Baasçı hareketler listesi

Arap Sosyalist Baas Partisi (Arapça: حزب البعث العربي الاشتراكي, romanize: Hizb Al-Ba'ath Al-'Arabi Al-Ishtiraki) Arap milliyetçisi ve Arap sosyalist çıkarlarını birleştiren, Batı emperyalizmine karşı çıkan ve Arap dünyasının tek bir devlette yeniden doğuşunu veya dirilişini ve birleşmesini isteyen bir siyasi partiydi. Baas, "yeniden doğuş", "diriliş", "restorasyon" veya "rönesans" (reddyah) anlamlarına gelir. Sloganı - "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" (wahda, hurriya, ishtirakiya) - Arap olmayandan gelen kontrol ile müdahaleye karşıtlığa ve Arap birliğine atıfta bulunur. Arap sosyalizmi ideolojisi, köken ve uygulama bakımından klasik Marksizm'den oldukça farklıdır ve görünüm olarak üçüncü dünyacılığa benzer.

Parti, 1940 yılında Suriyeli aydınlar Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından kuruldu. Sadece Suriye ve Irak'ta iktidarda kalmasına rağmen, farklı Arap ülkelerinde şubeler açtı. Suriye'de partinin 1963 Darbesi'nden bu yana siyasi güç üzerinde tekeli var. Baasçılar 1963'te Irak'ta da iktidarı ele geçirdiler, ancak birkaç ay sonra görevden alındılar. 1968 darbesiyle iktidara geri döndüler ve 2003 Irak işgaline kadar hükûmetin tek partisi olarak kaldılar. İşgalden bu yana parti Irak'ta yasak durumunda.

1966'da ordunun Eflak ve Bitar'ın tarihsel liderliğine karşı bir darbesi, Suriye ve Irak partilerinin rakip örgütlere - Kutri (ya da bölgeci) Suriye merkezli parti ve Kavmi (ya da milliyetçi) Irak merkezli parti olarak ayrılmasına yol açtı. Her ikisi de Baas adını ve Arap dünyasındaki paralel yapılarını korudu, ancak aralarındaki düşmanlıklar öyle bir noktaya geldi ki Suriye Baas hükûmeti, İran-Irak Savaşı sırasında İran'ı (Arap olmayan bir ulus) Irak'a karşı destekleyen tek Arap hükûmeti oldu.

Başlıca gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti	Kuruluş	Dağılış	Kurucu(lar)	Notlar
Arap Baası	1940	1947	Zeki el-Arsuzi	Parti, 1947'de Arap Baas Hareketi ile birleşerek Arap Baas Partisi'ni kurdu.
Arap Baas Hareketi	1940	1947	Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar	Arap Sosyalist Baas Partisi'nin doğrudan selefi olan parti, 1947'de Arap Baas Partisi'ni oluşturmak için Arap Baası ile birleşti.
Baas Partisi	1947	1966	Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar	Arap Baas Partisi olarak kuruldu, daha sonra 1952'de Arap Sosyalist Partisi ile birleşti ve adını Arap Sosyalist Baas Partisi olarak değiştirdi. Parti, 1966'da rakip Bağdat ve Şam merkezli hizipler arasında ikiye bölündü.

Bölgesel şubeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Baas Partisi (Irak-ağırlıklı hizip)
Bölge		Kuruluş	Lider
Cezayir	Cezayir Arap Sosyalist Baas Partisi^[1]	1988	Ahmed Çutri^[1]
Bahreyn	Milliyetçi Demokratik Meclis^[2]	1991	Rasul el-Cişi
Irak	Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi^[3]	1951^[4]	Salah el-Muhtar
Ürdün	Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi^[5]	1948^[6]/1951^[5]	Bir grup öğretmen tarafından kuruldu.^[5]
Kuveyt	Arap Sosyalist Baas Partisi - Kuveyt Bölgesi	1955^[6]	Faysal es-Sani
Lübnan	Lübnan Sosyalist Arap Öncü Partisi	1966	Abdülmecid Muhammed Tayyib Rafi^[7]
Libya	Libya Arap Sosyalist Baas Partisi^[8]	1954^[6]
Moritanya	Ulusal Öncü Parti^[9]	1991^[10]	Muhammed Veled Abdullah Veled Eyye^[11]
Filistin	Arap Kurtuluş Cephesi	1969	Mahmud İsmail
Sahravi Arap Demokratik Cumhuriyeti	Sahravi Sosyalist Baas Partisi	1994	Najim Umeccud
Sudan	Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi^[12]	1970	Kemal Bolad
Tunus	Tunus Baas Hareketi	1988	Ömer Osman Belhacı
Suriye	Arap Sosyalist Baası	1947
Yemen	Ulusal Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi	1955–1956^[6]	Kasım Salam Said
Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)
Bölge		Kuruluş	Lider
Bahreyn	Arap Sosyalist Baası^[13]
Irak	Arap Sosyalist Baası^[13]	1966	Mahmud eş-Şeyh Radhi^[14]
Ürdün	Arap Baas İlerici Partisi^[13]	1993	Fuad Dabbur
Lübnan	Arap Sosyalist Baas Partisi - Lübnan Bölgesi^[13]	1949^[6]	Fayiz Şükrü
Filistin	Es-Saike^[15]	1966^[16]	Ferhan Ebu el-Hayja
Sudan	Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Örgütü^[12]	1980^[12]	et-Ticani Mustafa Yasin^[17]
Suriye	Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi^[3]	1943^[18]	Beşar Esad
Tunus	Demokratik Arap Öncü Partisi		Hayreddin Suabni
Yemen	Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi^[13]	1951	Mahmud Abdulvahab Abdulhamid

Ayrılan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti	Kuruluş	Kapanış	Kurucu(lar)	Notlar
Sosyalist Lübnan	1965	1970	Ahmet Beydun	Parti, 1970 yılında Lübnan Komünist Eylem Örgütü ile birleşti.
Arap Sosyalist Devrimci Baas Partisi	1960	1962/63^[19]	Abdullah Rimavi
Arap Devrimci İşçi Partisi	1966	-	Yasin el-Hafız	2011 itibarıyla hala aktif.
Demokratik Sosyalist Arap Baas Partisi	1980	-	İbrahim Makhus	Ulusal Demokratik Toplantı'in bir parçası ve Fransa'da hala aktif.
Sudan Baas Partisi	2002	-	Muhammed Ali Cadin	Irak yanlısı Baas şubesi Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Ülkesi içindeki bir bölünme sonucunda kuruldu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Algerian Baath Party resumes underground activities". ALFnews. 9 Ağustos 2008. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
^ "Nationalist Democratic Rally Society" [جمعية التجمع القومي الديمقراطي]. Alwasat (Arapça). 9 Ağustos 2008. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
^ ^a ^b Bush in Babylon: The Recolonisation of Iraq. Verso. 2004. ss. 106-107. ISBN 978-1-84467-512-8.
^ Understanding Iraq: A Whistlestop Tour from Ancient Babylon to Occupied Baghdad. I.B. Tauris. 2006. s. 109. ISBN 978-1845111236.
^ ^a ^b ^c Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 136. ISBN 978-0292706255.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Asad of Syria: The Struggle for the Middle East. University of California Press. 1990. s. 98. ISBN 978-0520069763.
^ "Political Programme of the Socialist Arab Lebanon Vanguard Party" (Arapça). Lebanon Knowledge Development Gateway. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
^ Libya: The Struggle for Survival. Palgrave Macmillan. 1993. s. 166. ISBN 9780312089979. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
^ A Political and Economic Dictionary of Africa. Taylor & Francis. 2005. s. 52. ISBN 978-1857432138. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
^ Religion and Politics: Islam and Muslim Civilization. Ashgate Publishing. 2009. s. 217. ISBN 978-0-7546-7418-4. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
^ Africa South of the Sahara 2004. Routledge. 2003. s. 715. ISBN 978-1-85743-183-4. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
^ ^a ^b ^c Dictionary of the African Left: Parties, Movements and Groups. Dartmouth. 1989. ss. 58-60. ISBN 978-1-85521-014-1.
^ ^a ^b ^c ^d ^e The encyclopedia of the Arab–Israeli conflict: a political, social, and military history: A–F. 1. ABC-CLIO. 2008. s. 185. ISBN 978-1-85109-842-2. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
^ "Who's Who in the Iraqi Opposition". US Labor Against the War. 9 Eylül 2004. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
^ CJ international. 5–6. Center for Research in Law and Justice. 1989. s. 49.
^ Syria: A Country Study. Kessinger Publishing. 2004. s. 283. ISBN 978-1-4191-5022-7.
^ "Comrade Dr. Kamal Karrar, member of the National Command of the Sudanese Arab Socialist Ba'ath Party" [الرفيق الدكتور كمال كرار عضو القيادة القطرية السودانية.لحزب البعث العربي الاشتراكي] (Arapça). Arab Socialist Ba'ath Party. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
^ Torrey, Gordon H. (1969). "The Ba'th: Ideology and Practice". Middle East Journal. Middle East Journal, Vol. 23, No. 4 (Autumn, 1969). 23 (4): 445-470.
^ Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 203. ISBN 978-0292706255. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[ALG-1] "Algerian Baath Party resumes underground activities". ALFnews. 9 Ağustos 2008. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.

[2] "Nationalist Democratic Rally Society" [جمعية التجمع القومي الديمقراطي]. Alwasat (Arapça). 9 Ağustos 2008. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.

[cameradical-3] Bush in Babylon: The Recolonisation of Iraq. Verso. 2004. ss. 106-107. ISBN 978-1-84467-512-8.

[cult-4] Understanding Iraq: A Whistlestop Tour from Ancient Babylon to Occupied Baghdad. I.B. Tauris. 2006. s. 109. ISBN 978-1845111236.

[group-5] Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 136. ISBN 978-0292706255.

[baathm-6] Asad of Syria: The Struggle for the Middle East. University of California Press. 1990. s. 98. ISBN 978-0520069763.

[lebir-7] "Political Programme of the Socialist Arab Lebanon Vanguard Party" (Arapça). Lebanon Knowledge Development Gateway. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.

[libya-8] Libya: The Struggle for Survival. Palgrave Macmillan. 1993. s. 166. ISBN 9780312089979. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[9] A Political and Economic Dictionary of Africa. Taylor & Francis. 2005. s. 52. ISBN 978-1857432138. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[10] Religion and Politics: Islam and Muslim Civilization. Ashgate Publishing. 2009. s. 217. ISBN 978-0-7546-7418-4. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[11] Africa South of the Sahara 2004. Routledge. 2003. s. 715. ISBN 978-1-85743-183-4. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[sudan-12] Dictionary of the African Left: Parties, Movements and Groups. Dartmouth. 1989. ss. 58-60. ISBN 978-1-85521-014-1.

[syriabaath-13] The encyclopedia of the Arab–Israeli conflict: a political, social, and military history: A–F. 1. ABC-CLIO. 2008. s. 185. ISBN 978-1-85109-842-2. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[14] "Who's Who in the Iraqi Opposition". US Labor Against the War. 9 Eylül 2004. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.

[15] CJ international. 5–6. Center for Research in Law and Justice. 1989. s. 49.

[16] Syria: A Country Study. Kessinger Publishing. 2004. s. 283. ISBN 978-1-4191-5022-7.

[17] "Comrade Dr. Kamal Karrar, member of the National Command of the Sudanese Arab Socialist Ba'ath Party" [الرفيق الدكتور كمال كرار عضو القيادة القطرية السودانية.لحزب البعث العربي الاشتراكي] (Arapça). Arab Socialist Ba'ath Party. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.

[18] Torrey, Gordon H. (1969). "The Ba'th: Ideology and Practice". Middle East Journal. Middle East Journal, Vol. 23, No. 4 (Autumn, 1969). 23 (4): 445-470.

[19] Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 203. ISBN 978-0292706255. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Baasçı hareketlerin listesi nedir?, Baasçı hareketlerin listesi anlamı nedir?, Baasçı hareketlerin listesi ne demektir?