1856 Girit depremi

1856 Girit Depremi
UTC zamanı	1856-10-12 00.45
Yerel tarih	11-12 Ekim 1856
Yerel saat	02.38 veya 02.45 DAS 00.38 veya 00.45 UTC
Süre	2 dk
Büyüklük	7.7-8.3 Mw
Derinlik	61-100 km
Merkez üs	35°30′N 26°00′E / 35.5°K 26.0°D
Fay	Helen yayı
Tür	Plaka içi
Maks. şiddet	XI (Aşırı)–XII (Afetsel)
Tsunami	Hayır
Artçı şok	Evet
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Akdeniz; Yunanistan; Malta; Sicilya; Anadolu; Kıbrıs; Mısır; Filistin;
Kayıplar	600+ ölü; 600+ yaralı
Zarar	11300+ bina hasarlı/yıkık

1856 Kandiye depremi veya Rodos depremi olarak da bilinen 1856 Girit depremi, 12 Ekim sabahında yerel saatle 02.45'te meydana gelen bir depremdir.^[1] Mercalli şiddet ölçeğinde merkez üssünde XI(Aşırı) veya XII(afetsel) seviyesine ulaşan bu son derece yıkıcı deprem, Helen yayı adı verilen bir tektonik alan üzerinde meydana gelmiş olup yaklaşık 61 ile 100 kilometre derinliğinde Richter ölçeğinde tahmini olarak 7,7 M_w  ile 8,3 M_w  büyüklüğündeydi.^[2]

Deprem, Sicilya, İtalya, Levant ve Kuzey Afrika'ya kadar uzanan çok geniş bir alanda hissedilmiştir.^[3] Depremin yarattığı en büyük zarar Yunanistan'ın Girit adasının Kandiye şehrinde görülmüştür. Şehirde 500'den fazla ceset bulunmuş, depremin şok dalgaları tüm Osmanlı İmparatorluğu'nda yoğun bir şekilde hissedilmiş ve günümüz Türkiye, Kıbrıs, Orta Doğu ve Malta'da hasar ve insan kayıpları bildirilmiştir. Deprem sonucunda, 1638 yılı civarında inşa edilmiş bir kıyı gözetleme kulesi olan Għajn Ħadid Kulesi yıkılmıştır. Kahire, Mısır'da yaşanan deprem, binaları yıkmış, kanallarda seşler yaratmış ve birçok kişiyi öldürmüştür. Mısır ve İtalya kıyılarında, denizciler bir denizaltı depremi hissettiklerini bildirmişlerdir.^[4]

Tektonik arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Oniki Adalar, Rodos, Girit ve İyon Adaları'nın güney kıyıları boyunca, okyanus kabuğundan oluşan Afrika Levhası'nın kuzey kısmı, yakınsayan bir levha olarak Ege Denizi levhasına (Avrasya levhasının bir parçası) doğru kuzey-kuzeydoğu yönünde ve altına doğru yılda 5 mm ile 10 mm oranında batmaktadır.^[5] Aynı şekilde Ege Denizi levhası, güney-güneybatı yönüne, yani Afrika levhasına doğru yılda yaklaşık 35 mm oranında genişlemekte olup bir Wadati-Benioff depremsellik bölgesi oluşturmaktadır.^[6] Helenik yitim zonunun bu arayüzleri, 365 Girit depremi ve 1303 Girit depreminde olduğu gibi büyük mega bindirmeli depremlerle zaman zaman kırılmaktadır. Tsunamiler ise büyük bir deprem sırasında fayın bir tarafının aniden yukarı doğru itilmesi dolayısıyla trilyonlarca litre deniz suyunun yerini alması nedeniyle Helen yayı boyunca üretilmektedir.

Deprem[değiştir | kaynağı değiştir]

1856 Girit depremi, odak merkezi derinliği 60 ile 100 km arasında değişkenlik gösteren orta derinlikte olan bir depremdi, Deprem, Ege Denizi levhası altına dalan Afrika levhası içindeki bir fay olan Helen yayı üzerinde meydana gelmiştir.^[7] Depremin merkez üssü, en güçlü izosismik konturların nerede olduğu değerlendirildiğinde, büyük olasılıkla Girit'in kuzey kıyılarında bulunduğu anlaşılmaktadır. Büyüklüğü 7.7 M_w  olan bir deprem olayı için, kırılan fayın tahmini boyutları Ege Denizi'nin 90 km derinliğinde 64 km × 64 km olarak; 8,1-8,3 M_w  büyüklüğünde bir deprem olayında ise 130 km derinliğinde 120 km x 120 km boyutunda daha derin bir yırtılma içermektedir.^[6]

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Deprem sonrası yaygın hasar sadece Yunanistan'da değil, ilave ölüm ve hasarın bildirildiği Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da da büyük hasara neden olmuştur. Depremin meydana geliş zamanı, 02.38 veya 02.45 arasında sismologlarca tartışılmaktadır.^[8] Deprem sebebiyle toplam 11300+ bina hasar görmüş veya yıkılmıştır.^[9]

Yunanistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Deprem, Girit'in orta kesiminde Mercalli şiddet ölçeğinde XI(Aşırı) seviyesine ulaşmıştır. 3620 ev bulunduran Kandiye şehrinde, sadece 18 ila 40 hane ayakta kalarak şehir neredeyse tamamen yıkılmıştır.^[9] Sitya ve Hanya sahil şehirleri de ciddi şekilde hasar görmüş ve Girit'te toplam 538 kişi ölmüş ve 637 kişi yaralanmıştır.^[9] Rodos adasında 2000 bina hasar görmüş veya yıkılmış, ayrıca 8 köy ağır hasar görmüş ve sahil şeridinde yükselmeler meydana gelmiştir.^[9] Yıkım esnasında zemin çökmeleri yaygın olarak gözlemlenmiş ve Rodos adasında altmış kişi ölmüştür.^[9] Santorini adası da bir miktar hasar bildirmiştir.^[9] Çoban Adası ve Kerpe'de 8.000 ev yerle bir olmuş ve 20 kişi ölmüştür.^[10]

Yunanistan anakarasında deprem Yanya ve Kiparissia şehirlerinde hissedilmiştir.

Malta[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşanan deprem Malta Adaları'nda hissedildiğinde Yunanistan'da yaşanan çoğu depremden çok daha güçlü hissedilmiştir, bu yaşanan durum birçok sismolog için çok sıra dışı ve ilgi çekici kılmaktadır. Deprem gecenin sessizliğini bozmuş ve adadaki herkesi uyandırmıştır. 22 ile 60 saniye arasında süren sarsıntı, çok sayıda ada sakinin dengesini kaybetmesine ve evlerdeki birçok eşyanın yere fırlamasına neden olmuştur. Valletta ve Gozo Bölgesi gibi bazı yerlerde evlerde büyük çatlaklar oluşmuştur.^[11] Birçok kilisenin duvarlarında ve kubbelerinde çatlaklar oluşmuş ve asılı duran haçlar düşmüştür. Bazı durumlarda ise hasar daha ciddiydi; bazı kiliseler tamamen yıkım yaşamıştır. Mdina'daki Aziz Paul Katedrali'nin kubbesinin içeriden çökmesi yaklaşık 1.000 sterlin hasara yol açmıştır.^[12] Başka bir kilise olan Karmelit Kilisesi'nin çan kulesi, depremden sonra çok ağır hasar görmesinden ötürü yeniden inşa edilmiştir.

Yapılardaki hasar, Yunanistan'daki depremden 1.000 km uzaklıkta olmasına rağmen beklenenden daha yüksek olarak Mercalli şiddet ölçeğinde VII'ye karşılık gelmiştir. Tipik bir deprem bu uzaklıkta yalnızca IV-V şiddetlerinde hissedilmelidir. Çok güçlü sarsıntının meydana gelmesi muhtemelen uzun süreli yer hareketine bağlanmıştır.^[12]

Għajn Ħadid Kulesi'ni yıkan deprem ise bu depremdi.^[13] Depremden bir ay önce kulede bulunan bir görgü tanığı, kulenin etrafındaki zeminde büyük çatlakların açıldığını söylemiştir.^[14]

Mısır[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahire'de sarsıntı hala hissedilebilir ve hasara yol açacak kadar güçlüydü. Mısır başkentindeki sarsıntı yoğunluğu VII-VIII'e ulaşmıştır. Süreleri bir ile iki dakika arasında olan üç farklı şok hissedilmiştir. 20 kadar cami yıkılırken, 200 ev de etkilenmiştir. Yer hareketleri sebebiyle saatler çalışmaz hale gelirken; Kanallarda meydana gelen kaymalar, suların her yere sıçramasına neden olmuştur. Şehirde en az on kişi ölmüştür.^[9] Deprem sonrasında hayatta kalanların çoğu, gece boyunca birkaç gün boyunca evlerinin çökmesi korkusuyla evlerinin dışında uyumuştur.^[15]

İskenderiye'de sadece bazı eski inşaatlar yıkılmış, ancak şehre önemli bir etkisi olmamıştır. İki kişi ölmüş ve bazı insanlar yaralanmıştır. Nil Deltası çevresinde, Tanta ve Demenhur kasabalarında evlerin çökmesi ve minarelerin düşmesi daha da fazla insanı öldürmüştür.^[15]^[16] Deltanın diğer kısımlarında pek çok sakin ayakta durmakta zorlanmış ve dolayısıyla birçok kişiyi korkutmuştur. Yer hareketleri, mobilyaları kaydıracak ve tanklarda depolanan suyun etrafa sıçramasına neden olacak kadar güçlüydü. Kıyı açıklarındaki denizciler de şiddetli depremi hissettiklerini bildirmiştir.^[17]

Rodos[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşanan depremden sonra Rodos'ta bulunan Mehmet Ağa Camii ağır hasar görmüş ve 1875 yılında tadilata girerek kullanıma açılmıştır.

Başka yerlerde[değiştir | kaynağı değiştir]

Sarsıntı, ayrıca bazı küçük hasarların meydana geldiği Siraküza ve Pozzallo, Sicilya, İtalya'da da hissedilmiştir.^[12] Şok, Suriye ve Filistin gibi yerlerde de hasara yol açmış, Hayfa ve Lübnan kıyılarındaki görgü tanıkları küçük bir "tsunami" dalgası bildirmiştir.^[4] Depremin etkileri tüm Adriyatik Denizi bölgesi ve Kıbrıs'ta Mercalli şiddet ölçeğinde VI-VII şiddetinde hissedilmiştir.^[9]

Hatırası[değiştir | kaynağı değiştir]

Yazar Mary Eliza Rogers, Filistin'de Yurtiçi Yaşam adlı kitabında İsrail'in Hayfa kentindeki güçlü sarsıntılarla ilgili deneyimini anlatmıştır, ancak olayı yanlış bir şekilde 10 ve 11 Ekim gecesi arasında tarihlendirmiştir.^[8]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Y. Altinok, B. Alpar, N. Özer, C. Gazioglu (2005). "1881 and 1949 earthquakes at the Chios-Cesme Strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis". Natural Hazards and Earth System Sciences. Copernicus Publications s on behalf of the European Geosciences Union. 5 (5): 717-725. doi:10.5194/nhess-5-717-2005. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ "Seismicity Catalog (550 B.C. - 2010)". Seismological Station. Aristotle University of Thessaloniki. 21 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
^ "Historical and Archaeological Evidence of Earthquakes and Tsunamis Felt in the Kythira Strait, Greece.". Tsunami Research at the End of a Critical Decade. Kluwer. 2001. ss. 119-183. ISBN 978-90-481-5909-3.
^ ^a ^b G. A. Papadopoulos, E. Daskalaki, A. Fokaefs and N. Giraleas. "sunami Hazard In The Eastern Mediterranean Sea: Strong Earthquakes and Tsunamis In The West Hellenic Arc And Trench System" (PDF). Journal of Earthquake and Tsunamis. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
^ Taymaz, Tuncay; Yilmaz, Yücel; Dilek, Yildirim (2007). The Geodynamics of the Aegean and Anatolia (İngilizce). Geological Society of London. ISBN 978-1-86239-239-7. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Kkallas, Charalampos, C. Papazachos, A. Skarlatoudis, Chrysanthi, VENTOUZI, D. Boore and B. Margaris. (2018). "Explaining the large anomalous damage patterns of large (M7+) intermediate-depth earthquakes in the southern Aegean Sea" (PDF). 16th European Conference on: Earthquake Engineering Thessaloniki. 17 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ Papazachos, B. (1996). "Large seismic faults in the Hellenic arc". Annals of Geophysics. 39 (5). doi:10.4401/ag-4023. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ ^a ^b Zohar, M. (2017). "A newly discovered historical earthquake or merely a chronological mistake? Report of Mary Eliza Rogers from October 10, 1856". Journal of Seismology. 21 (5): 1285-1290. doi:10.1007/s10950-017-9686-9. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS) (1972), Significant Earthquake Database, National Geophysical Data Center, NOAA, doi:10.7289/V5TD9V7K, 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Şubat 2023
^ Written at Leuven. Earthquakes and Minoan Crete: breaking the myth through interdisciplinarity. Belgium: Leuven University Press. 9 Haziran 2017. ss. 178-180. ISBN 9789462701052.
^ Grech, Herman (2009). "We cannot be complacent about earthquakes - expert". Times of Malta. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
^ ^a ^b ^c Galea, Pauline (2007). "Seismic history of the Maltese islands and considerations on seismic risk". Annals of Geophysics. 50 (6). 18 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ Iannucci, R., Martino, S., Paciello, A. (2020). "Investigation of cliff instability at Għajn Ħadid Tower (Selmun Promontory, Malta) by integrated passive seismic techniques". Journal of Seismology. 24 (4): 897-916. doi:10.1007/s10950-019-09898-z. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.
^ Mifsud, Simon. "Għajn Ħadid Tower and Aħrax Tower". MilitaryArchitecture.com. 30 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.
^ ^a ^b Badawy, A., Korrat, I., El-Hadidy, M. (2017). "Update earthquake risk assessment in Cairo, Egypt". J Seismol. 21 (4): 571-589. doi:10.1007/s10950-016-9621-5. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ Simon Jusseret and Manuel Sintubin (2013). "The Origins of an Old Myth: Sir Arthur Evans, Claude Schaeffer and the Seismic Destruction of Late Bronze Age Eastern Mediterranean Civilizations". Seismological Research Letters. 84 (1): 94-100. doi:10.1785/0220120098. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
^ The Seismicity of Egypt, Arabia and the Red Sea: A Historical Review. Londra: Cambridge University Press. 1994. ss. 69-70. doi:10.1017/CBO9780511524912. ISBN 9780511524912. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[1] Y. Altinok, B. Alpar, N. Özer, C. Gazioglu (2005). "1881 and 1949 earthquakes at the Chios-Cesme Strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis". Natural Hazards and Earth System Sciences. Copernicus Publications s on behalf of the European Geosciences Union. 5 (5): 717-725. doi:10.5194/nhess-5-717-2005. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[2] "Seismicity Catalog (550 B.C. - 2010)". Seismological Station. Aristotle University of Thessaloniki. 21 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.

[3] "Historical and Archaeological Evidence of Earthquakes and Tsunamis Felt in the Kythira Strait, Greece.". Tsunami Research at the End of a Critical Decade. Kluwer. 2001. ss. 119-183. ISBN 978-90-481-5909-3.

[:0-4] G. A. Papadopoulos, E. Daskalaki, A. Fokaefs and N. Giraleas. "sunami Hazard In The Eastern Mediterranean Sea: Strong Earthquakes and Tsunamis In The West Hellenic Arc And Trench System" (PDF). Journal of Earthquake and Tsunamis. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.

[5] Taymaz, Tuncay; Yilmaz, Yücel; Dilek, Yildirim (2007). The Geodynamics of the Aegean and Anatolia (İngilizce). Geological Society of London. ISBN 978-1-86239-239-7. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:3-6] Kkallas, Charalampos, C. Papazachos, A. Skarlatoudis, Chrysanthi, VENTOUZI, D. Boore and B. Margaris. (2018). "Explaining the large anomalous damage patterns of large (M7+) intermediate-depth earthquakes in the southern Aegean Sea" (PDF). 16th European Conference on: Earthquake Engineering Thessaloniki. 17 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[7] Papazachos, B. (1996). "Large seismic faults in the Hellenic arc". Annals of Geophysics. 39 (5). doi:10.4401/ag-4023. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[:1-8] Zohar, M. (2017). "A newly discovered historical earthquake or merely a chronological mistake? Report of Mary Eliza Rogers from October 10, 1856". Journal of Seismology. 21 (5): 1285-1290. doi:10.1007/s10950-017-9686-9. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[:2-9] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS) (1972), Significant Earthquake Database, National Geophysical Data Center, NOAA, doi:10.7289/V5TD9V7K, 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Şubat 2023

[10] Written at Leuven. Earthquakes and Minoan Crete: breaking the myth through interdisciplinarity. Belgium: Leuven University Press. 9 Haziran 2017. ss. 178-180. ISBN 9789462701052.

[11] Grech, Herman (2009). "We cannot be complacent about earthquakes - expert". Times of Malta. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.

[:5-12] Galea, Pauline (2007). "Seismic history of the Maltese islands and considerations on seismic risk". Annals of Geophysics. 50 (6). 18 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[13] Iannucci, R., Martino, S., Paciello, A. (2020). "Investigation of cliff instability at Għajn Ħadid Tower (Selmun Promontory, Malta) by integrated passive seismic techniques". Journal of Seismology. 24 (4): 897-916. doi:10.1007/s10950-019-09898-z. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.

[14] Mifsud, Simon. "Għajn Ħadid Tower and Aħrax Tower". MilitaryArchitecture.com. 30 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.

[:4-15] Badawy, A., Korrat, I., El-Hadidy, M. (2017). "Update earthquake risk assessment in Cairo, Egypt". J Seismol. 21 (4): 571-589. doi:10.1007/s10950-016-9621-5. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[16] Simon Jusseret and Manuel Sintubin (2013). "The Origins of an Old Myth: Sir Arthur Evans, Claude Schaeffer and the Seismic Destruction of Late Bronze Age Eastern Mediterranean Civilizations". Seismological Research Letters. 84 (1): 94-100. doi:10.1785/0220120098. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[17] The Seismicity of Egypt, Arabia and the Red Sea: A Historical Review. Londra: Cambridge University Press. 1994. ss. 69-70. doi:10.1017/CBO9780511524912. ISBN 9780511524912. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Yunanistan'daki depremler
Tarihî	365 Girit 1303 Girit 1481 Rodos 1810 Girit 1845 Midilli 1856 Girit 1865 Midilli 1867 Midilli 1881 Sakız Adası 1886 Mora 1894 Atalanti
Çağdaş	1956 Amorgos 1999 Atina 2006 Yunanistan 2014 Ege Denizi 2017 Ege Denizi 2020 Ege Denizi 2021 Girit

g t d Türkiye'deki depremler
Tarihsel	MS 17 Lidya 115 Antakya 141 Likya 262 Güneybatı Anadolu 447 Konstantinopolis 526 Antakya 557 Konstantinopolis 840 Erzurum 989 Konstantinopolis 1114 Maraş 1268 Kilikya 1509 Konstantinopolis 1513 Maraş 1556 Marmara Denizi 1598 Amasya-Çorum 1653 Doğu İzmir 1668 Kuzey Anadolu 1688 İzmir 1717 Kayseri 1739 İzmir 1766 İstanbul 1784 Erzincan 1840 Ahura 1855 Bursa 1859 Erzurum 1862 Turgutlu 1872 Amik 1881 Sakız Adası 1883 Çeşme 1894 İstanbul 1898 Balıkesir 1899 Aydın-Denizli
20. yüzyıl	1903 Malazgirt 1912 Mürefte 1914 Afyon-Bolvadin 1919 Ayvalık 1924 Pasinler 1926 Kars 1928 Torbalı 1929 Suşehri 1930 Hakkâri 1933 Çivril 1935 Erdek-Marmara Adaları 1935 Digor 1938 Kırşehir 1939 Erzincan 1940 Kayseri 1941 Muğla 1941 Van-Erciş 1942 Niksar-Erbaa 1943 Adapazarı-Hendek 1943 Tosya-Ladik 1944 Bolu-Gerede 1944 Edremit Körfezi 1945 Adana 1946 Varto-Hınıs 1949 Karlıova 1949 Karaburun 1951 Çankırı 1952 Hasankale 1953 Yenice-Gönen 1955 Söke 1957 Fethiye 1957 Abant 1964 Manyas 1966 Varto 1967 Mudurnu 1967 Pülümür 1968 Bartın 1969 Alaşehir 1970 Gediz 1971 Bingöl 1971 Burdur 1975 Lice 1976 Çaldıran 1983 Erzurum 1983 Biga 1986 Malatya 1992 Erzincan 1995 Dinar 1998 Adana-Ceyhan 1999 Gölcük 1999 Düzce
21. yüzyıl	2000 Bolvadin-Sultandağı 2000 Çankırı 2002 Çay-Sultandağı 2003 Bingöl 2004 Erzurum 2004 Doğubayazıt 2005 İzmir 2010 Elâzığ 2011 Simav Ekim 2011 Van Kasım 2011 Van 2014 Ege Denizi 2017 Ege Denizi 2019 İstanbul 2020 Elâzığ 2020 İran-Türkiye 2020 Bingöl 2020 Ege Denizi 2022 Buca 2022 Düzce 2023 Kahramanmaraş

g t d Levant'taki depremler
Tarihsel	115 Antakya 363 Celile 526 Antakya 551 Beyrut
Orta Çağ	749 Celile 847 Şam 859 Suriye sahili 1033 Rift Vadisi 1068 Yakın Doğu 1138 Halep 1157 Hama 1170 Suriye 1202 Suriye
Osmanlı dönemi	1759 Yakın Doğu 1822 Halep 1834 Kudüs 1837 Celile 1856 Kandiye 1872 Amik
Çağdaş	1927 Eriha 1955 İskenderiye 1956 Chim 1969 Şarm El-Şeyh 1995 Akabe Körfezi 2023 Türkiye-Suriye

1856 Girit depremi nedir?, 1856 Girit depremi anlamı nedir?, 1856 Girit depremi ne demektir?