Kilis
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İl sınırları haritası
Ülke	Türkiye
Coğrafi bölge	Güneydoğu Anadolu Bölgesi[1][2] Akdeniz Bölgesi
İdare
• Vali	Tahir Şahin[3]
Yüzölçümü
• Toplam	1412 km²
Nüfus  (2020)[4]
• Toplam	128.781
• Yoğunluk	101/km²
• Kır	34.367
• Şehir	94414
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	348
İl plaka kodu	79
Resmî site www.kilis.gov.tr www.kilis.bel.tr

Kilis; Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan, Suriye ile komşu bir sınır ilidir. Nüfusu 142.792 kişidir.^[5]

llin doğu, batı ve kuzeyinde Gaziantep, güneyinde ise Suriye yer almaktadır. Gaziantep'e 58 km uzaklıkta olan Kilis, Suriye sınırına ise 10 km uzaklıktadır. Kilis'ten geçen yol Türkiye sınırlarının ötesinde Azez'den geçtikten sonra Suriye'nin Halep şehrine ulaşır. İl merkezi doğudan batıya doğru uzanan Resul Osman dağı eteklerinde kurulu olup güneye doğru inildikçe düz arazilere inen fazla engebeli olmayan bir sahada yer almaktadır. İlin kuzeyinde yer alan ve doğudan batıya uzanan dağlar arasında kuru dereler ve birkaç küçük akarsu bulunmaktadır. Genellikle kıraç arazilerin yer aldığı bu dağların etekleri ve üst kısımlarında tarıma elverişli araziler bulunmaktadır.

İlin güneydoğu ve sınır şeridi boylarında özellikle bağcılık ve zeytincilik çok gelişmiş ve tarıma elverişli araziler bulunmaktadır. Kırsal kesiminde yaşayan insanlar geçimini tarıma dayalı olarak sağlamaktadır.

İl sınırları 38 derece 27' ve 38 derece 01' boylamları ile 36 derece 38' ve 37 derece 32' arasında bulunan Kilis ilinin yüzölçümü 1.412 km² dir.

İldeki başlıca çaylar; Afrin Çayı, Sunnep Çayı, Sabun Suyu Çayı ve Balık Suyu Çayları olup bu çayların geçtiği arazilerde sulu tarım yapılabilmektedir. Kilis ilinin %12,2 si orman ve fundalık arazi %69,3 ü tarım alanı %7,7 si çayır ve mera arazisi %10,6 sı tarım dışı araziden oluşmaktadır.

Kilis 06 Haziran 1995 gün ve 22305 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 550 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Yalova ve Karabük'le beraber il olmuştur. Plaka 79 rakımı ise 643'tür. İlçeleri Elbeyli, Polateli ve Musabeyli olmak üzere üç tanedir.

2021 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle birlikte 4 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 89 mahalle, ayrıca 138 köy bulunmaktadır.^[5]

Kilis ilinin, Gaziantep ve Halep ile benzerliği çok fazladır. Ev yapıları, yemek kültürleri vb. özellikleri birbirlerine çok benzemektedir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.^[6][7]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Kilis Valisi, 1977- Adana doğumlu Tahir ŞAHİN’dir. Ağustos 2023 tarihinde Kağıthane Kaymakamı iken atanmıştır.

Kilis Belediye Başkanı, 1967-Kilis doğumlu Mehmet Abdi Bulut (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %47,26 oy oranıyla seçilmiştir.^[8]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kilis İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ ve 3 MHP olmak üzere 11’dir.^[9] Kilis Belediye meclisi ise 18 AK PARTİ, 10 MHP ve 3 İYİ P. olmak üzere 31 üyeden oluşur.^[10]

2018 Genel seçimleri sonucu, Kilis'i temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Mustafa Hilmi Dülger, Ahmet Salih Dal) seçilmiştir.^[11]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri^[12])

Kilis ili nüfusu: 155.179'dur. Bu nüfusun % 78,49'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 1.412 km²'dir. İlde km²'ye 110 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 214’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,44 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Elbeyli (% 11,12)- Merkez ilçe(% 4,37)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 4 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 90 mahalle ve ayrıca 138 köy vardır.

İlin yıllara göre nüfusları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilis il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir - Kır
2000[15]	114.721	79		%65     74.985 39.739     %35
2007[16]	118.457	78	%3	%70     82.419 36.038     %30
2008[17]	120.991	78	%2	%68     82.747 38.244     %32
2009[18]	122.104	78	%1	%69     84.299 37.805     %31
2010[19]	123.135	78	%1	%70     85.923 37.212     %30
2011[20]	124.452	78	%1	%71     87.939 36.513     %29
2012[21]	124.320	78	-%0	%72     88.934 35.386     %28
2013[22]	128.586	78	%3	%73     93.640 34.946     %27
2014[23]	128.781	78	%0	%73     94.414 34.367     %27
2015[24]	130.655	78	%1	%75     97.411 33.244     %25
2016[24]	130.825	78	%0	%75     97.561 33.264     %25
2017[24]	136.319	78	%4	%75     102.168 34.151     %25
2018[24]	142.541	78	%5	%74     106.061 36.480     %26
2019[24]	142.490	78	-%0	%76     108.172 34.318     %24
2020[24]	142.792	77	%0	%77     109.566 33.226     %23
2021[24]	145.826	78	%2	%78     113.311 32.515     %22

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı[25]	Önceden bağlı olduğu ilçe	Alanı km²	Rakım mt.	Merkeze km[26]	Ulaşan Yollar[26]
Kilis Merkez			610	660		-15, -03
Elbeyli	1995	Oğuzeli	238	519	33	-15=>79-25, 79-26
Musabeyli	1995	Merkez	346	745	33	-03=>79-76
Polateli	1995	Merkez	218	840	21	-03=>79-75
KİLİS	1995	GAZİANTEP	1.412

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilis ilindeki tek yükseköğretim kurumu, 2007 yılında kurulan Kilis 7 Aralık Üniversitesi'dir. Günümüzde üniversiteye kayıtlı yaklaşık 8000 öğrenci vardır.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

2018-2019 Sezonunda, Kilis Belediyespor, Bölgesel Amatör Lig (BAL)'da grubunu 6.sırada tamamlamıştır. Voleybol Bayanlar 2. Ligindeki takımı Kilis Belediyespor da grubunda 3.olmuştur.

Ziraat Türkiye Kupası 'nda Kilis Belediyespor, 3.turda 1. Lig takımı Osmanlıspor 'a elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Kilis merkezindeki 7 Aralık Stadı ve (3.000) Kapalı Spor Salonu (2.500) dur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilis 7 Aralık Üniversitesi1 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kilis (il) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Kilis Valiliği
• Kilis 7 Aralık Üniversitesi
• Kilis Belediyesi
• Kilis il kültür ve turizm müdürlüğü
• YerelNET Kilis 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.