Jilin

	Jilin Eyaleti
Çince :	吉林省
	Jílín Shěng
	Kısaltmalar: 吉 (pinyin: Jí)
Adın kökeni	Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" terimi
İdari birim türü	Eyalet
Başkenti	Jilin Şehri (1949-1954); Çangçun (1954-günümüz)
En büyük şehri	Çangçun
ÇKP Komitesi Sekreteri	Bayanqolu
Vali	Liu Guozhong
Yüzölçümü	191.126 km² (14ncü)
Nüfusu (2010); - Nüfus yoğunluğu	27.462.297 (21nci); 140 kişi/km² (23ncü)
GSYİH (2016); - kişi başına	CNY 1,49 trilyon (22nci); CNY 54.066 (11nci)
İGE (2010)	0,715 (yüksek) (10ncu)
Başlıca etnik gruplar	Han - %91; Koreli - %4; Mançu - %4; Moğol - %0,6; Hui - %0,5
İl düzeyi	9
İlçe düzeyi	60
Belde düzeyi†	1006
ISO 3166-2	CN-22
	Resmî websitesi; http://www.jl.gov.cn ; (Çince)

Jilin (Çince: 吉林; pinyin: Jílín), Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. Doğuda Kuzey Kore ve Rusya, kuzeyde Heilongjiang eyaleti, güneyde Liaoning eyaleti ve batıda İç Moğolistan ile sınır paylaşmaktadır.

"Jilin" isminin, Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" teriminin Çince transkripsiyonu olan "Jilin wula" (Basitleştirilmiş Çince: 吉林乌拉; Geleneksel Çince: 吉林烏拉)'dan türettiği düşünülmektedir. Bu transkripsiyonun Çincedeki doğrudan anlamı "Uğurlu Orman"'dır. Hanyu Pinyin harf çeviri sisteminin resmî kullanıma girmesinden önce Jilin eyaletinin ismi, Batı dillerinde Kirin olarak kayda geçti.

Jilin eyaletinde eş isimli Jilin şehri bulunmaktadır, ancak eyaletin başkenti ve en büyük şehri Çangçun. II. Dünya Savaşı tarihinde Çangçun, "Hsinking" (Çince: 新京; pinyin: Xīnjīng, "yeni başkent") ismi altında Japonya'nın kurduğu Mançukuo kukla rejiminin başkenti olarak işlev göstermesi için bilinir.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin Eyaleti toplam dokuz farklı il düzeyi idari bölümden oluşmak üzere sekiz il düzeyi şehir ve bir özerk il barındırmaktadır.

Jilin Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Çangçun Jilin Siping Liaoyuan Tonghua Baishan Songyuan Baicheng Yanbian Kore Özerk İli
Bölüm kodu^[1]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)	Nüfus^[2] （2020 yılı）	Merkez	İlçe düzeyi bölümler^[3]
Bölüm kodu^[1]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)	Nüfus^[2] （2020 yılı）	Merkez	Semtler	İlçe düzeyi şehirler	İlçeler	Özerk ilçeler
220000	Jilin Eyaleti	吉林省 Jílín Shěng	191.202,36	24.073.453	Çangçun Şehri	21	20	16	3
— Eyalet altı şehirler —
220100	Çangçun Şehri	长春市 Chángchūn Shì	24.734,13	9.066.906	Nanguan Semti	7	3	1
— İl düzeyi şehirler —
220200	Jilin Şehri	吉林市 Jílín Shì	27.711,41	3.623.713	Chuanying Semti	4	4	1
220300	Siping Şehri	四平市 Sìpíng Shì	10.241,73	1.814.733	Tiexi Semti	2	1	1	1
220400	Liaoyuan Şehri	辽源市 Liáoyuán Shì	5.140,45	996.903	Longshan Semti	2		2
220500	Tonghua Şehri	通化市 Tōnghuà Shì	15.611,54	1.812.114	Dongchang Semti	2	2	3
220600	Baishan Şehri	白山市 Báishān Shì	17.505,26	951.866	Hunjiang Semti	2	1	2	1
220700	Songyuan Şehri	松原市 Sōngyuán Shì	21.169,77	2.252.994	Ningjiang Semti	1	1	2	1
220800	Baicheng Şehri	白城市 Báichéng Shì	25.758,73	1.551.378	Taobei Semti	1	2	2
— Özerk iller —
222400	Yanbian Kore Özerk İli	延边朝鲜族自治州 Yánbiān Cháoxiǎnzú Zìzhìzhōu	43.329,34	1.941.700	Yanji Şehri		6	2

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Jilin'in toplam nüfusu 27.452.815.^[4]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin'deki başlıca etnik gruplar şunlardır:

Jilin'deki başlıca etnik gruplar (2010)^[4]
Etnik grup	Nüfus
Han	25.267.110
Koreli	1.040.167
Mançu	866.365
Moğol	145.039
Hui	118.799

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin sakinlerinin çoğu Han Ulusu'na ait olup Beifanghua konuşur. Beifanghua'nın bir lehçesi olan Kuzeydoğu Guanhua [en]'nın (Çincede kısaca "Dōngběihuà" 东北话 olarak bilinir) farklı değişkeleri eyalet çapında konuşulur. Bunun dışında, Ethnologue'a göre, Jilin'de Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.^[5]

Jilin'deki etnik Korelilerin çoğu eyaletin doğusunda yer alan Yanbian Kore Özerk İli'ne yoğunlaşmış olup Korecenin Hamgyŏng lehçesini [en] konuşur.^[6] Yanbian İli'nde Korece medyada kullanılır (ör. Yanbian Weishi [en] televizyon kanalında);^[7] 20. yüzyılın ortasından beri buradaki okullarda iki dilli Çince ve Korece eğitimi de verilmiştir, ancak Ocak 2021'de Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi'ne bağlı Yasama İşleri Ofisi [en], bu iki dilli eğitimin uygulanma şeklini anayasaya aykırı bulup ildeki Korece eğitiminin aşamalı olarak azaltılması gerektiğini hükmetti.^[8]^[9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Jilin ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "吉林省第七次全国人口普查公报（第二号）". 吉林省统计局. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.
^ ^a ^b "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.
^ Park, Youngmae (2003). "A Preliminary Study of the Language of Ethnic Koreans in China : Toward a Sociolinguistic Study" (PDF). 京都大学言語学研究 (Kyoto University Linguistic Research) (İngilizce), 22. ss. 1-21. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.
^ "Yanbian Radyo Televizyon Kurumu" (Korece). 26 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.
^ Wei, Changhao (20 Ocak 2021). "Recording & Review Pt. 7: Constitutionally Mandated Mandarin-Medium Education". NPC Observer (İngilizce). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.
^ "Assimilation of Chinese minorities is not just a Uyghur thing". The Economist (İngilizce). 30 Ocak 2021. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmi site (Çince)

Çin Halk Cumhuriyeti'deki yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[2] "吉林省第七次全国人口普查公报（第二号）". 吉林省统计局. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.

[nüfussayımı-4] "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.

[5] Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.

[6] Park, Youngmae (2003). "A Preliminary Study of the Language of Ethnic Koreans in China : Toward a Sociolinguistic Study" (PDF). 京都大学言語学研究 (Kyoto University Linguistic Research) (İngilizce), 22. ss. 1-21. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.

[7] "Yanbian Radyo Televizyon Kurumu" (Korece). 26 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.

[8] Wei, Changhao (20 Ocak 2021). "Recording & Review Pt. 7: Constitutionally Mandated Mandarin-Medium Education". NPC Observer (İngilizce). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.

[9] "Assimilation of Chinese minorities is not just a Uyghur thing". The Economist (İngilizce). 30 Ocak 2021. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Çin'in eyalet düzeyi idari bölümleri
Eyaletler	Anhui Çinghay Fujian Guangdong Guizhou Hainan Hebei Heilongjiang Henan Hubei Hunan Jiangsu Jiangxi Jilin Kansu Liaoning Siçuan Şansi Şantung Şensi Tayvan^* Yünnan Zhejiang
Özerk bölgeler	Guangşi İç Moğolistan Ningksia Sincan Tibet
Doğrudan yönetilen şehirler	Pekin Çongçing Şanghay Tientsin
Özel idari bölgeler	Hong Kong Makao
^* Çin Halk Cumhuriyeti tarafından hak iddia edilmektedir, ancak fiilen Çin Cumhuriyeti tarafından yönetilmektedir.

Jilin nedir?, Jilin anlamı nedir?, Jilin ne demektir?