Farsça Nedir?
Farsça Nedir?, Farsça Nerededir?, Farsça Hakkında Bilgi?, Farsça Analizi? Farsça ilgili Farsça ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz. Farsça ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. Farsça Ne Anlama Gelir Farsça Anlamı Farsça Nedir Farsça Ne Anlam Taşır Farsça Neye İşarettir Farsça Tabiri Farsça Yorumu
Farsça Kelimesi
Lütfen Farsça Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. Farsça İlgili Sözlük Kelimeler Listesi Farsça Kelimesinin Anlamı? Farsça Ne Demek? ,Farsça Ne Demektir? Farsça Ne Demektir? Farsça Analizi? , Farsça Anlamı Nedir?,Farsça Ne Demektir? , Farsça Açıklaması Nedir? ,Farsça Cevabı Nedir?,Farsça Kelimesinin Anlamı?,Farsça Kelimesinin Anlamı Nedir? ,Farsça Kelimesinin Anlamı Ne demek?,Farsça Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Farsça Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız
Farsça Kelimesinin Anlamı Nedir? Farsça Kelimesinin Anlamı Ne demek? , Farsça Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı
Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:
Söylemek, söz söylemek - Ad vermek - Bir dilde karşılığı olmak - Herhangi bir ses çıkarmak - Herhangi bir kanıya, yargıya varmak - Düşünmek - Oranlamak - Ummak, - Erişmek - Bir işe kalkışmak, yeltenmek - Saymak, kabul etmek - bir şey anlamına gelmek - öyle mi, - yani, anlaşılan - inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü
Farsça Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır
Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı
Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. - Muşmulaya döngel de derler.
Kamer `ay` demektir. - Küt dedi, düştü. - Bu işe herkes ne der? - Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. - Bundan sonra gelir mi dersin? - Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. - Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! Farsça - Demek gideceksin.
Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler
- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek
- dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok
Farsça
Farsça Nedir? Farsça Ne demek? , Farsça Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi
Farsça Kelimesinin Anlamı? Farsça Ne Demek? Farsça Ne Demektir? ,Farsça Analizi? Farsça Anlamı Nedir? Farsça Ne Demektir?, Farsça Açıklaması Nedir? , Farsça Cevabı Nedir? , Farsça Kelimesinin Anlamı?
Farsça | |
---|---|
فارسی | |
Telaffuz | Farsî |
Bölge | İran,[1] Afganistan,[2] Tacikistan, Özbekistan,[3] Rusya,[4] Azerbaycan,[5] Kuveyt,[6] Irak[7] |
Etnisite | Farslar |
Dönem | 2019[5][8] 130 milyon[9] |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Diyalektler | Batı Farsçası
|
Yazı sistemi | Arap alfabesi (Fars alfabesi) Kiril alfabesi (Tacik alfabesi) İbrani alfabesi |
Resmî durumu | |
Resmî dil | İran[15] Afganistan Tacikistan Rusya * Dağıstan[16]
|
Denetleyen | Fars Dili ve Edebiyatı Akademisi (İran) Afganistan Bilimler Akademisi (Afganistan) Rudaki Dil ve Edebiyat Enstitüsü (Tacikistan) |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | fa |
ISO 639-2 | per (B) fas (T) |
ISO 639-3 | fas – kapsayıcı kod Bireysel kodlar: pes – Batı Farsça prs – Darice tgk – Tacikçe aiq – Aymakça bhh – Buhori dili haz – Hazaragi jpr – Cidi phv – Pahlavani deh – Dehwari jdt – Cuhuri ttt – Tatça |
Glottolog | fars1255 Farsic[17] |
Farsça'nın konumu. |
Farsça ya da Persçe (Farsça: فارسی; Fârsi, پارسی , Pârsi veya زبان فارسی; zabân-e Fârsi), Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya[18] ve Azerbaycan,[19] doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan[3] ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt[6] ve Irak[7] gibi körfez ülkelerinde konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.[20]
Farsça ve lehçeleri İran, Afganistan, Tacikistan ve Rusya'da[16] (Dağıstan) resmî dil statüsündedir. İran,[1] Afganistan,[2] Tacikistan, Özbekistan,[3] Rusya,[4] Azerbaycan[5] ve Kuveyt[6] ve Irak[7] gibi Basra Körfezi ülkelerinde 100 milyondan fazla kişinin[5] anadili Farsçadır. Hindistan ve Pakistan başta olmak üzere diğer ülkelerde de bir o kadar daha kişinin bu dili konuştuğu tahmin edilmektedir. 2006 yılında UNESCO'ya Farsçayı da "Uluslararası Ana Dil" statüsündeki dillerden biri olarak seçmesi önerilmiştir.
Farsça tarih boyunca Batı Asya, Orta Asya ve Güney Asya merkezli çeşitli imparatorluklar tarafından prestijli bir dil olarak kabul edilmiştir.[21] Modern Farsça ise Sasani İmparatorluğu'nun (MS 224-651) resmi dili olan Orta Farsça ve ondan önce de Ahameniş İmparatorluğu'nda (MÖ 550-330) kullanılan Eski Farsçanın devamıdır.[22][23] Antik Pers halkının konuştuğu İran'ın güneybatısındaki Pars (Persia) bölgesinde ortaya çıkmış ve türemiştir.[24] Dilbilgisi birçok Avrupa dilinin dil bilgisine benzerdir.[25] Yüzyıllar boyunca Orta Asya, Güney Asya ve Orta Doğu'da prestijli bir kültür dili olmuştur ve komşu ülkelerin dillerini, özellikle de Orta Asya, Kafkasya ve Anadolu'daki Türk dillerini etkilemiştir. Arapça ve Mezopotamya dilleri üzerindeki etkisi ise daha azdır.[26] Farsça, İslam Dünyası'nın ikinci kültürel dilidir. İslam klâsiklerinin özellikle tasavvufla ilgili olanları bu dilde yazılmıştır. Şiirsel ve melodik ağırlığı olan bir dildir.[27] Batıda Osmanlı İmparatorluğu,[28] Güney Asya'da Babür İmparatorluğu ve Afganistan'daki Peştunlar gibi anadili olmayanlar tarafından bile resmi olarak bir bürokrasi dili olarak kullanılmıştır.
İngiliz sömürgeciliğinden beş yüz yıl önce Hindistan ve civarında ikinci dil olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktaydı. Güney Asya'da kültür ve edebiyat dili kabul edilmişti. Moğol İmparatorluğu zamanında ise resmî dil oldu. Farsçanın bölgedeki tarihsel etkilerinin kanıtı Hindustani, Keşmirce, Punjabi, Sindhi, Gujarati, Bengali ve hatta Telugu dilleri üzerindeki süregelen etkisinden ve bölgede İran edebiyatının hâlâ sevilmesinden anlaşılabilir. Özellikle Urduca, Farsçanın Arapça, Türkçe ve Güney Asya'nın bölgesel dillerinin kombinasyonudur. Hindistan Moğol İmparatorluğu'nun Müslüman bölgelerinde yoğun bir şekilde kullanılmıştır.
Farsça kelimesi, Orta Farsçadaki Pārsīg (𐭯𐭠𐭫𐭮𐭩𐭪) kelimesinden gelmektedir. Bu kelime, "Pārs" kelimesine -īg sıfat ekinin eklenmesi sonucu ortaya çıkmıştır ve "Pārs" [ça]" anlamına gelmektedir. Pārs, Farsçanın ortaya çıktığı İran'ın güneybatısındaki Fars eyaletidir. Eski Farsçada Parseh (𐎱𐎠𐎼𐎿) denmekteydi.[29] İslam sonrası Arapçada "p" harfinin bulunmamasına bağlı olarak önceleri Pārsī olarak adlandırılan dil Fārsī olarak söylenmeye başlamıştır.[30] Farsça, M.Ö. 550-330 yılları arasında İran'da hüküm süren Parsa halkının konuştuğu dilden gelmektedir. Osmanlı'da Fârisî, Farsî, Parsça, Parsî olarak adlandırılmıştır. Pers İmparatorluğunun resmî dili olduğu dönemde imparatorluk sınırları içerisinde çok geniş bir bölgede konuşulmaktaydı. 18. yüzyılda İngilizler yasaklayana kadar Hindistan'daki mahkemelerde resmî dildi. Delhi'deki Kızıl Kale'nin duvarlarında şu cümle yer alır:
"Agar ferdôs dar cahân ast hamîn ast o hamîn ast o hamîn ast"
(Eğer dünyada cennet varsa; buradadır, buradadır, buradadır!)
Arapça'da "p" harfi olmadığından Farsî şeklinde telaffuz edilmeye başlanmıştır. Farsça büyük değişime uğrayarak günümüzdeki hâlini almasına rağmen şu şekilde kategorize edilebilir:
Farsça İran bölgesinde doğmuştur. İran'ın İslamlaşması sonucunda Arapça'dan, Türkler'le olan siyasi ilişkiler ve bölgedeki Türk hakimiyeti sonucunda da Türkçeden etkilenmiştir. Farsça, Hint-Avrupa Dil Ailesinin Asya kolunda yer alır ve diğer Hint-Avrupa Dilleri ile önemli ölçüde benzerlik gösterir. Dil bilgisi ve dil yapıları başlıca sebepleridir. Dillerinin yarı çekimli bir dil olması ve Proto-Hint Avrupa dilinden gelmiş olması buna bir nedendir. Farsça, Hint-Avrupa dil ailesinde yer almasına rağmen Farsçada sözcük bükümlemeleri yalnızca eylemlerdeki geniş zaman ve emir kiplerinde görülür (bu durumlar İlk Çağ dönemi Farsçasından kalmadır); yani Arapça, İngilizce ve Almanca'da sık görülen sözcük bükümlemeleri Farsçada ender olarak görülür. Farsçada geniş zaman ve emir kipi dışındaki zaman çekimlemelerin hepsi ekler yoluyla yapılır. Ayrıca Farsçada sözcük türetimi sırasında da eklerden yararlanır; ancak Farsçada ekler sözcüğün başına, ortasına ve sonuna konur. Farsça, gramer yapısı açısından eklemeli bir dildir. Ayrıca Farsça, Hint-Avrupa Dilleri'ne ait olup eklemeli dillerin özelliğini gösteren dillerden birisidir. Ayrıca Farsçada Almanca, Fransızca ve İngilizce gibi Avrupa dillerinin gramerinde görülen sözcük cinsiyetlerine de rastlanmaz.(ancak Eski Farsçada var).
Eski Farsçaya ait en eski kayıtlar M.Ö. 1000'li yıllara kadar dayanır.[31] Bilinen Eski Farsça bugünkü İran Platosu'nun güneybatısındaki topraklardan (bugünkü Fars Eyaleti) gelişmiştir. Eski Farsçaya dair bilinen en eski örnek ise M.Ö. 500'lerde Ahameniş İmparatorluğu döneminde yazılmış olan Behistun Yazıtları'dır. Eski Farsça, önceleri çivi yazısıyla yazılmış daha sonra da Pehlevi Alfabesi ile yazılmaya başlanmıştır. Antik İran'da konuşulmuş ve Ahameniş İmparatorluğu'nun resmî dillerinden biri olmuştur. Bugün sadece taş üzerine oyulmuş örnekleri kalmıştır. Farsçada fiilin genellikle cümle sonunda bulunması kuralının bu devirde de bulunduğu belirtilmektedir.[32]
Sasaniler döneminde konuşulan ve "Pehlevice" olarak da bilinen Farsçadır. Zerdüştlükle ilgili birçok yazılı belge bu dildedir. Bundahish, Arda Virafname, Mainu Khared, Pandnameh Adorbad Mehresfand bu belgelerden bazılarıdır.
Klâsik Farsçanın kökeni çok belirgin değildir. Kelime kökleri ülkenin değişik kesimlerinde konuşulan dillerden alıntıdır; ama kelimelerin çoğunluğunun kökü "Eski Farsça", "Pahlavî" ve Avestadandır. Klâsik yazımlarda ve şiirlerde kendini gösterir. İran edebiyatının en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilen Firdevsî, bu dili Arap istilacılardan korumak için 30 yıl acı çektiğini ve neredeyse dilin kaybolma noktasında olduğunu şöyle belirtir:[33][34]
Otuz yıl çok acı ve zorluk çektim
Fars dilinden Acem'i (İran) dirilttim— Firdevsî, بسی رنج بردم در این سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی
Daha sonraları Moğollar, İran'ı işgal ettiği zaman Fars kültürünü, dilini ve edebiyatını geniş bir alana yaydılar. Hindistan'da mahkeme dilini Farsça yaptılar.
Avrupa dillerinden gelen kelimelerin Farsçada tam karşılığı olmadığından bir durumu ya da ürünü tasvir etmek için aynen alınmıştır. Teknik olmayan bâzı kelimeler de, örneğin; mersi (teşekkür) dile yerleşmiştir.
Standart Farsçanın üç çağdaş varyasyonu vardır:
Ayrıca İran, Afganistan ve Tacikistan'da standart Farsçadan biraz farklı olan yerel lehçeler de vardır. Lari (Îran), Hazaragi (Afganistan) ve Darwazi (Afghanistan ve Tacikistan) bunlardan bazılarıdır.
The Ethnologue, konuşulduğu yerlere göre şu sınıflandırmayı önermektedir:
Çağdaş İran'da veya sınıra yakın bazı yerlerde etnik grupların konuştuğu bağlantılı diller şunlardır:
Tacikler'in konuştuğu Farsça, Sovyet döneminde ayrı bir edebiyat dili hâline gelmiş olup geneliyle Farsçanın bir lehçesi olmasına karşın ayrı bir dil sayılır. İran'da ve Afganistan'da Arap kökenli Fars alfabesi kullanılırken Tacikistan'da Kiril alfabesi kökenli Tacik alfabesi kullanılır.
Üç lehçe karşılaştırılacak olursa birbirinden çok farklı olmadığı görülür. Afganistan Farsçası'nda kelimeler farklı söylense de İran Farsçası'nda yazıldıkları gibi yazılırlar. Tacik Farsçası'nda ise telaffuzdaki farklar yazıya da yansır.
Farsça İslamiyet'ten önce Pehlevi Alfabesi ile yazılmıştır. Bugün ise İran ve Afganistan'da Arap alfabesi asıllı Fars alfabesi ile, Tacikistan'da ise Kiril Alfabesi ile yazılmaktadır. 1967 yılında Farsçanın Birleşmiş Milletler'in resmî esaslarına dayanan Latin alfabesi ile yazılması İran tarafından kabul edildi. Ancak İslam devrimi ile beraber 2000 yılında bu sistemin sadece yer isimleri için kullanılacağı açıklandı.[35]
ﻯ | ﻩ | و | ن | م | ل | گ | ک | ق | ف | غ | ع | ظ | ط | ض | ص | ش | س | ژ | ز | ر | ذ | د | خ | ح | چ | ج | ث | ت | پ | ب | ﺍ |
Farsça Îrânî diller grubundaki diğer dillerle doğal olarak benzerlik gösterir:
Farsça | Darice | Tatça | Tacikçe | Zazaca | Kurmançca | Farsî harf | Türkçe | Mazandaran dili |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ab | Ov | Ou | Об (Ob) | Awe | Av | آب | Su | ئو |
Yek | Yak | Yeki | Як (Yak) | Yew/Jew/Ju | Yek | يک | Bir | ات |
Şeb | Şov | Şöü/Şöü | Шаб (Şab) | Şewe | Şev(bıhêrk) | شب | Gece | شو |
Xastên | Xastan | Xastən | Хостан (Xostan) | Waştene | Xwestin/Wiştin | خواستن | İstemek | بخاستن |
İstâden | Sitonidan | Payistən | Истодан (İstodan) | Vındetene | Sekinîn/Rawestin | ایستادن | Durmak | اِسائن |
Gereften | Giriften | Güftən | Гирифтан (Giriftan) | Pê Gırewtene | Pê girtin/Zeftkirin | گرفتن | Tutup almak, Tutmak | بَیتِن |
Xarīden | Xariden | Astarən/Xirən | Харидан (Xaridan) | Hêrinaene | Kirîn | خریدن | Satın almak, Parayla almak | بخریین |
Çend | Çand | Çənta | Чанд (Çand) | Çend | Çand | چند؟ | Kaç? | چَن؟ |
Koja | Ku | Beçə/Çüca | Куҷо (Kujo) | Koti/Ku | Ku/Kuder/Kuva | کجا؟ | Nerede? | کاجه؟ |
Çetor | Çitu | Çənəm/Çücür/Çütə | Чихел (Çixel) | Se/Senên/Çıtu/Çıturi | Çawa/Çilo/Çer/Çitan/Çiton/Çito/Çitu/Çitol | چطور؟ | Nasıl? | چِتی؟ |
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır.Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) ( |
<ref>
etiketi; Lazard
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)The Pahlavi language (also known as Middle Persian) was the official language of Iran during the Sassanid dynasty (from 3rd to 7th century A. D.). Pahlavi is the direct continuation of old Persian, and was used as the written official language of the country. However, after the Moslem conquest and the collapse of the Sassanids, Arabic became the dominant language of the country and Pahlavi lost its importance, and was gradually replaced by Dari, a variety of Middle Persian, with considerable loan elements from Arabic and Parthian (Moshref 2001).
(...) Persian, the language originally spoken in the province of Fārs, which is descended from Old Persian, the language of the Achaemenid empire (6th–4th centuries B.C.E.), and Middle Persian, the language of the Sasanian empire (3rd–7th centuries C.E.).
Similarly, the core vocabulary of Persian continued to be derived from Pahlavi, but Arabic lexical items predominated for more abstract or abstruse subjects and often replaced their Persian equivalents in polite discourse. (...) The grammar of New Persian is similar to that of many contemporary European languages.
Vikisözlük'te tanımlar | |
Vikisöz'de alıntılar | |
Vikikitap'ta kitaplar |