Hebei

	Hebei Eyaleti
Çince :	河北省
	Héběi Shěng
	Kısaltmalar: 冀 (pinyin: Jì)
Adın kökeni	河 hé - "(Sarı) Irmak" ; 北 běi - kuzey; "Sarı Irmak'ın kuzeyi"
İdari birim türü	Eyalet
Başkenti	Baoding (1928-1958, 1966); Tientsin (1958-65); Shijiazhuang (1967 - günümüz)
En büyük şehri	Baoding
ÇKP Komitesi Sekreteri	Zhao Kezhi
Vali	Xu Qin
Yüzölçümü	187.700 km² (12.)
Nüfusu (2020); - Nüfus yoğunluğu	74.610.235 (6.); 390 kişi/km² (11.)
GSYİH (2016); - kişi başına	CNY 318 trilyon (6.); CNY 42.886 (14.)
İGE (2010)	0,691 (orta) (16.)
Başlıca etnik gruplar	Han - %96; Mançu - %3; Hui - %0,8; Moğol - %0,3
İl düzeyi	12
İlçe düzeyi	172
Belde düzeyi†	2207
ISO 3166-2	CN-13
	Resmî websitesi; http://www.hebei.gov.cn ; (Çince)

Hebei (Çince: 河北; pinyin: Héběi, Çin'in Kuzey Çin bölgesinde bulunan bir eyalet. Eyalet isminin "jì" (冀) şeklinde kısaltılması, eski Han Hanedanı'na ait Ji Eyaleti (zhou)'nden alınır. Ji Eyaleti, günümüz güney Hebei'in üstünde bulunurdu. "Hebei" isminin tam anlamı "ırmağın kuzeyi". Bu, eyaletin Sarı Irmak (黄河, Huáng Hé)'ın kuzeyinde yer almasından dolayıdır.

"Doğrudan yönetilen" anlamına gelen "Zhili" (Basitleştirilmiş Çince: 直隶; Geleneksel Çince: 直隸; pinyin: Zhílì), Hebei Eyaleti'nin eski ismi ve bu bölgenin İmparatorluk Mahkemesinin doğrudan yönetimi altında olmasıyla ilgilidir. Ancak 1928 yılında Zhili Eyaleti'nin merkez hükûmet tarafından feshedilmesiyle bunun yerine Hebei Eyaleti kuruldu. Birbiriyle sınır paylaşan Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri, Hebei'den ayrı olarak kendilerine özgü idari bölgeler olarak kuruldular.

Hebei Eyaleti, kuzeydoğuda Liaoning, kuzeyde İç Moğolistan, batıda Şansi, güneyde Henan ve güneydoğuda Şantung eyaletleri ile sınır paylaşmaktadır. Hebei Eyaleti'nin doğusunda ise Sarıdeniz'deki Bohai Körfezi bulunmaktadır. Hebei Eyaleti'ne ait ve Sanhe, Dacheng Hui Özerk İlçesi ve Xianghe İlçesi'nden oluşan Sanhe Eksklavı, Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri arasında bulunmaktadır.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti 11 farklı il düzeyi şehirden oluşmaktadır.

Hebei Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Shijiazhuang Tangshan Qinhuangdao Handan Xingtai Baoding Zhangjiakou Chengde Cangzhou Langfang ↗ Hengshui 1 ← Kuzey Çin Petrol Sahası 2 3 1. Xiong'an 2. Xinji 3. Dingzhou Pekin Tientsin
Bölüm kodu^[2]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)^[a]	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)^[1]	Merkez	İlçe düzeyi bölümler^[3]
Bölüm kodu^[2]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)^[a]	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)^[1]	Merkez	Semtler	İlçe düzeyi şehirler	İlçeler	Özerk ilçeler
130000	Hebei Eyaleti	河北省 Héběi Shěng	188.544,71	74.610.235	Shijiazhuang Şehri	49	21	91	6
— İl düzeyi şehirler —
130100	Shijiazhuang Şehri	石家庄市 Shíjiāzhuāng Shì	14.060,14	10.640.458	Chang'an Semti	8	3	11
130200	Tangshan Şehri	唐山市 Tángshān Shì	14.151,46	7.717.983	Lubei Semti	7	3	4
130300	Qinhuangdao Şehri	秦皇岛市 Qínhuángdǎo Shì	7.802,93	3.136.879	Haigang Semti	4		2	1
130400	Handan Şehri	邯郸市 Hándān Shì	12.065,47	9.413.990	Congtai Semti	6	1	11
130500	Xingtai Şehri	邢台市 Xíngtái Shì	12.433,26	7.111.106	Xiangdu Semti	4	2	12
130600	Baoding Şehri	保定市 Bǎodìng Shì	22.184,95	9.242.610	Jingxiu Semti	5	4	15
130700	Zhangjiakou Şehri	张家口市 Zhāngjiākǒu Shì	36.796,53	4.118.908	Qiaoxi Semti	6		10
130800	Chengde Şehri	承德市 Chéngdé Shì	39.489,53	3.354.444	Shuangqiao Semti	3	1	4	3
130900	Cangzhou Şehri	沧州市 Cāngzhōu Shì	14.304,27	7.300.783	Yunhe Semti	2	4	9	1
131000	Langfang Şehri	廊坊市 Lángfāng Shì	6.419,38	5.464.087	Guangyang Semti	2	2	5	1
131100	Hengshui Şehri	衡水市 Héngshuǐ Shì	8.836,78	4.212.933	Taocheng Semti	2	1	8
— Devlet düzeyi yeni bölgeler [zh] —
139900	Xiong'an Yeni Bölgesi	雄安新区 Xióng'ān Xīnqū	1576,60	1.205.440	Rongcheng İlçesi	/	/	3	/
— Ayrı yönetim birimleri (doğrudan ajansa bağlı) —
132903	Kuzey Çin Petrol Sahası Bölgesi	华北油田地区 Huáběiyóutián Dìqū	367	126.586	Huizhan Dao Beiduan	/	/	/	/
— Eyalet tarafından doğrudan yönetilen ilçe düzeyi şehirler [zh] —
130181	Xinji Şehri	辛集市 Xīnjí Shì	951	594.628	Xinji	/	/	/	/
130682	Dingzhou Şehri	定州市 Dìngzhōu Shì	1.274	1.095.986	Nanchengqu Bucağı	/	/	/	/

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Hebei Eyaleti'nin toplam nüfusu 74.610.235.^[1]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bin'i aşan etnik gruplar şunlardır:

Hebei'deki başlıca etnik gruplar
(2010 Nüfus Sayımı)^[4]
Etnik grup	Nüfus
Han	68.861.333
Mançu	2.169.311
Hui	570.170
Moğol	180.849
Zhuang	17.295
Koreli	11.296

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti'nin çoğunda Beifanghua'nın (Mandarin) farklı lehçeleri konuşulur; bunların çoğu dilbilimsel olarak Jilu Guanhua'nın değişkeleri olarak sınıflandırılır. Hebei'nin batısındaki bazı alanlarda ise (bilhassa Hebei'nin İç Moğolistan ve Şansi bölgeleriyle paylaştığı sınır bölgelerinde) Jin Çincesinin farklı lehçeleri konuşulmaktadır; ör. Zhangjiakou'da konuşulan Zhangjiakou-Huhhot lehçesi [en] ve Handan Şehri'nde konuşulan Handan-Xinxiang lehçesi [zh]. Bunların dışında, Ethnologue'a göre, Hebei Eyaleti'nde Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.^[5]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Hebei ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Alan verileri "İkinci Ulusal Arazi Araştırması" (第二次全国土地调查) sonuçlarına dayanır; bu sonuçlar ne Lutai Kalkınma Bölgesi'ni [zh] ne de Hangu Yönetim Alanı'nı [zh] dahil etmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "河北省第七次全国人口普查公报（第二号）" (PDF). 河北省统计局网. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
^ 中华人民共和国民政部 (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.
^ 国务院人口普查办公室、国家统计局人口和就业统计司 (Devlet Konseyi Sayım Dairesi, Ulusal İstatistik Bürosu Nüfus ve İstihdam İstatistikleri Dairesi) ((Ed.)). "1-6 各地区分性别、民族的人口" [1-6 Cinsiyet ve etnik kökene göre nüfus]. 中国2010年人口普查资料 (Çin'in 2010 Nüfus Sayımı Verileri) (Çince). 中国统计出版社 (Çin İstatistik Yayımevi). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei 25 Temmuz 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. resmi sitesi (Çince)

Çin Halk Cumhuriyeti'deki yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[3] Alan verileri "İkinci Ulusal Arazi Araştırması" (第二次全国土地调查) sonuçlarına dayanır; bu sonuçlar ne Lutai Kalkınma Bölgesi'ni [zh] ne de Hangu Yönetim Alanı'nı [zh] dahil etmektedir.

[2020nüfus-1] "河北省第七次全国人口普查公报（第二号）" (PDF). 河北省统计局网. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.

[2] "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.

[4] 中华人民共和国民政部 (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.

[A0106a-5] 国务院人口普查办公室、国家统计局人口和就业统计司 (Devlet Konseyi Sayım Dairesi, Ulusal İstatistik Bürosu Nüfus ve İstihdam İstatistikleri Dairesi) ((Ed.)). "1-6 各地区分性别、民族的人口" [1-6 Cinsiyet ve etnik kökene göre nüfus]. 中国2010年人口普查资料 (Çin'in 2010 Nüfus Sayımı Verileri) (Çince). 中国统计出版社 (Çin İstatistik Yayımevi). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.

[6] Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

g t d Çin'in eyalet düzeyi idari bölümleri
Eyaletler	Anhui Çinghay Fujian Guangdong Guizhou Hainan Hebei Heilongjiang Henan Hubei Hunan Jiangsu Jiangxi Jilin Kansu Liaoning Siçuan Şansi Şantung Şensi Tayvan^* Yünnan Zhejiang
Özerk bölgeler	Guangşi İç Moğolistan Ningksia Sincan Tibet
Doğrudan yönetilen şehirler	Pekin Çongçing Şanghay Tientsin
Özel idari bölgeler	Hong Kong Makao
^* Çin Halk Cumhuriyeti tarafından hak iddia edilmektedir, ancak fiilen Çin Cumhuriyeti tarafından yönetilmektedir.

Hebei nedir?, Hebei anlamı nedir?, Hebei ne demektir?