kabul edilir. Fiyodor Koshka'ın torunları Koshkin olarak adlandırılmaya başlandı. Zakhary Ivanovich Koshkin'in çocukları Koshkins-Zakharyin olarak adlandırılırken, torunları sadece Zakharyins olarak adlandırıldı.^[11]IV. İvan döneminde, eski aile Yakovlev (aralarında Alexander Herzen) olarak bilinirken, Roman Yurievich Zakharyin-Yuriev'in torunları isimlerini "Romanov" olarak değiştirdiler.^[5] Feodor Nikitich Romanov, Rurik hanedanından kadın hattı üzerinden indi. Annesi Evdokiya Gorbataya-Shuyskaya, Alexander Gorbatyi-Shuisky'nin kızı Shuysky şubesinden bir Rurik prensesi idi.^[5]

İktidara Yükselişleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Romanovların yükselişi, Roman Yurievich Zaharin'in kızı Anastasia Romanovna Zaharina-Yuryeva'nın Moskova'nın Büyük Dükü IV. İvan ile evlenmesiyle başlar. İvan çar ilan edildikten sonra, Anastasia ilk Rus Çariçesi oldu. Zaharini-Yuriev hanesi böylece çarlık içerisinde daha iyi bir konuma geldiler.^[12] IV. İvan'dan sonra yerine, varisi olmayan üçüncü oğlu Fyodor geçti. Fyodor'un ölümünden ve 700 yıllık Rurik hanedanının son bulmasından sonra, Zemsky Parlamentosu Fyodor'un kayınbiraderi Boris Godunov'u 1598'de çar olarak seçti. Kısa süre sonra annesiyle idam edilen oğlu II. Fyodor Borisoviç tarafından yerine getirildiği andan itibaren 1605'te ani ölümüne kadar hüküm sürdü. Godov'un hükümdarlığı döneminde Romanovlar zor zamanlar geçiriyorlardı. Rurik hanedanına yakınlıklarından dolayı, yeni çar tarafından tehlike olarak görülen Feodor Nikitich Romanov ve ailesi sürgün edilmiş ve oğlu Mihail Ramanov'da manastırda hapsedilmiştir. Godov'un düşmesinden sonra Romanovlar'ın pozisyonu önemli ölçüde değişti. Fyodor Romanov, Rurik hanedanının son imparatoru Fyodor Zvonar'ın bir akrabası olduğundan, Rusya'nın çalkantılı zamanlarında taht için rekabet içerisinde olan asilzadeler onu yanlarında istiyorlardı. Ancak, Fyodor Romanov'un oğlu 16 yaşındaki Mihail Romanov'un, Rurik hanedanına en yakın akraba olarak görülmesi ile bu çalkantılı dönem sona ermiş ve tahta Mihail Romanov çıkmıştır (1613). Bu, Romanov hanedanının, 15 Mart 1917'de II. Nikoloy'ın tahttan çekilmesine dek sürecek 300 yıllık saltanatının başlangıcı idi.^[5]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Romanov ailesinin öldürülmesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]