557 Konstantinopolis depremi

557 Konstantinopolis depremi
Yerel tarih	14 Aralık 557
Büyüklük	6.4 M ?
Merkez üs	Konstantinopolis, Bizans İmparatorluğu; 41°02′N 28°57′E / 41.03°K 28.95°D
Maks. şiddet	X (Yoğun)
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Bizans İmparatorluğu; (Günümüzde Türkiye)

557 Konstantinopolis depremi, 14 Aralık gecesi gerçekleşmiştir. Agathias, İoannis Malalas ve Günah Çıkartıcı Theofanis'in eserlerinde anlatılan bu deprem, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'e ve depremlerle sık sık karşılaşılan bölgeye büyük zarar verdi.^[2] Daha küçük depremler, sırasıyla, nisan ve ekim ayında olmak üzere, büyük olaydan önce gerçekleşmişti.^[3] Aralık ayında ana deprem eşsiz bir gaddarlık ile şehri "neredeyse tamamen yıktı". Ertesi yıl kubbesinin çöküşüne etkisi olacak şekilde Ayasofya'ya zarar verirken, Konstantinopolis surlarına verdiği zarar Hun işgalcilerin sonraki dönemler kolaylıkla nüfuz edebilmelerine neden oldu.^[3]

Öncesi olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Konstantinopolis aktif bir sismik bölgenin parçasıdır. Depremler, I. Justinianus hükümdarlığı zamanında (527-565) nispeten daha sıktır. Kasım 533'teki bir deprem kalabalığın Konstantin Forumu'na sığınmasına neden olmuştu, ama gerçek bir kayıp yoktu. Diğer küçük depremler de 540-541, 545, 547, 551 ve 554-555'te bildirilmiştir.^[3]

557 büyük depreminin iki öncüsü vardır. 16 Nisan 557'de, yılın ilk depremi kenti sarstı. Gerçek bir hasara yol açmadı. 19 Ekim 557'de, ikinci deprem, benzer bir hasarsızlık ile vurdu.^[3]

Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık ayında üçüncü ve büyük deprem vurdu. Agathias'a göre, Konstantinopolis deprem tarafından "neredeyse tamamen yerle bir oldu". Bunu, büyüklük ve süre bakımından benzersiz olarak tanımlar. Brumalia'nın (İsimler Festivali) kutlamaları sırasında, Kış gündönümünden ve Oğlak burcunun işaretine Güneş'in girişinden kısa bir süre önce gerçekleştiğini kaydeder. Ayrıca şehrin, depremden önce şiddetli bir kıştan etkilendiğini anlatır.^[4]

Sarsıntılar, Konstantinopolis sakinlerinin çoğunun uyuduğu gece yarısına doğru başladı. Sarsıntılar vatandaşları uyandırdı ve binalar sallanıyordu, "çığlıklar ve sesler duyuluyordu". Ardışık sarsıntılar yere gök gürültüsü gibi sesler eşlik etti. Havanın "bilinmeyen bir kaynaktan yükselen dumanlı bir sisin buharlı bir gaz ile azaldığı ve donuk bir parlaklıkla parıldadığı" bildirildi.^[4]

Panikleyen vatandaşlar evlerini boşaltmaya, sokaklarda ve geçitlerde toplanmaya başladı. Agathias, şehirde çok az "tamamen engelsiz geniş açık alanların" olduğuna dikkat çeker, bu da bölge sakinlerinin dışarıda bile yıkıntılardan korunamadığı anlamına geliyordu. Sulu kar dışarıda kalanları etkiledi ve herkes "soğuktan çok acı çekti". Çoğu şehrin kiliselerinde sığındı.^[4]

Agathias, düzensizliğin hüküm sürdüğünü not eder. Hem sıradan hem de asil çok sayıda kadın sokaklardaydı. Erkekler ve kadınlar "serbestçe karışmış", kendi içinde olağan dışı bir olaydı. Yaralanmaktan kaçanlar rütbe ve ayrıcalığa çok az dikkati gösterdiler. Örneğin köleler, efendilerinin emirlerine hiç dikkate almadılar.^[4]

Konstantinopolis limanına yakın Rhegium bölgesi, evlerin en büyük kaybına uğradı. Diğer birçok bina yıkıldı veya yapısal hasar gördü. Agathias, "sıradan insanların çoğunun" öldüğünü, ancak Küratör Anatolius'un toplumun üst katmanından tek kazazede oluşturduğuna dikkat çeker.^[4]

Şafak vakti, deprem sona ermişti. Sevinen insanlar yakınlarını ve sevdiklerini aramaya başladılar; "öpmek ve kucaklamak ve sevinçle ve sürprizle ağlamak" için.^[4]

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Depremde Ayasofya'nın kubbesi zayıflamış ve 558 yılında tamamen çökmüştür. Konstantinopolis surları ciddi şekilde tahrip olmuştur. 559'un başlarında, saldırgan Hunlar, Duvarların hasarlı bölgelerinden geçmeyi başarmışlardır. Diğer çeşitli kiliseler ve binalar hasar gördü.^[3]

I. Justinianus, kısa bir yas dönemini başlattı ve depremini takip eden kırk gün boyunca tacını takmadı. Deprem daha sonra yıllık yalvarışın liturjisinde anıldı. Agathias ayrıca nüfusun tutumu üzerinde kısa süreli bir etki yarattığını iddia eder: zenginler yardımseverliğe yöneldi, şüpheliler dua etmeye yöneldi ve kötülük görünür bir çabası içinde erdeme yönlendirildi. Agathias, kısa sürede herkesin eski tutumlarına döndüğünü bildirir.^[3]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'deki depremler listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Guidoboni, E.; Ferrari G.; Mariotti D.; Comastri A.; Tarabusi G.; Valensise G. "Online catalogue of strong earthquakes in Italy 461 BC to 1997 and Mediterranean area 760 BC to 1500". 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.
^ Martindale, John R.; Jones, A.H.M.; Morris, John (1992), The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: AD 527–641, Cambridge University Press, s. 72, ISBN 0-521-20160-8, 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Maas, Michael (2005), The Cambridge Companion to the Age of Justinian, Cambridge University Press, ss. 70, 71, ISBN 978-0-521-81746-2, 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Agathias; Frendo, Joseph D. (1975), The Histories, Walter de Gruyter, ss. 137-139, ISBN 978-3-11-003357-1, 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018

[CFTI4MED-1] Guidoboni, E.; Ferrari G.; Mariotti D.; Comastri A.; Tarabusi G.; Valensise G. "Online catalogue of strong earthquakes in Italy 461 BC to 1997 and Mediterranean area 760 BC to 1500". 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.

[PLRE-2] Martindale, John R.; Jones, A.H.M.; Morris, John (1992), The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: AD 527–641, Cambridge University Press, s. 72, ISBN 0-521-20160-8, 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018

[Maas-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Maas, Michael (2005), The Cambridge Companion to the Age of Justinian, Cambridge University Press, ss. 70, 71, ISBN 978-0-521-81746-2, 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018

[Agathias-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Agathias; Frendo, Joseph D. (1975), The Histories, Walter de Gruyter, ss. 137-139, ISBN 978-3-11-003357-1, 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Ekim 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Türkiye'deki depremler
Tarihsel	MS 17 Lidya 115 Antakya 141 Likya 262 Güneybatı Anadolu 447 Konstantinopolis 526 Antakya 557 Konstantinopolis 840 Erzurum 989 Konstantinopolis 1114 Maraş 1268 Kilikya 1509 Konstantinopolis 1513 Maraş 1556 Marmara Denizi 1598 Amasya-Çorum 1653 Doğu İzmir 1668 Kuzey Anadolu 1688 İzmir 1717 Kayseri 1739 İzmir 1766 İstanbul 1784 Erzincan 1840 Ahura 1855 Bursa 1859 Erzurum 1862 Turgutlu 1872 Amik 1881 Sakız Adası 1883 Çeşme 1894 İstanbul 1898 Balıkesir 1899 Aydın-Denizli
20. yüzyıl	1903 Malazgirt 1912 Mürefte 1914 Afyon-Bolvadin 1919 Ayvalık 1924 Pasinler 1926 Kars 1928 Torbalı 1929 Suşehri 1930 Hakkâri 1933 Çivril 1935 Erdek-Marmara Adaları 1935 Digor 1938 Kırşehir 1939 Erzincan 1940 Kayseri 1941 Muğla 1941 Van-Erciş 1942 Niksar-Erbaa 1943 Adapazarı-Hendek 1943 Tosya-Ladik 1944 Bolu-Gerede 1944 Edremit Körfezi 1945 Adana 1946 Varto-Hınıs 1949 Karlıova 1949 Karaburun 1951 Çankırı 1952 Hasankale 1953 Yenice-Gönen 1955 Söke 1957 Fethiye 1957 Abant 1964 Manyas 1966 Varto 1967 Mudurnu 1967 Pülümür 1968 Bartın 1969 Alaşehir 1970 Gediz 1971 Bingöl 1971 Burdur 1975 Lice 1976 Çaldıran 1983 Erzurum 1983 Biga 1986 Malatya 1992 Erzincan 1995 Dinar 1998 Adana-Ceyhan 1999 Gölcük 1999 Düzce
21. yüzyıl	2000 Bolvadin-Sultandağı 2000 Çankırı 2002 Çay-Sultandağı 2003 Bingöl 2004 Erzurum 2004 Doğubayazıt 2005 İzmir 2010 Elâzığ 2011 Simav Ekim 2011 Van Kasım 2011 Van 2014 Ege Denizi 2017 Ege Denizi 2019 İstanbul 2020 Elâzığ 2020 İran-Türkiye 2020 Bingöl 2020 Ege Denizi 2022 Buca 2022 Düzce 2023 Kahramanmaraş

557 Konstantinopolis depremi nedir?, 557 Konstantinopolis depremi anlamı nedir?, 557 Konstantinopolis depremi ne demektir?