III. Petro (Rusya)

Tam adı
	Karl Peter Ulrich

III. Petro
III. Petro
Rusya imparatoru
Hüküm süresi	5 Ocak 1762 – 9 Temmuz 1762
Önce gelen	Elizaveta
Sonra gelen	II. Katerina
Doğum	21 Şubat 1728; Kiel
Ölüm	17 Temmuz 1762 (34 yaşında); Ropsha
Eş(ler)i	II. Katerina
Çocuk(lar)ı	I. Pavel
Tam adı
Tam adı
	Karl Peter Ulrich
Hanedan	Romanov Hanedanı
Babası	Charles Frederick
Annesi	Anna Petrovna
Dini	Rus Ortodoks

III. Petro veya Petro Feodoroviç, tam adı Karl Peter Ulrich, (21 Şubat 1728; Kiel, Holstein-Gottorp - 17 Temmuz 1762; Ropşa, Petersburg yakınları, Rusya İmparatorluğu), 5 Ocak 1762'den 9 Temmuz 1762'ye değin Rus imparatoru.

I. Petro'nun (Büyük) kızlarından Anna ile Holstein-Gottorp Dükü Charles Friedrick'in oğluydu. Teyzesi Yelizaveta'nın Çariçe olmasından kısa bir süre sonra Rusya'ya getirildi. (5-6 Aralık 1741) Adı değiştirilerek Rus Ortodoks Kilisesi'ne kabul edildi (18 Kasım 1742) ve Rus tahtının varisi ilan edildi. 21 Ağustos 1745'te, Anhalt-Zerbst'in Prensesi olan ve sonradan Yekaterina Alekseyevna adını alan Sophie Frederike Auguste ile evlendi.

Yelizaveta'nın yerine geçtikten sonra onun izlediği dış politikayı terk eden Petro, Prusya ile barış yaparak Yedi Yıl Savaşı'ndan (1756-63) çekildi; Prusya ile ittifak kurdu ve Holstein'ın Schleswig'i ele geçirmesine yardım etmek için Danimarka'ya karşı savaş hazırlıklarına girişti. Ayrıca, Rus Ortodoks Kilisesi'ne Lutherci uygulamaları zorla benimsetmeye çalıştı ve İmparatorluk Muhafızları'nın yükümlülüklerini artırarak, onları da karşısına aldı. Bütün bu uygulamalar halkı ve saray çevrelerini kendisinden uzaklaştırdı. Soyluların devlete hizmet etme yükümlülüğünü kaldırması (1 Mart 1762) bile bu durumu değiştirmedi. Sonunda Çarın kendisinden boşanmayı planladığından kuşkulanan Yekaterina, sevgilisi Grigori Grigoryeviç Orlov ve öteki bazı İmparatorluk Muhafızları ile iş birliği yaparak Petro'yu tahttan indirdi ve 9 Temmuz 1762'de; Muhafızlar, Senato ve Kilise'nin de onayıyla II. Yekaterina adıyla tahta çıktı. Petersburg yakınlarında Oranienbaum'daki konutunda bulunan Petro, Ropşa köyünde, Aleksey Grigoryeviç Orlov'un gözetimi altındayken öldürüldü.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Petro Feodoroviç, 21 Şubat 1728'de Schleswig-Holstein Dükalığı'nın başkenti Kiel'de doğdu. Babası Charles Frederick, İsveç kralı XI. Karl'ın torunuydu ve annesi Anna Petrovna, I. Petro'nun en büyük kızıydı. Doğumundan sadece bir ay sonra annesini kaybeden Petro, 1739 yılında henüz 11 yaşında iken babası ölünce Karl Peter Ulrich adıyla Schleswig-Holstein Dükalığı'nın tahtına oturdu. Halası Yelizaveta Petrovna'nın Rus tahtına geçmesinden sonra Pyotr Rusya'ya getirildi ve 7 Kasım 1742'de düzenlenen resmi bir törenle Pyotr Fyodorovich adını aldı ve imparatoriçenin tek veliahtı ilan edildi. Ayrıca, devam eden Rus-İsveç savaşı (1741-1743) sırasında, Rus birlikleri Finlandiya'ya girdiğinde 14 yaşındaki Petro, Finlandiya kralı ilan edildi. Bunun nedeni, Finlandiya'yı elinde tutan amcası son İsveç kralı XII. Karl'ın bir veliaht prens bırakmadan ölmesiydi. Finlandiya tahtına çıktıktan sonra aynı yıl İsveç parlamentosu tarafından veliaht prens ilan edildi. Ancak Petro'nun aynı zamanda Rus tahtının veliahtı olduğundan habersiz olan İsveç parlamentosunun bu talebi İmparatoriçe Yelizaveta tarafından reddedildi.

Yeğenini ve tek veliahtı olarak İmparatoriçe Elizabeth, Petro'nun eğitimiyle ilgilendi. Yetişkinliğe ulaştıktan sonra onu Alman soylularından Sophia August ile evlendirmek istedi. Aslında, bu 2 genç akrabaydı: bu nedenle, Petro'nun büyükbabası IV. Frederick'in ve Sophia'nın büyükbabası Christian Augustus'un erkek kardeşiydi. Genç kız hemen Rusya'ya getirilerek Rus Ortodoks Kilisesi'ne kabul edildi ve Yekaterina Alekseyevna adını aldı. Çiftin düğün töreni 21 Ağustos 1745'te St. Petersburg'da gerçekleşti. Siyasi amaçlarla yapılan bu evlilikten her iki taraf da memnun değildi.^[1] Buna rağmen veliaht prensin bu evlilikten Pavel ve Anna adında 2 çocuğu oldu. Düğün töreninden sonra 16 yıl Oranienbaum'daki sarayda yaşayan veliaht prens Petro'nun yıllar içinde pek çok sevgilisi oldu (bazı kaynaklara göre karısı bile).

Saltanatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çar III. Petro, tahta çıktıktan sonra (5 Ocak 1762), Yedi Yıl Savaşları'nı sona erdirdi ve tüm Rus ordularını işgal altındaki topraklardan geri çekti. 5 Mayıs'ta taraflar arasında barış sağlandı ve Prusya Krallığı ile ilişkiler düzeldi. Hatta Prusya'nın Avusturya'ya karşı savaşmasına yardım etmek için 12 bin Rus askeri gönderildi. Sonuç olarak, Avrupa'daki siyasi denge değişti. Berlin'i terk eden Rus ordusunun desteğini alan Prusya kralı II. Frederick bölgede güçlendi ve Ekim 1762'de Güney Silezya'yı işgal ederek Avusturya'yı barış yapmaya zorladı.^[2]

Aynı zamanda, Schleswig-Holstein dükü olan Çar Petro, Schleswig bölgesini Dükalık'a katmak için Danimarka'ya savaş ilan etmeyi düşündü. Bu nedenle yavaş yavaş sınır bölgelerine Rus orduları gönderilirken, İsveç İmparatorluğu ve İngiltere'ye destek için elçiler gönderildi. Rus birlikleri tarafından hem askeri hem de ekonomik olarak abluka altına alınan Danimarka, bu çatışmada kendisine müttefik bulamamıştı. Bu nedenle tehditlerle Hamburg birliklerini kendi tarafına çekmeye çalıştı. Danimarka'nın bu eylemini savaş sebebi olarak değerlendiren Çar Petro, açıkça savaş hazırlıklarına başladı.^[3]

Haziran 1762'de General Rumyantsev liderliğindeki 40.000 kişilik bir Rus ordusu Pomeranya'da toplandı ve II. Frederick'in arabuluculuğunda planlanan barış konferansına kadar hiçbir saldırı gerçekleşmedi. Ancak konferanstan kısa bir süre sonra Çar Petro tahttan indirildi ve konferans gerçekleşmedi (9 Temmuz 1762). Böylece Schleswig sorunu çözülmedi.^[4]

İç politikaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Çar III. Petro'nun 186 günlük düklük döneminde 220 yeni yasa yürürlüğe girdi. Bunların en önemlilerinden biri din özgürlüğünün ilanıydı.^[5] O yıllarda gelişmiş Avrupa ülkelerinde bile bu adım atılmadı. Devlet dairelerinde rüşvetle mücadele edilmiş ve I. Petro döneminden beri faaliyet gösteren ve halkın nefretini kazanmış olan gizli polis teşkilatı lağvedilmiştir. Halefi II. Katerina döneminde bu karar restore edildi. Soyluların çocukları için zorunlu eğitim getirildi ve bazı şehirlerde alt sınıflar için devlet okulları açıldı.^[6]

Çar Petro'nun iç politikaları içerisindeki önemli kararlarından biri de Şubat 1762'de kabul edilen manifestoydu. Bu bildiriye göre soylular zorunlu devlet ve askerlik hizmetlerinden muaf tutulmuş ve yurt dışına seyahat etme özgürlüğü tanınmıştır. Kararın verildiği gün meclis, çarın altın heykelinin yapılmasına karar verdi ancak bu öneri çar tarafından iptal edildi.

Rusya tarihindeki ilk devlet bankası bu dönemde açılmıştır. Soyluların ticaret üzerindeki tekelini kaldırarak tahıl ihracatını artırdı ve şeker ithalatını yasaklayarak ülke tarımını güçlendirmeyi amaçladı. Çar Petro'nun kısa saltanatı, ülkedeki feodal-köylü ilişkilerini de değiştirdi. Böylece ilk kez köylülerin toprak sahibi tarafından öldürülmesi yasaklandı. Öte yandan saraydaki askerî birlikler kontrol altına alınarak bunlara karşı sıkı tedbirler alındı.

Devrilmesi ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Çar Peter'e karşı saray darbesi, eşi II. Katerina ve saray askeri alayının başı Aleksey Grigoryeviç Orlov tarafından düzenlendi. 8 Temmuz gecesi, Çar'ın sıkı denetimi altındaki iki askeri alayın da yardımıyla bir saray darbesi gerçekleşti. Yakalanan imparator hemen Ropsa'ya gönderildi ve kısa süre sonra gizemli bir şekilde öldü. Resmi ölüm nedeni şiddetli bağırsak enfeksiyonu olarak açıklandı. Cenazesi 3 Ağustos'ta St. Petersburg'a getirildi ve Alexander Nevsky Manastırı'na gömüldü.^[7]^[8]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnot

^ Farquhar, Michael (2001), A Treasure of Royal Scandals, New York: Penguin Books, s. 88, ISBN 978-0-7394-2025-6 .
^ Anderson, s. 492–494
^ Dull, Jonathan R (2005), The French Navy and the Seven Years' War, University of Nebraska .
^ Mylnikov, AS (2002), Piotr III (Rusça), Moskva, RU .^{[sayfa belirt]}
^ Heinze, Karl G. (2003). Baltic Sagas: Events and Personalities that Changed the World!. College Station, TX: Virtualbookworm Publishing. ss. 174. ISBN 1-58939-498-4.
^ Raleigh, Donald J; Iskenderov, AA (1996), The Emperors and Empresses of Russia: Rediscovering the Romanovs, New York: ME Sharpe, s. 118 .
^ Massie, Robert K (2011). Catherine the Great: Portrait of a Woman. New York: Random House. ss. 274-75. ISBN 978-0-679-45672-8.
^ Jaques, Susan (15 Nisan 2016). "Chapter 3". The Empress of Art (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-68177-114-4.

Genel

Bain, R. Nisbet. Peter III, Emperor of Russia: The Story of a Crisis and a Crime. New York: E.P. Dutton & Co., 1902.
Dull, Jonathon R. The French Navy and the Seven Years War. University of Nebraska, 2005.
Leonard, Carol S. "The Reputation of Peter III." Russian Review 47.3 (1988): 263-292 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Leonard, Carol S. Reform and Regicide: The Reign of Peter III of Russia. Indiana University Press, 1993.
Pares, Bernard. A History of Russia (1944) pp 240–244. online.
Raleigh, Donald J. and Iskenderov, A.A. "The Emperors and Empresses of Russia: Rediscovering the Romanovs". New York: M.E. Sharpe, 1996.
Mylnikov, AS (2002), Piotr III (Rusça), Moskva, RU .
Valishevsky, Kazimir (1893). Catherine the Great. Novel of an Empress. Russia. ISBN 5-85202-003-6. Kazimir Russian wiki page: Ru:Валишевский, Казимир
Erickson, Carolly (August 1994). Great Catherine: The Life of Catherine the Great, Empress of Russia. St. Martin's Press. ISBN 0312135033. The American Spectator, book review by Florence King

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Bain, Robert Nisbet (1911). "Peter III.". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 21 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 291.
(Rusça) The ancestors and descendants Pyotr III Fyodorovitch, Emperor of Russia 30 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
(Rusça) Biography of Pyotr III Fyodorovitch 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Elizaveta	Rusya imparatoru 5 Ocak 1762 – 9 Temmuz 1762	Sonra gelen: II. Katerina

[1] Farquhar, Michael (2001), A Treasure of Royal Scandals, New York: Penguin Books, s. 88, ISBN 978-0-7394-2025-6 .

[2] Anderson, s. 492–494

[Dull-3] Dull, Jonathan R (2005), The French Navy and the Seven Years' War, University of Nebraska .

[mylnikov-4] Mylnikov, AS (2002), Piotr III (Rusça), Moskva, RU .^{[sayfa belirt]}

[5] Heinze, Karl G. (2003). Baltic Sagas: Events and Personalities that Changed the World!. College Station, TX: Virtualbookworm Publishing. ss. 174. ISBN 1-58939-498-4.

[6] Raleigh, Donald J; Iskenderov, AA (1996), The Emperors and Empresses of Russia: Rediscovering the Romanovs, New York: ME Sharpe, s. 118 .

[:1-7] Massie, Robert K (2011). Catherine the Great: Portrait of a Woman. New York: Random House. ss. 274-75. ISBN 978-0-679-45672-8.

[:0-8] Jaques, Susan (15 Nisan 2016). "Chapter 3". The Empress of Art (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-68177-114-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Rusya hükümdarları (Kiev Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu)
Knezler	Rurik Oleg I. İgor Olga I. Svyatoslav I. Yaropolk Svyatoslaviç I. Vladimir I. Svyatopolk Vladimiroviç I. Yaroslav İzyaslav Yaroslaviç Vseslav Svyatoslav Yaroslaviç I. Vsevolod Yaroslaviç II. Svyatopolk İziaslaviç Vladimir Monomah I. Mstislav II. Yaropolk Vyaçeslav II. Vsevolod II. İgor II. İzyaslav Mstislaviç Yuri Dolgoruki Andrey Bogolyubskiy Mihayll III. Vsevolod II. Yuri I. Konstantin II. Yuri II. Yaroslav III. Svyatoslav II. Andrey Aleksandr Nevski III. Yaroslav Vasili Dmitri Andrey Mihail III. Yuri Korkunç Gözlü Dmitriy Aleksandr Mihayloviç I. İvan Semyon II. İvan Dmitri Donskoy I. Vasili II. Vasili III. İvan III. Vasili IV. İvan
Çarlar	IV. İvan Simeon Bekbulatoviç IV. İvan I. Fyodor Boris Godunov II. Fyodor I. Dmitri IV. Vasili IV. Władysław Waza I. Mihail I. Aleksey III. Fyodor V. İvan ve I. Petro (ortak) I. Petro
İmparatorlar	I. Petro I. Katerina II. Petro Anna VI. İvan I. Elizaveta III. Petro II. Katerina I. Pavel I. Aleksandr I. Nikolay II. Aleksandr III. Aleksandr II. Nikolay

g t d Rus büyük dükleri
Liste, I. Petro'dan sonrası için sıralanmıştır.
1. nesil	Çareviç Aleksey Petroviç
2. nesil	II. Petro (Rusya) III. Petro (Rusya)
3. nesil	I. Pavel
4. nesil	I. Aleksandr Grandük Konstantin Pavloviç I. Nikolay Grandük Mihail Pavloviç
5. nesil	II. Aleksandr Konstantin Nikolayeviç Nikolay Nikolayeviç Mihail Nikolayeviç Romanov
6. nesil	Nikolay Aleksandroviç III. Aleksandr Vladimir Aleksandroviç Aleksey Aleksandroviç Sergey Aleksandroviç Pavel Aleksandroviç Nikolay Konstantinoviç Konstantin Konstantinoviç Dmitri Konstantinoviç Vyaçeslav Konstantinoviç Nikolay Nikolayeviç Pyotr Nikolayeviç Nikolay Mihayloviç Mihail Mihayloviç Georgiy Mihayloviç Aleksandr Mihayloviç Sergey Mihayloviç Aleksey Mihayloviç
7. nesil	II. Nikolay Aleksandr Aleksandroviç Georgiy Aleksandroviç Mihail Aleksandroviç Kirill Vladimiroviç Boris Vladimiroviç Andrey Vladimiroviç Dmitri Pavloviç İoann Konstantinoviç ¹
8. nesil	Çareviç Aleksey Nikolayeviç Romanov Vladimir Kirilloviç ²
9. nesil	Mihail Pavloviç ³
10. nesil	Georgiy Mihayloviç ³
¹ Büyük dük olarak doğdu ancak, unvan III. Aleksandr'ın 1886 yılındaki fermanıyla kaldırılarak, çarın oğulları ve erkek torunları tarzıyla kullanıldı ² Büyük Dük Kirill Vladimiroviç tarafından Rus tahtında hak iddia eden olarak verilen unvan ³ Büyük Dük Vladimir Kirillovich tarafından Rus tahtında hak iddia eden olarak verilen unvan

III. Petro (Rusya) nedir?, III. Petro (Rusya) anlamı nedir?, III. Petro (Rusya) ne demektir?