Siçuan
Eyalet
四川
Ülke	Çin
Başkent	Çengdu
İdare
• Vali	Huang Qiang
Yüzölçümü
• Toplam	485.000 km²
Nüfus  (2013)
• Toplam	81,070,000
• Yoğunluk	170/km²
Resmî site SC.gov.cn

Siçuan (Çince: 四川 pinyin: Sìchuān (yardım·bilgi), posta servis sistemi: Szechwan veya Szechuan), Çin'in güneybatısında endüstrisi önemli olan bir bölge. Çin'in eyaletlerinden biridir.

12 Mayıs 2008'de 8.0 büyüklüğündeki, merkezi Siçuan olan deprem sebebiyle yaklaşık 70.000 kişi ölmüştür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Halk Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Halk Cumhuriyeti 1949'da kuruldu. Siçuan'ı dört bölgeye ayırdı ve Chongqing belediyesini ayırdı. Siçuan 1952'de yeniden oluşturuldu ve Chongçing 1954'te eklendi. Eski Xikang eyaleti batıda Tibet ve doğuda Siçuan arasında bölündü.^[1]

Eyalet, 1959-1961 Büyük Çin Kıtlığı'ndan derinden etkilendi ve bu dönemde yaklaşık 9,4 milyon insan (o sırada nüfusun %13,07'si) öldü.^[2]

1978'de Deng Şiaoping iktidara geldiğinde, Siçuan piyasa ekonomik girişimini denenen ilk eyaletlerden biriydi.

1955'ten 1997'ye kadar Siçuan Çin'in en kalabalık eyaletiydi. Siçuan'ın 1982 nüfusu 99.730.000'den kısa bir süre sonra 100 milyona ulaştı.^[3] Bu, 1997'de Chongçing Eyalet altı şehri ile çevredeki adlı Fuling, Wanzhou ve Qianjiang üç vilayetin yeni Çongçing belediyesi'ne bölünmesiyle değişti. Yeni belediye Çin'in batı eyaletlerini ekonomik olarak geliştirme çabalarına öncülük etmek ve Üç Boğaz Barajı projesinin rezervuar alanlarından sakinlerin yeniden yerleşimini koordine etmek için kuruldu.

1997'de Siçuan ayrıldığında, iki bölümün toplamı 114.720.000 kişi olarak kaydedildi.^[4]

2010 itibarıyla Siçuan, Çin'in hem en büyük 3. (50 milyondan fazla nüfusa sahip Çin eyaletleri arasında en büyüğü) hem de en kalabalık 4. eyaletidir.^[5]

Mayıs 2008 mayıs ayında, eyalet başkenti Chengdu'nun sadece 79 km (49 mil) kuzeybatısında 7,9/8,0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Resmi rakamlara göre yaklaşık 70.000 kişinin hayatını kaybetti ve milyonlarca insan evsiz kaldı.^[6]

Yerel idare birimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdak harita, Siçuan eyaleti'nin alt yerel idare birim isimlerini, merkezlerini, tiplerini ve haritada yerlerini özetlemektedir:

Siçuan'ın idari bölümleri
Chengdu Zigong Panzhihua Luzhou Deyang Mianyang Guangyuan Suining Neijiang Leshan Nanchong Meishan Yibin Guang'an Dazhou Ya'an Bazhong Ziyang Ngawa (Aba) Tibet ve Qiang Öİ Garzê (Ganzi) Tibet Öİ Liangshan Yi Öİ Chongqing
Bölüm kodu[7]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km2)	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)[8]	Merkez	İlçe düzeyi bölümler[9]
						Semtler	İlçe düzeyi şehirler	İlçeler	Özerk ilçeler
510000	Siçuan Eyaleti	四川省 Sìchuān Shěng	486.116,37	83.674.866	Çengdu Şehri	55	19	105	4
— Eyalet altı şehir —
510100	Çengdu Şehri	成都市 Chéngdū Shì	14.334,78	20.937.757	Wuhou Semti	12	5	3
— İl düzeyi şehirler —
510300	Zigong Şehri	自贡市 Zìgòng Shì	4.372,46	2.489.256	Ziliujing Semti	4		2
510400	Panzhihua Şehri	攀枝花市 Pānzhīhuā Shì	7.411,03	1.212.203	Dong Semti	3		2
510500	Luzhou Şehri	泸州市 Lúzhōu Shì	12.228,64	4.254.149	Jiangyang Semti	3		4
510600	Deyang Şehri	德阳市 Déyáng Shì	5.911,22	3.456.161	Jingyang Semti	2	3	1
510700	Mianyang Şehri	绵阳市 Miányáng Shì	20.256,88	4.868.243	Fucheng Semti	3	1	4	1
510800	Guangyuan Şehri	广元市 Guǎngyuán Shì	16.318,71	2.305.657	Lizhou Semti	3		4
510900	Suining Şehri	遂宁市 Suìníng Shì	5.322,18	2.814.196	Chuanshan Semti	2	1	2
511000	Neijiang Şehri	内江市 Nèijiāng Shì	5.384,72	3.140.678	Shizhong Semti	2	1	2
511100	Leshan Şehri	乐山市 Lèshān Shì	12.720,03	3.160.168	Shizhong Semti	4	1	4	2
511300	Nanchong Şehri	南充市 Nánchōng Shì	12.482,05	5.607.565	Shunqing Semti	3	1	5
511400	Meishan Şehri	眉山市 Méishān Shì	7.139,86	2.955.219	Dongpo Semti	2		4
511500	Yibin Şehri	宜宾市 Yíbīn Shì	13.270,78	4.588.804	Xuzhou Semti	3		7
511600	Guang'an Şehri	广安市 Guǎng'ān Shì	6.339,22	3.254.883	Guang'an Semti	2	1	3
511700	Dazhou Şehri	达州市 Dázhōu Shì	16.587,91	5.385.422	Tongchuan Semti	2	1	4
511800	Ya'an Şehri	雅安市 Yǎ'ān Shì	15.046,10	1.434.603	Yucheng Semti	2		6
511900	Bazhong Şehri	巴中市 Bāzhōng Shì	12.296,90	2.712.894	Bazhou Semti	2		3
512000	Ziyang Şehri	资阳市 Zīyáng Shì	5.746,64	2.308.631	Yanjiang Semti	1		2
— Özerk iller —
513200	Ngawa Tibet ve Qiang Özerk İli	阿坝藏族羌族自治州 Ābà Zàngzú Qiāngzú Zìzhìzhōu	83.002,41	822.587	Barkam Şehri		1	12
513300	Garzê Tibet Özerk İli	甘孜藏族自治州 Gānzī Zàngzú Zìzhìzhōu	149.683,01	1.107.431	Kangding Şehri		1	17
513400	Liangshan Yi Özerk İli	凉山彝族自治州 Liángshān Yízú Zìzhìzhōu	60.260,85	4.858.359	Xichang Şehri		2	14	1

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Siçuan, Çin'in 6. en büyük eyalet ekonomisi, Batı Çin'deki en büyük ve Henan'dan sonra iç eyaletler arasında en büyük ikincisidir. 2021 itibarıyla, nominal GSYİH'sı 5.385 milyar yuan (847,68 milyar ABD Doları) olup, 815 milyar olan Türkiye'nin GSYİH'sının önündedir.^[10][11] Bir ülkeyle karşılaştırıldığında, 2021 itibarıyla en büyük 18. ekonomi ve en kalabalık 19. olacaktır.^[12]

2021 itibarıyla, kişi başına nominal GSYİH 64.357 RMB (10.120 ABD Doları) idi.^[13] 2021'de kırsal kesimde yaşayanların kişi başına net geliri 17.575 yuan (2760 ABD Doları) idi. Şehirlilerin kişi başına harcanabilir geliri ortalama 41.444 yuan (6510 ABD Doları) idi.

Siçuan, tarihsel olarak "Bolluk Eyaleti" olarak bilinir. Çin'in en büyük tarımsal üretim üslerinden biridir. Pirinç ve buğday da dahil olmak üzere tahıl, 1999'da Çin'de birinci sırada yer alan ana üründür. Ticari ürünler arasında narenciye, şeker kamışı, tatlı patates, şeftali ve üzüm bulunur. Siçuan ayrıca 1999'da tüm eyaletler arasında en çok domuz eti üretimi ve ikinci en büyük ipekböceği kozası üretimi olan eyaletti.

Siçuan, maden kaynakları açısından zengindir. Vanadyum, titanyum ve lityum da dahil olmak üzere 132'den fazla kanıtlanmış yeraltı mineral kaynağı vardır ve bu kaynaklar Çin'in en büyükleridir. Panxi bölgesi tek başına tüm ülkedeki demir rezervinin %13,3'üne, titanyumun %93'üne, vanadyumun %69'una ve kobaltın %83'üne sahiptir.^[14] Siçuan ayrıca Çin'in kanıtlanmış en büyük doğal gaz rezervlerine (Dazhou doğalgaz sahası gibi) sahiptir ve bunların çoğu daha gelişmiş doğu bölgelerine taşınır.^[5]

Siçuan, Çin'in en büyük sanayi merkezlerinden biridir. İlde kömür, enerji, demir-çelik gibi ağır sanayilerin yanı sıra inşaat malzemeleri, ağaç işleme, gıda ve ipek işlemeden oluşan hafif sanayi de kurulmuştur.

Çengdu ve Mianyang, tekstil ve elektronik ürünlerin üretim merkezleridir. Deyang, Panzhihua ve Yibin sırasıyla makine, metalurji endüstrisi ve şarap üretim merkezleridir. Siçuan'ın şarap üretimi, 2000 yılında ülkenin toplam üretiminin %21,9'unu oluşturmuştu.

Elektronik ve bilgi teknolojisi (yazılım gibi), makine ve metalurji (otomobiller dahil), hidroelektrik, ilaç, yiyecek ve içecek sanayii alanlarında hem yerli hem de yabancı yatırımlar teşvik edilerek, Siçuan'ı modern bir yüksek teknoloji sanayi üssü yapılmasında büyük adımlar atıldı.

Otomobil endüstrisi, Siçuan'daki makine sanayisinin önemli ve kilit bir sektörüdür. Otomobil imalat şirketlerinin çoğu Chengdu, Mianyang, Nanchong ve Luzhou'dadır.^[15]

Siçuan'daki diğer önemli endüstriler havacılık ve uzay ve savunma (askeri) endüstrilerdir. Xichang şehrinde bulunan Xichang Uydu Fırlatma Merkezi'nden birçok Çin roketi (Uzun Yürüyüş roketleri) ve uydu fırlatıldı.

Siçuan'ın manzaraları ve zengin tarihi kalıntıları da eyaleti turizm merkezi yaptı.

Şimdiye kadar inşa edilmiş en büyük baraj olan Üç Boğaz Barajı, Yünnan eyaletine komşu Siçuan havzası ve mansabındaki selleri kontrol etmek için yakınlardaki Hubei eyaletindeki Yangtze Nehri üzerine inşa edildi. Bu

plan, bazıları tarafından Çin'in alternatif enerji kaynaklarına yönelme ve endüstriyel ve ticari üslerini daha da geliştirme çabaları olarak övülürken, diğerleri planı rezervuar alanlarında yaşayanların kitlesel yeniden yerleşimi, arkeolojik alanların kaybı ve ekolojik zararlar gibi potansiyel olarak zararlı etkileri nedeniyle eleştirdiler.

Asgari ücret[değiştir | kaynağı değiştir]

2021'den itibaren Siçuan eyaletindeki asgari ücret 2.100 yuan (330 $) olacaktı.

Ekonomik gelişme bölgeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Chengdu Yüksek Teknoloji Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Chengdu Yüksek Teknoloji Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi, 18 ekim 2010 tarihinde Devlet Konseyi onayı ile kurulmuş ve 25 şubat 2011 tarihinde ulusal onaydan geçmiştir. Bu bölge mayıs 2011'de faaliyete geçti. Chengdu Yüksek Teknoloji Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi, eski Chengdu İhracat İşleme Bölgesi ve Chengdu Gümrüklü Lojistik Merkezi'nden entegre edildi ve genişletildi. 4.68 kilometrekare alanlı Chengdu Batı Yüksek Teknoloji Sanayi Geliştirme bölgesi'ndedir ve A, B ve C olmak üzere üç alandır.

Endüstriler, dizüstü bilgisayar imalatı, tablet bilgisayar imalatı, silikon devre levhası (ing: wafer) imalatı, çip paketleme testi, elektronik bileşenler, hassas işleme ve biyofarmasötik endüstrisine odaklanmıştır. Chengdu Hi-Tech Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi, Intel, Foxconn, Texas Instruments, Dell, Morse ve benzeri gibi en büyük 500 çok uluslu kuruluşu cezbetmiştir.

2020 yılında, Chengdu Yüksek Teknoloji Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi, üç yıl üst üste ulusal kapsamlı sigorta bölgesi ithalat ve ihracat hacminde birinci sırada yer alarak, eyaletin toplam dış ticaret ithalat ve ihracat hacminin %68'ini oluşturan 549,1 milyar yuanlık (Shuangliu Alt Bölgesi dahil) toplam ithalat ve ihracat hacmine ulaştı.

Chengdu Ekonomik ve Teknolojik Gelişme Bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Chengdu Ekonomik ve Teknolojik Kalkınma Bölgesi (Çince: 成都经济技术开发区; pinyin: Chéngdū jīngjì jìshù kāifā qū), şubat 2000'de devlet düzeyinde kalkınma bölgesi olarak onaylandı. Bölge artık 10,25 km² (3,96 mil kare) gelişmiş alana ve 26 km² (10 sq mi) planlı alana sahiptir. Chengdu Ekonomik ve Teknolojik Kalkınma Bölgesi (CETDZ), Siçuan eyaletinin başkenti ve Çin'in güneybatısındaki ulaşım ve iletişim merkezi olan Chengdu'nun 13,6 km (8,5 mi) doğusundadır. Bölge, projelerini burada yürütmek için 20'den fazla ülkeden yatırımcıları ve geliştiricileri cezbetti. Bölgede teşvik edilen sektörler arasında mekanik, elektronik, yeni inşaat malzemeleri, ilaç ve gıda işleme yer alır.^[16]

Chengdu İhracat İşleme Bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Chengdu İhracat İşleme Bölgesi (Çince: 成都出口加工区; pinyin: Chéngdū chūkǒu jiāgōng qū) Nisan 2000'de Devlet konseyi tarafından ülkedeki ilk 15 ihracat işleme bölgesinden biri olarak onaylandı. 2002 yılında devlet, Chengdu Yüksek Teknoloji Bölgesi'nin batı bölgesindeki, 1,5 km² (0,58 mil kare), planlı alanı olan Sichuan Chengdu Batı İhracat İşleme Bölgesi'nin kurulmasını onayladı.^[17]

Chengdu Yüksek Teknoloji Sanayi Geliştirme Bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1988 yılında kurulan Chengdu Yüksek Teknoloji Sanayi Geliştirme Bölgesi (Çince: 成都高新技术产业开发区; pinyin: Chéngdū Gāoxīn Jìshù Chǎnyè Kāifā Qū), 1991 yılında ilk ulusal yüksek teknoloji geliştirme bölgelerinden biri olarak onaylandı. 2000 yılında APEC'e açıldı ve ulusal bir ileri yüksek teknoloji geliştirme bölgesi olarak kabul edildi. 2000 yılında APEC'e açıldı ve Çin bilim ve teknoloji bakanlığı tarafından yürütülen ardışık değerlendirme faaliyetlerinde ulusal bir ileri yüksek teknoloji geliştirme bölgesi olarak kabul edildi.

Chengdu Yüksek Teknoloji Geliştirme Bölgesi, South Park ve West Park'tan oluşan 82,5 km² (31,9 mil kare) alanı kaplar. South Park, yapım aşamasında olan şehir alt merkezine dayanarak, bilimsel ve teknolojik yenilik, kuluçka Ar-Ge, modern hizmet endüstrisi ve Genel Merkez ekonomisinin öncü roller oynadığı modernize bilim ve teknoloji sanayi parkı oluşturmaya odaklanmaktadır.

Yazılım sektörünün gelişimine öncelik verilmiştir. "Chengdu-Dujiangyan-Jiuzhaigou" altın turizm kanalının her iki tarafında yer alan West Park, eksiksiz destekleyici işlevlerle birlikte endüstriyel kümelenmeyi hedefleyen kapsamlı bir endüstri parkı inşa etmeyi amaçlamaktadır. West Park, elektronik bilgi, biyotıp ve hassas makineler gibi üç ana sektöre öncelik vermektedir.^[18]

Mianyang Yüksek Teknoloji Sanayi Geliştirme Bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mianyang Yüksek Teknoloji Sanayi Geliştirme Bölgesi, 43 km² (17 sq mi) planlı bir alanla 1992 yılında kuruldu. Bölge, Chengdu'dan 96 kilometre uzakta ve Mianyang havaalanı'ndan 8 km (5,0 mi) uzaklıktadır. Kuruluşundan bu yana bölge 177,4 milyar yuan sanayi üretimi, 46,2 milyar yuan gayri safi yurtiçi hasıla ve 6,768 milyar yuan mali gelir elde etti. Bölgede 136'dan fazla yüksek teknoloji işletmesi vardır ve bunlar toplam sanayi üretiminin %90'ından fazlasını oluşturur.

Bölge, elektronik enformasyon sanayinde, biyolojik tıpta, yeni malzemelerde ve motorlu araç ve parça üretiminde liderdir.^[19]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Hongzhaobi, South Renmin Road, Chengdu
• 
  South Renmin Road, Chengdu
• 
  Hongxing Road, Chengdu
• 
  Zongfu Road, Shudu Ave., Chengdu
• 
  Nijia Qiao, South Renmin Road, Chengdu
• 
  Jin River, Shangri-la Hotel Chengdu

Kardeş eyaletler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Washington (eyalet), ABD (1982)
• Michigan, ABD (1982)
• Hiroşima, Japonya (1984)
• Yamanashi, Japonya (1985)
• Güney Pyongan, Kuzey Kore (1985)
• Midi-Pyrénées, Fransa (1987)
• Kuzey Ren-Vestfalya, Almanya (1988)
• Leicestershire, İngiltere (1988)
• Piedmont, İtalya (1990)
• Pernambuco, Brezilya (1992)
• Tolna ili, Macaristan (1993)
• Valencian Community, İspanya (1994)
• Brüksel, Belçika (1995)
• Barinas Eyaleti, Venezuela (2001)
• Friesland, Hollanda (2001)
• Almatı Eyaleti, Kazakistan (2001)
• Mpumalanga, Güney Afrika (2002)
• Güney Jeolla, Güney Kore (2004)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Siçuan mutfağı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Siçuan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmi Siçuan Eyalet İdaresi websitesi
• Siçuan Seyahat Enformasyonu 5 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

	Çinghay	Kansu	Şensi	g t d
	Tibet Özerk Bölgesi		Çongçing
		Siçuan
		Yünnan	Guizhou