Bağımsız Devletler Topluluğu

Содружество Независимых Государств (СНГ)
*Sodrujestvo Nezavisimıh Gosudarstv (SNG)*
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
Содружество Независимых Государств (СНГ) ; Sodrujestvo Nezavisimıh Gosudarstv (SNG); Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
	Bayrak Arma
Başkent	Minsk
En büyük şehir	Moskova
Dil	Rusça
Demonim	9 üye Azerbaycan ; Belarus1 ; Ermenistan ; Kazakistan ; Kırgızistan ; Moldova ; Rusya1 ; Tacikistan ; Özbekistan ; 1 de-facto Türkmenistan1, 2 ;
Hükûmet	Milletler Topluluğu
• Sekreter
• Sekreter	Sergey Lebedev
• Dönem Başkanlığı	Kırgızistan
Tarihçe
• Kuruluş
• Kuruluş	21 Aralık 1991
• KGAÖ	15 Mayıs 1992
• BDTSTA'nın imzalanması	1994
• BDTSTA'nın kuruluşu	2010 yılı sonu itibarıyla
Yüzölçümü
• Toplam	20.996.932 km2
Nüfus
• Tahminî	276.917.629
• Yoğunluk	12.53/km2
Para birimi	10 Azerbaycan Manatı ; Ermeni dramı ; Belarus rublesi ; Kazakistan tengesi ; Kırgızistan somu ; Moldova leyi ; Rus rublesi ; Tacikistan somoni ; Türkmenistan manatı ; Özbekistan somu;
Zaman dilimi	+02.00 ile UTC+12.00 arası
	Resmî site; cis.minsk.by
	Anlaşmayı onaylamadı; Ortak üye; Gürcistan 1993 yılında kurucu üye oldu. 2009 yılında topluluktan ayrıldı.; Ukrayna 1993 yılında fiili üye oldu. 2014 yılında topluluktan ayrıldı.;

Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT; Rusça: Содружество Независимых Государств, СНГ), 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

1993 yılında Gürcistan da bu anlaşmayı imzaladı (2008'de Gürcistan ayrıldı). Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Rusya ve Tacikistan'dır.

Siyasi Durum[değiştir | kaynağı değiştir]

İki kutuplu bir siyasi akım etkisinde olan Avrupa’da 1990 yılında Doğu Almanya ve Batı Almanya birleşince, Doğu Almanya NATO’ya alternatif olarak kurulmuş olan Varşova Paktı'ndan dolaylı olarak çekilmiş oldu. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasını ve üye devletlerde sosyalist rejimden çok partili parlamenter rejimlere geçilmesini takip eden 1 Temmuz 1991 tarihinde Varşova Paktı dağıtıldı. Rusya'nın bölge ve dünya siyasetindeki konumunu koruyabilmek için ihtiyacı olan yeni oluşum olan Bağımsız Devletler Topluluğu, Sovyetler Birliği'nde yer almış olan 15 devletin 11’inin katılımı ile aynı yılın aralık ayında kurulmuştur. 1993 yılında Gürcistan'ın da katılımı ile üye sayısı 12 olmuştur. 2005 yılında Türkmenistan'ın tam üyelikten çıkması, Ukrayna parlamentosunun anlaşmayı onaylamaması ve 2009 yılında Gürcistan ile 2014 yılında Ukrayna'nın topluluktan ayrılması sonucunda şu an 9 üye ülkesi bulunmaktadır.

2008 Güney Osetya Savaşı ile başlayan ve Rusya ile aralarında çıkan savaş sonrası Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Bağımsız Devletler Topluluğundan (BDT) çıkmaya karar verdiklerini açıkladı. 15 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan meclisi, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılma kararını onayladı. Gürcistan'ın Bağımsız Devletler Topluluğu üyeliği resmen 17 Ağustos 2009 tarihinde sona erdi.

Ukrayna, 2014 yılının Mart ayında Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden sonra topluluktan ayrıldı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Oluşumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

BDT’ye üye ülkelerin, çok yönlü iş birliğine yaklaşım farklılıkları ve gündemlerindeki sorunlara bölgesel çözüm arayışları gibi nedenlerden dolayı, katılımcıların sayısı ve daha etkin iş birliğinin sağlanması için bazı farklı devletler arası oluşumlara gidilmiştir. Söz konusu oluşumlar:

Ortak Ekonomik Alan Anlaşması (OEA): Belarus, Kazakistan, Rusya ve Ukrayna arasında Ortak Ekonomik Alan Kurulmasına Dair Anlaşma. Anılan ülkelerin devlet başkanları tarafından 19 Eylül 2003 tarihinde Ukrayna'nın Yalta şehrinde imzalanmıştır. Bu anlaşma üye ülkeler arasında serbet ticaret bölgeleri kurulmasını, mal ve hizmet ticaretinde sınırlamaların kaldırılarak ortak gümrük ve ticaret politikaları uygulanmasını hedeflemektedir.
Avrasya Ekonomik Topluluğu (AET): (Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan arasında gümrük birliğinin sağlanmasını takiben ortak ekonomik alanın kurulmasını hedef alınmıştr. Topluluğun kuruluş anlaşması 10 Ekim 2000 yılında imzalanmış, Mayıs 2001 yılında yürürlüğe girmiştir. Mayıs 2002'de Moldova ve Ukrayna, Nisan 2003'te ise Ermenistan AET'ye gözlemci olarak katıldılar. Entegrasyon Komitesi Rusya'nın başkenti Moskova'da ve Kazakistan'ın Almatı kentinde faaliyet göstermektedir. Mayıs 2002'de AET Devletlerarası Konseyi tarafından alınan karar gereğince (Gözlemci üye olan Türkmenistan ve DTÖ'ye üye olan Kırgızistan hariç olmak üzere) Topluluk üyeleri devlet başkanları seviyesinde Dünya Ticaret Örgütü'ne katılım konularını koordine etmektedirler.

Organlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet Başkanları Konseyi
Hükûmet Başkanları Konseyi
Parlamentolar Arası Asamble
Dış İşleri Bakanları Konseyi
Ekonomik Konsey
İcra Komitesi
Savunma Bakanları Konseyi
Sınır Muhafız Komutanları Konseyi
Terörle Mücadele Merkezi
Devletler Arası Banka
Devletler Arası İstatistik Komitesi
İşbirliği Komiteleri

Üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

Üye ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke^[3]	Anlaşma/protokol onayı	Sözleşme onayı	Notlar
Azerbaycan	24 Aralık 1993	24 Eylül 1993
Belarus	10 Aralık 1991	18 Ocak 1994	Kurucu Devlet
Ermenistan	18 Şubat 1992	16 Mart 1994	Kurucu Devlet
Kazakistan	23 Aralık 1991	20 Nisan 1994	Kurucu Devlet
Kırgızistan	6 Mart 1992	12 Nisan 1994	Kurucu Devlet
Moldova	8 Nisan 1994	15 Nisan 1994
Özbekistan	4 Ocak 1992	9 Şubat 1994	Kurucu Devlet
Rusya	12 Aralık 1991	20 Temmuz 1993	Kurucu Devlet
Tacikistan	26 Haziran 1993	4 Ağustos 1993

İlişkili ülke[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke	Anlaşma/protokol onayı	Sözleşme onayı	Notlar
Türkmenistan	26 Aralık 1991	Onaylamadı	Kurucu Devlet. 2005 yılından beri ortak üye.

Eski üye devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke	Anlaşma/protokol onayı	Sözleşme onayı	Çekilme	Yürürlük	Notlar
Ukrayna	10 Aralık 1991	Onaylamadı	2014	2014	Donbass Savaşı yüzünden çekilmiştir.
Gürcistan	3 Aralık 1993	19 Nisan 1994	18 Ağustos 2008	18 Ağustos 2009	2008 Güney Osetya Savaşı yüzünden çekilmiştir.

Yönetici Sekreterler[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Ülke	Dönem
Ivan Korotçenya	Belarus	26 Aralık 1991 – 29 Nisan 1998
Boris Berezovski	Rusya	29 Nisan 1998 – 4 Mart 1999
Ivan Korotçenya	Belarus	4 Mart – 2 Nisan 1999
Yuri Yarov	Rusya	2 Nisan 1999 – 14 Haziran 2004
Vladimir Rushailo	Rusya	14 Haziran 2004 – 5 Ekim 2007
Sergey Lebedev	Rusya	5 Ekim 2007 – Görevde

Ekonomik veriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Veriler Birleşmiş Milletler'den alınmıştır. Statistics Division26 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA [1]4 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ülke	Nüfus (2015)	GSYH 2007 (USD)	GSYH 2012 (USD)	GSYH büyümesi (2012)	Kişi başına GSYİH (2007)	Kişi başına GSYİH (2012)
Belarus	9.475.100	45.275.738.770	58.215.100.000	%4,3	4.656	6.710
Kazakistan	17.417.447	104.849.915.344	196.642.000.000	%5,2	6.805	11.700
Kırgızistan	5.776.500	3.802.570.572	6.197.000.000	%0,8	711	1.100
Rusya	146.270.033	1.294.381.844.081	2.022.000.000.000	%3,4	9.119	14.240
Tacikistan	8.610.000	2.265.340.888	7.263.000.000	%2,1	337	900
Özbekistan	31.025.500	22.355.214.805	51.622.000.000	%4,1	831	1.800
Azerbaycan	9.356.100	33.049.426.816	71.043.000.000	%3,8	3.829	7.500
Gürcistan	4.490.000	10.172.920.422	15.803.000.000	%5,0	2.334	3.400
Moldova	3.558.200	4.401.137.824	7.589.000.000	%4,4	1.200	2.100
Ukrayna	42.818.000	142.719.009.901	175.174.000.000	%0,2	3.083	3.870
Ermenistan	3.022.000	9.204.496.419	10.551.000.000	%2,1	2.996	3.500
Türkmenistan	5.084.000	7.940.143.236	33.466.000.000	%6,9	1.595	6.100

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Bağımsız Devletler Topluluğu Serbest Ticaret Anlaşması". 29 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011.
^ "Russia expects CIS countries to create free trade zone by yearend | Ex-Soviet States | RIA Novosti". En.rian.ru. 17 Haziran 2010. 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011.
^ "Сведения о ратификации документов, принятых в рамках СНГ в 1991 - 2014 годах". Commonwealth of Independent States. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.

[CISFTA-1] "Bağımsız Devletler Topluluğu Serbest Ticaret Anlaşması". 29 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011.

[2] "Russia expects CIS countries to create free trade zone by yearend | Ex-Soviet States | RIA Novosti". En.rian.ru. 17 Haziran 2010. 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011.

[depositary-3] "Сведения о ратификации документов, принятых в рамках СНГ в 1991 - 2014 годах". Commonwealth of Independent States. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.

[1]

[2]

[3]

Bağımsız Devletler Topluluğu nedir?, Bağımsız Devletler Topluluğu anlamı nedir?, Bağımsız Devletler Topluluğu ne demektir?