Mezopotamya Mandası

Mezopotamya için Manda Taslağı
Mezopotamya için Manda Taslağı
	Mezopotamya ve Filistin için 7 Aralık 1920 tarihinde Milletler Cemiyeti'nin onayına sunulan manda taslakları
Oluşturulma	1920 (sadece taslak)
Onaylanma	Onaylanmadı
Yazar(lar)	Milletler Cemiyeti
Amaç	Mezopotamya topraklarının oluşturulması önerildi. Bunun yerine Irak Mandası kuruldu

Mezopotamya Mandası (Arapça: الانتداب البريطاني على العراق), Osmanlı Irak'ını (Mezopotamya) kapsayacak şekilde önerilen bir Milletler Cemiyeti mandasıydı. Bu manda Birleşik Krallık'a verilecekti ancak İngiltere ile Irak arasında yapılan ve önerilen manda ile bazı benzerlikler taşıyan bir anlaşma olan Anglo-Irak Antlaşması tarafından geçersiz kılındı. Kağıt üzerinde manda 1920'den 1932'ye kadar sürmüştür.

Önerilen manda, 1916 Sykes-Picot Anlaşması uyarınca 25 Nisan 1920'de İtalya'daki San Remo Konferansı'nda verildi, ancak henüz belgelenmemiş veya tanımlanmamıştı.^[1] Milletler Cemiyeti Sözleşmesi'nin 22. Maddesi uyarınca A sınıfı bir manda olacaktı. Haziran 1920'de İngiliz Sömürge Ofisi tarafından bir taslak manda belgesi hazırlandı ve Aralık 1920'de Milletler Cemiyetine taslak olarak sunuldu.

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden hemen sonra, geleceğin Irak Yüksek Komiseri Sir Arnold Wilson, Mezopotamya'nın Hindistan'a ilhak edilmesini ve "Hindistan'ın ve Hindistan hükümeti gibi Hintlerin bir kolonisi olarak yönetilmesini, geniş ovalarının yavaş yavaş işlenmesini ve savaşçı Pencap ırklarının buraya yerleştirilmesini" tavsiye etti.^[2] Cox, 22 Nisan 1918'de yazdığı bir memorandumda İngilizlerin desteklemesi gereken sosyal grupları sıraladı: Bağdat'taki Yahudi cemaati, Bağdat ve Basara'daki eşraf, zengin toprak sahibi Araplar ve Yahudiler ile yerleşik aşiretlerin şeyhleri.^[3] Musul, 1918 Clemenceau-Lloyd George Anlaşması'nın ardından İngiliz nüfuz bölgesine eklendi.

Önerilen manda yönetimi, 1920'de ülke çapında bir Irak isyanının patlak vermesi ve ardından Ekim 1922 tarihli Anglo-Irak Antlaşması ile bölgenin Irak Krallığı olmasına karar verilmesi nedeniyle kurulmakta bazı zorluklarla karşılaştı.^[1] Irak Krallığı 1931-1932 yıllarında,^[1] Milletler Cemiyetinin bu tür devletlerin tam bağımsız devletler olarak "aşamalı gelişimlerinin" kolaylaştırılacağı yönündeki tutumuna uygun olarak bağımsız oldu.^[1]

İngiliz yönetimindeki Irak'ın sivil hükûmeti başlangıçta Yüksek Komiser Sir Percy Cox ve yardımcısı Albay Arnold Wilson tarafından yönetiliyordu. Necef'te bir İngiliz subayının öldürülmesinin ardından İngiliz misillemeleri düzeni sağlamada başarısız oldu. Kuzey Irak'ın dağlık bölgelerinde İngiliz yönetimi henüz kurulmamıştı. İngilizlerin karşı karşıya kaldığı en çarpıcı sorun, manda statüsü verilmesiyle ihanete uğradıklarını düşünen milliyetçilerin artan öfkesiydi.^{[kaynak belirtilmeli]}

Haritalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d The new Cambridge modern history. Volume xii. p.293.
^ Nadhmi, Wamidh Jamal Umar (1984). Al-Judhour al-Siyasiyya wal Fikriyya wal Ijtima'yya Lilharaka al-Qawmiyya al-'Arabiyya (al-Istiqlaliyya) fil 'Iraq [The Political, Intellectual and Social Roots of the Arab Nationalist (Independent) Movement in Iraq] (Arapça). Markaz Dirasat al-Wihda al-'Arabiyya, Beirut. s. 399.
^ Nadhmi 1984, s. 275.
^ "Lawrence's Mid-East map on show". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2013.

Bu madde bu kaynaktan gelen kamu malı içermektedir. Country Studies. Federal Research Division.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dodge, Toby "Inventing Iraq" (2009)
Fieldhouse, David K. Orta Doğu'da Batı Emperyalizmi, 1914-1958 (2006)
Fisk, Robert. Uygarlık için Büyük Savaş: The Conquest of the Middle East, (2. baskı 2006),
Simons, Geoff. Irak: Sümer'den Saddam'a (2. baskı 1994)
Sluglett, Peter. Irak'ta Britanya: Contriving King and Country, 1914-1932 (2. baskı 2007)

[cambridge2832-1] The new Cambridge modern history. Volume xii. p.293.

[2] Nadhmi, Wamidh Jamal Umar (1984). Al-Judhour al-Siyasiyya wal Fikriyya wal Ijtima'yya Lilharaka al-Qawmiyya al-'Arabiyya (al-Istiqlaliyya) fil 'Iraq [The Political, Intellectual and Social Roots of the Arab Nationalist (Independent) Movement in Iraq] (Arapça). Markaz Dirasat al-Wihda al-'Arabiyya, Beirut. s. 399.

[FOOTNOTENadhmi1984275-3] Nadhmi 1984, s. 275.

[4] "Lawrence's Mid-East map on show". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2013.

[1]

[2]

[3]

g t d Zorunlu manda bölgeleri
Birleşik Krallık	Irak Birleşik Krallık Filistin Mandası (Ürdün İsrail Tanganika Gölü, Tanzanya, Nijerya, Kamerun, İngiliz Togoland Gana)
Japonya (II. Dünya Savaşı'nda ABD'ye yenilmeden önce)	Kuzey Mariana Adaları

Mezopotamya Mandası nedir?, Mezopotamya Mandası anlamı nedir?, Mezopotamya Mandası ne demektir?

Mezopotamya Mandası nedir?, Mezopotamya Mandası anlamı nedir?, Mezopotamya Mandası ne demektir?

Mezopotamya Mandası

Haritalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]