1979 Baas Partisi Tasfiyesi

1979 Baas Partisi Tasfiyesi (Arapça:تصفية حزب البعث 1979) veya Yoldaş Katliamı (Arapça:مجزرة الرفاق)^[1] 22 Temmuz 1979'da dönemin cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin tarafından düzenlenen Irak Baas Partisinin halka açık bir tasfiyesiydi. Tasfiye Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz 1979'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığına katılmasından altı gün sonra gerçekleştirildi.^[2]

Cumhurbaşkanı Ahmed Hassan el-Bekir'in istifası ve Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanı ve Arap Sosyalist Baas Partisi ülke sekreteri ve Devrimic Komuta Konseyi (DKK) başkanı görevini üstlenmesinden altı gün sonra Baas Partisi için 22 Temmuz 1979'da Bağdat, el-Huld Hall'da bir konferans düzenledi. Burada Saddam Hüseyin hegemonyasını pekiştirmek ve gücünü artırmak için Baas Partisinden yoldaşları da dahil olmak üzere tutuklama ve infaz kampanyası yürüttü.

Liste, Ahmed Hassan el-Bekir'in^[3] eski sekreteri Muhyi Abdül Hüseyin Maşhadi de dahil olmak üzere, Saddam'ın el-Bekir'den sonra iktidara gelmesine karşı çıkan yoldaşların çoğunu içeriyordu. O dönemdeki Baas propagandası, onların Arap Sosyalist Baas Partisine karşı komplo ve vatana ihanetten hüküm giydiklerini gösteriyordu.^[4]

Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

1979'un başlarında, Irak Devlet Başkanı ve Devrimci Komuta Konseyi (DKK) başkanı Ahmed Hasan el-Bekir, Suriye ve Irak'ın ve bu iki ülkenin Baas Partilerinin (Suriye Baas Partisi) ve (Irak Baas Partisi) birleşmesine yol açacak anlaşmalar yapmaya başlamıştı. Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad birliğin başkan yardımcısı olacak ve bu da Saddam Hüseyin'i ve onun Sünni kliğini belirsizliğe sürükleyecekti.

Saddam, iktidarı kontrol altına almak için harekete geçti. Hasan el-Bekir, 16 Temmuz'da zorla istifa ettirildi ve DKK'nin başkanlığını "aziz yoldaş Saddam Hüseyin'e" resmen devretti. DKK sekreteri Muhyi Abdül Hüseyin iktidarın devrine itiraz etti.

Olay[değiştir | kaynağı değiştir]

Saddam Hüseyin, 22 Temmuz'da Baas Partisi liderlerini aceleyle topladı. Saddam Hüseyin, videoya alınması talimatını verdiği toplantıda Baas Partisi içinde beşinci kolu ortaya çıkardığını iddia etti.^[5] Günlerce fiziksel işkence gördükten ve infaz tehdidi altında kırılan Baas lideri Abdül Hüseyin, ailesinin Saddam Hüseyin'e karşı Suriye Baas Partisi destekli bir komploda başrol oynadığını itiraf etti ve komploda yer alan 68 sanığın isimlerini verdi. Toplantıda 68 isim tek tek okundu ve her isim okunduğunda tek tek odadan çıkarıldı ve gözaltına alındı. 68 isim okuduktan sonra Saddam Hüseyin, hala odada oturanları geçmiş ve gelecekteki sadakatlerinden dolayı tebrik etti. Görüşmede tutuklananlar daha sonra yargılandı ve ihanetten suçlu bulundu. Beş Devrim Komuta Konseyi üyesi de dahil olmak üzere 22'si idam cezasına çarptırıldı,^[6] kurtulanlara silah verildi ve yoldaşlarını idam etmeleri istendi.^[7]^[8]

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ağustos'a kadar yüzlerce yüksek rütbeli Baas Partisi üyesi idam edildi. Irak Haber Ajansı, 8 Ağustos'ta 22 Iraklıdan yirmi birinin, "Irak'ın yeni başkanını devirmek için bir komploya karıştıkları gerekçesiyle" kurşuna dizildiğini duyurdu. Ajans, yirmi ikinci kişinin bulunamadığı için gıyaben ölüme mahkum edildiğini söyledi.^[6] Meclisin ve infazların bir kaseti ülke çapında dağıtıldı. "1979'da bir Ağustos öğleden sonra, yüzü gergin ve kasvetli, Bağdat'taki cumhurbaşkanlığı sarayının balkonundan Saddam Hüseyin, 50.000 taraftardan oluşan bir ilahi kalabalığa, devlet mahkemesinin bu adamlardan 21'i için verdiği cezaya az önce tanık olduğunu bildirdi: İdam mangası tarafından idam edilmişlerdi. Kalabalık tezahürat yaptı".^[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء". اندبندنت عربية (Arapça). 28 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
^ Saddam Hussein's 'Official' Biography
^ "صدام وإعدام البعثيين - YouTube". web.archive.org. 11 Haziran 2022. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
^ "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء | اندبندنت عربية". web.archive.org. 29 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
^ YouTube'da A Documentary on Saddam Hussein 5
^ ^a ^b "Iraq executes coup plotters". The Salina Journal. 8 Ağustos 1979. s. 12. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2018 – Newspapers.com vasıtasıyla.
^ Bay Fang. "When Saddam ruled the day." U.S. News & World Report. 11 July 2004. 16 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Edward Mortimer. "The Thief of Baghdad." New York Review of Books. 27 September 1990, citing Fuad Matar. Saddam Hussein: A Biography. Highlight. 1990. 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ BEHIND IRAQ'S BOLD BID, by Claudia Wright, 26 October 1980, The New York Times.

[1] "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء". اندبندنت عربية (Arapça). 28 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.

[2] Saddam Hussein's 'Official' Biography

[3] "صدام وإعدام البعثيين - YouTube". web.archive.org. 11 Haziran 2022. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.

[4] "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء | اندبندنت عربية". web.archive.org. 29 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.

[5] YouTube'da A Documentary on Saddam Hussein 5

[SJ-6] "Iraq executes coup plotters". The Salina Journal. 8 Ağustos 1979. s. 12. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2018 – Newspapers.com vasıtasıyla.

[7] Bay Fang. "When Saddam ruled the day." U.S. News & World Report. 11 July 2004. 16 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[8] Edward Mortimer. "The Thief of Baghdad." New York Review of Books. 27 September 1990, citing Fuad Matar. Saddam Hussein: A Biography. Highlight. 1990. 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[9] BEHIND IRAQ'S BOLD BID, by Claudia Wright, 26 October 1980, The New York Times.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

1979 Baas Partisi Tasfiyesi nedir?, 1979 Baas Partisi Tasfiyesi anlamı nedir?, 1979 Baas Partisi Tasfiyesi ne demektir?