Börçigin nedir?, Börçigin anlamı nedir?, Börçigin ne demektir?

Börçigin (Moğolca: Боржигин, Borçigin; Çince: 博爾濟吉特; pinyin: Bó'ěrjìjítè Eski Türkçe: Börü Tegin), Cengiz Han ve ardıllarının üyesi olduğu boydur. Ayrıca "Altan Urug" (Moğolca: Алтан ураг), yani "altın soy" ve Munkak olarak da bilinir.

Esasen Bodonçar'ın sülalesi için kullanılan Börçigin adı, Moğol İmparatorluğu kurulduktan sonra Kiyat boyundan sadece Gengiz, Cuci Kasar, Kaçiun ve Temüge Oççigin olmak üzere dört kardeşin sülalesinden gelenler ("Altan Uruk") için kullanılmaya başlamıştır.

1271'de Cengiz Han'ın torunu olan Kubilay Han Çin'de Yüen Hanedanını kurdu. Börçiginler 14. yüzyılın büyük bölümü boyunca da Moğol İmparatorluğu'nda, Çin'de ve Asya'nın diğer kısımlarında hüküm sürdüler. 1368'de Togan Timur yönetimindeyken Börçiginler Çin hakimiyetini kaybettiler ama aile mensupları 17. yüzyıla kadar Moğolistan'ı yönetmeye devam etmiştirler ve Çin'in Kin Hanedanı'ndaki 49 Moğol sancağının en güçlüsüydüler. Börçigin günümüz Moğolistan'ında yaygın bir soyadıdır.

l-i Cengiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Cengiz Han Soyu'nun izlerini özellikle Orta Asya'da bulmak mümkündür. Onun dört oğlu ve onun hemen ardından gelen vârisleri adları ve yaptıklarıyla şöhret sahibidirler. Daha sonraki Asyalı hükümdarlar çürük dayanaklarla kendilerini bu soydan gelmiş göstermeye çalışmışlardır. 14. yüzyılda geçerli kaynaklar (ki bunlar büyük oranda Reşidüddin'e ve diğer Arap tarihçilerine dayanmaktaydı) bu konuda bilgi verememektedir. Genbilimsel DNA testinin yakın zamanda gördüğü revaçla birlikte daha çok insan bu büyük Kağan'ın soyundan geldiğini iddia etmeye başlamıştır.

Cengiz Han soyundan inen Asya hanedanları arasında şunlar vardır: Çin'de Yuan Hanedanı, İran'da İlhanlılar, Deşt-i Kıpçak'ta Altın Ordu (Cuci ulusu), Kuzey Asya ve Orta Asya'da Sibir Hanlığı, Şeybani Hanlığı ve Astrahan Hanlığı. Kural olarak Cengiz soyu Tatar politikalarında çok büyük önem arz ediyordu.

Örneğin Mamay Han yetkisini kukla hanlar eliyle kullanabiliyor ama kendisi Cengiz soyundan gelmediği için han unvanını kullanamıyordu.

dipnot: Börçigin; Börü Tigin'den türemiş olup "kurt prens" anlamına gelir.

Güncel ilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Boy teşkilatlanmasının 20. yüzyılda uygulanan bir bağı kalmamıştır ama hâlen pek çok Moğol için bir şeref ve gurur meselesi sayılmaktadır. 1920'lerde komünist rejim boy adlarının kullanılmasını yasaklamıştı. Bu yasak 1997'de yürürlükten kaldırıldığında ailelerin çoğunluğu boy bağları hakkındaki bilgilerini yitirmişlerdi. Bu nedenle de aşırı sayıda aile nüfus kaydını en prestijli boy ismi olan Börçigin mensubu olarak yapmıştır, ki bunların pek çoğunun tarihi bir temeli yoktur.

Soy ağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Börte Çinoa
(Gri lekeli Kurt)

Goa Maral
(Beyaz Geyik)

Moğolların Gizli Tarihi''ne göre

Bataçi Han

Tamaça

Horiçar-Mergan

A'ucan-Boro'ul

Sali-Haça'u

Yeke-Nidun

Semsoçi

Harçu

Borcigindai-Mergan

Mangholcin-ho'a

Borohcin-ho'a

Toroholcin

Duva-Sohor

Dobun Mergen

Alan Ho'a

"Nur"

Bodonçar

Kabiçi Ba'atur

Menen Tudun

Kaçi Külük

Haidu

Baişinghor-Dohşin

Tambinai-Seçen

Kabul Han

Ambagai

Bartan Ba'atur

Kutla Han

Yesügey Bahadır

Cengiz

Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]

"Borjigin" 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı İngilizce Vikipedi maddesinden çevrilmiştir.

Avrupa hanedanları

İskandinav ülkeleri

Danimarka	Gorm Fairhair Knýtlinga Estridsen Griffins Palatinate-Neumarkt Oldenburg Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
Finlandiya	Bjelbo Mecklenburg Griffins Palatinate-Neumarkt Oldenburg Vasa Palatinate-Zweibrücken Hesse Holstein-Gottorp Romanov
Norveç	Fairhair Knýtlinga Hardrada Gille Sverre Bjelbo Griffins Palatinate-Neumarkt Oldenburg Holstein-Gottorp Bernadotte Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
İsveç	Munsö Stenkil Sverker Eric Bjelbo Mecklenburg Griffins Palatinate-Neumarkt Oldenburg Vasa Palatinate-Zweibrücken Hesse-Kassel Holstein-Gottorp Bernadotte

Britanya ve İrlanda

İngiltere	Mercia Wuffing Kent Sussex Essex Bernicia Deira Northumbria Uí Ímair Wessex Knýtlinga Normandiya Angevin Plantagenet Lancaster York Tudor
İskoçya	Fergus Óengus Strathclyde Mann ve the Isles Alpin Northumbria Bernicia Uí Ímair Galloway Dunkeld Sverre Balliol Bruce Stuart
Galler	Dinefwr Aberffraw Gwynedd Mathrafal Cunedda
İrlanda	Ulaid Dál Cuinn/Connachta Laigin Uí Fidgenti Uí Liatháin Eóganachta (Mac Cárthaigh dahil) Dáirine / Érainn (Corcu Loígde dahil) Dál gCais Bruce
Büyük Britanya	Stuart Orange-Nassau Hanover Saxe-Coburg ve Gotha Windsor

Doğu Avrupa

Arnavutluk	Angevin Progon Arianiti Topia Kastrioti Dukagin Wied Zogu Savoy
Ermenistan²	Orontid Artaksiad Arsakid Pakraduni Artsruni Rupen Hetumid Lüzinyan Savoy
Bosna	Boričević Kulinić Kotromanić Kosača Habsburg-Lorraine
Bulgaristan	Dulo Krum Kometopuli Asen Terter Şişman Battenberg Saxe-Coburg ve Gotha
Kıbrıs²	Plantagenet Lüzinyan Savoy
Gürcistan¹	Parnavaziani Artaksiad Arşak Hosroid Bagratlı
Yunanistan	Dükas Komninos Angelos Laskaris Palologoz Wittelsbach Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
Litvanya	Mindaugas Gediminids Jagiellon Valois Báthory Vasa Wiśniowiecki Sobieski Wettin Leszczyński Poniatowski Holstein-Gottorp-Romanov
Moldova	Dragoș (Drăgoșești) Bogdan-Muşat Movilești Drăculeşti Ghica Cantacuzene Cantemirești Racoviță Mavrokordato İpsilantis Sutzos Murusis Hohenzollern-Sigmaringen Besarabya Hanedanı
Karadağ	Crnojević Petrović-Njegoš
Romanya	Besarabya Bogdan-Mușat Movilești Drăculești Ghica Cantacuzene Cantemirești Romanov Racoviță Mavrokordato İpsilantis Sutzos Murusis Hohenzollern-Sigmaringen Romanya/Kraliyet ailesi
Rusya¹	Rurik Börçigin Godunov Şuyski Vasa Romanov
Sırbistan	Vlastimirović Vojislavljević Vukanović Nemanyiç Lazarević Branković Obrenović Karađorđević
Türkiye¹	Osmanlı
Ukrayna	Rurikler Gediminidler Olşanski Olelkoviç Giray Romanov Habsburg-Lorraine
¹ Kıtalararası ülke. ² Topraklarının büyük çoğu Güneybatı Asya'da ama Avrupa ile olan sosyo-politik bağlantıları var.

Batı Avrupa

Belçika	Saxe-Coburg ve Gotha
Fransa	Merovenj Karolenj Capet Valois Bourbon Bonaparte Orléans
Gal İrlanda	Laigin Síl Conairi Ulaid Dáirine Osraige Cruthin Dál nAraidi Connachta Uí Fiachrach Uí Briúin Uí Néill Síl nÁedo Sláine Clann Cholmáin Eóganachta Chaisil Glendamnach Raithlind Uí Dúnlainge Uí Ímair (Norse) Uí Ceinnselaig Dál gCais Ó Briain Mac Carthaig Ó Conchobhair Ó Ruairc De Burgh (Norman) FitzGerald (Norman) Ó Domhnaill Ó Néill
İtalya	Acciaioli Barberini Bentivoglio Bonaparte Borghese Borgia Borromeo Bourbon-Parma Bourbon-İki Sicilya Karolenj Chigi Colonna Della Rovere Della Torre Este Farnese Flavian Gonzaga Grimaldi Habsburg Julio-Claudian Malatesta Medici Montefeltro Murat Nerva–Antonine Orsini Paleologos Hanedanı Pallavicini Pamfili Savoy Severan Sforza Torlonia Visconti
Lüksemburg	Orange-Nassau Nassau-Weilburg Bourbon-Parma
Monako	Grimaldi
Hollanda	Bonaparte Orange-Nassau
Portekiz	Vímara Peres Borgonha Avis Habsburgo Braganza Braganza-Saxe-Coburg ve Gotha
İspanya	Asturias Barcelona Jiménez Burgonya Champagne Capet Évreux Trastámara Habsburg Bourbon Bonaparte Savoy

Orta Avrupa

Avusturya	Babenberg Habsburg Habsburg-Lorraine
Bohemya	Přemyslid Piast Lüksemburg Jagiellon Habsburg Habsburg-Lorraine
Hırvatistan	Trpimirović Domagojević Svačić Osmanlı Lüksemburg Habsburg Habsburg-Lorraine Bonaparte Savoy (tartışmalı)
Almanya	Ascania Karolenj Konradlar Ottonian Luitpolding Salian Süpplingenburg Hohenstufen Welf Habsburg Hannover Saxe-Coburg ve Gotha Nassau Lüksemburg Wittelsbach Schaumburg Schwarzburg Brunswick-Lüneburg Pomeranya Hohenzollern Württemberg Oldenburg Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg Orange-Nassau Nassau-Weilburg Mecklenburg Vasa Pfalz-Zweibrücken Hesse Holstein-Gottorp Romanov Bonaparte Wettin Lippe
Macaristan	Árpád Přemyslid Wittelsbach Anjou Lüksemburg Hunyadi Jagiellon Zapolya Habsburg Habsburg-Lorraine
Lihtenştayn	Lihtenştayn
Polonya	Piast Přemyslid Sobiesław Pomeranya Jagiellon Valois Báthory Vasa Wiśniowiecki Sobieski Wettin Leszczyński Poniatowski Bölündükten sonra: Holstein-Gottorp-Romanov Polonya Krallığı Habsburg Galiçya ve Lodomerya Krallığı Wettin Varşova Dükalığı Lefebvre Gdańsk Dükalığı Hohenzollern Poznań Dükalığı

g t d İlhanlı hükümdarları
İlhanlılar	Hülagû Han (1256–1265) • Abaka Han (1265–1282) • Ahmed Teküder (1282–1284) • Argun Han (1284–1291) • Geyhatu Han (1291–1295) • Baydu Han (1295) • Gazan Han (1295–1304) • Olcaytu (1304–1316) • Ebu Said Bahadır (1316–1335)
Börçigin	Arpa Han (1335–1336)
İlhanlılar	Musa Han (1336)
İlhanlılar (Celayir Sultanlığı)	Muhammed Han (1336–1338) • Cihan Timur (1339–1340)
İlhanlılar (Çobanoğulları)	Satıbey Hatun (1338–1339) • Süleyman Han (1339–1343) • II. Gazan Han (1356–1357)
Bilinmeyen (Çobanoğulları)	Anuşirvan (1344–1356)
Börçigin	Toga Timur Han (1335–1353) • Lokman Han (1353–1388)

Moğol etnik gruplar

Tarih
Timeline Moğol Platosu Devletler Hükümdarlar Slab Grave culture Ordos culture Diller Ana Moğolca Medieval tribes Modern clans Mongolian nobility Writing systems Soyombo symbol Religion

Ön Moğollar
Tunguz Siyenpi Wuhuan Cücen incl. Yujiulü Duan Yuwen Tatabı Murong Tuyuhun Tabgaç Qifu Tufa Şivey Didouyu Hıtay incl. Yelü Zubu

Orta Çağ kabileleri
Khamag Mongol Baarin Barga Barlas Bayad Börçigin Chonos Dughlat Eljigin Gorlos Jalair Katagan Kerait Khongirad Mangıt Merkit Nayman Oyrat Olkhonud Öngüt* Karahıtay Qara'unas Sunud Taichiud Tatar Tumed Uranhay

Etnik gruplar

Moğollar

Güney Moğollar	Abaga Abaganar Aohans Asud Baarin Çahar Eastern Dorbet Gorlos Kharchin Khishigten Khorchin Khuuchid Jalaid Jaruud Muumyangan Nayman Onnigud Ordos Sunud Tumed Urad Üzemchin

Oyrat

Buryats

Diğer

Ayrıca bakınız: Donghu and Xianbei · Turco-Mongol
^*Moğollaşmış etnik gruplar.