Etem Çalışkan

Etem Çalışkan, (d. 1928, Göçük, Tarsus), Türk ressam, grafiker, kaligraf.

Yeni yazı ile hat yapan Etem Çalışkan, Türkiye'de ders kitaplarında yer alan Gençliğe Hitabe ve İstiklal Marşı'nın yazımını yapan kişidir; fonda yer alan meşhur Atatürk portresinin de çizeridir.^[1] Anıtkabir'in inşası sırasında kitabelerin yazılmasında emeği geçen sanatçının en önemli çalışmaları arasında Kur'an'ın Türkçe mealini yeni yazı ile yazması; Nutuk'u kaligrafik olarak iki cilt halinde yazması yer alır.

Eğitimi ve sanat hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1928'de Tarsus'un Göçük köyünde dünyaya geldi.^[2] İlk ve orta öğreniminin Mersin’de tamamladı.

Yüksekögrenimini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi afiş bölümünde yaptı. Sabri Berkel’den desen, Emin Barın’dan yazı, Namık Bayık’dan afiş ve grafik dersleri aldı.

Akademideki öğrenciliği sırasında, Anıtkabir’deki yazıtların yazılmasında Emin Barın’a yardımcı oldu.^[3]

1954 yılında öğrenciliği sürerken Yapı Kredi Bankası'nın 10. yıl afişi, şükran belgeleri, diplomaları, madalyalarını yaptı. Aynı yıl Yeni Sabah gazetesinde ressam ve kaligraf olarak gazeteciliğe başladı. İlk işi, gazete için Jane Eyre filminin fotoğraflarının üstüne konuşmalar ve anlatım yazmak oldu. Bu çalışma, Türk basınındaki ilk fotoroman yayınıydı.^[1]

Yeni Sabah’tan sonra Ankara'da Zafer ve Öncü gazetelerinde; İstanbul'da Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Manşetleri, olayların resimlerini çizdi. Sanatçı, her yılın 10 Kasım'ında gazetelerde yayımlanan Atatürk portrelerini çizmekteydi.^[4]

1982’de Hürriyet gazetesinden emekli olduktan sonra Milliyet gazetesine Türk Büyükleri'ni, Güneş gazetesine Kuran'ın Türkçe anlamını, Sabah gazetesine Yunus Emre Divanı'nı hazırladı. Çizgi röportajlar yaptı. Türk Büyükleri çalışması albüm kitap olarak yayınlandı.

1980 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yılı için basılan gümüş ve altın hatıra paraları tasarladı;^[5] 1984 yılında PTT için 16 Türk Devleti Pul Serisi'ni hazırladı.

Kültür Bakanlığı’nın siparişi üzerine üç yıllık bir çalışma sonucunda Atatürk’ün iki ciltlik Nutuk adlı eserini el yazısıyla yazdı. 844 sayfadan oluşan iki ciltlik eser, 2002'de yayımlandı.^[6]

2005 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Burhan Felek Ödülü ile ödüllendirildi.^[7]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Altınbaşak, Betül (19 Nisan 2009). "Bin Yıllar Boyu Aziz İstanbul". Türkiye gazetesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
^ Uygur, Haluk (16 Şubat 2011). "Hattat Etem Çalışkan ile sohbet". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
^ Çalışkan, Etem (Kasım-Aralık 2011). "Anıtkabir'in Kitabeleri Nasıl Yazıldı?". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi, Sayı:5. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
^ "Etem Çalışkan". Cocukansiklopedisi.com. 3 Kasım 2011. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
^ "Atatürk'ün 100. Doğum Yılı Hatıra Parası (Gümüş Yarım Lira)". Darphane Genel Müdürlüğü web sitesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
^ Erdoğan, Sema (Kasım 2016). "Nutuk'u Elle Yazan Hattat: Etem Çalışkan" (PDF). Bütün Dünya. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2016.
^ Önderoğlu, Erol (28 Ekim 2005). "On Gazeteciye Burhan Felek Ödülü Verilecek". bianet.org. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[betul-1] Altınbaşak, Betül (19 Nisan 2009). "Bin Yıllar Boyu Aziz İstanbul". Türkiye gazetesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

[uygur-2] Uygur, Haluk (16 Şubat 2011). "Hattat Etem Çalışkan ile sohbet". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

[kitabe-3] Çalışkan, Etem (Kasım-Aralık 2011). "Anıtkabir'in Kitabeleri Nasıl Yazıldı?". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi, Sayı:5. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.

[çocuk-4] "Etem Çalışkan". Cocukansiklopedisi.com. 3 Kasım 2011. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

[darphane-5] "Atatürk'ün 100. Doğum Yılı Hatıra Parası (Gümüş Yarım Lira)". Darphane Genel Müdürlüğü web sitesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

[6] Erdoğan, Sema (Kasım 2016). "Nutuk'u Elle Yazan Hattat: Etem Çalışkan" (PDF). Bütün Dünya. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2016.

[7] Önderoğlu, Erol (28 Ekim 2005). "On Gazeteciye Burhan Felek Ödülü Verilecek". bianet.org. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1995-2009	Adalet Ağaoğlu, Burhan Doğançay, Şefika Kutluer (1995) Yekta Kara, Cahit Külebi, Arif Sağ (1996) Lütfi Ömer Akad, Hayrettin Karaca, Turhan Selçuk (1997) İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Yıldız Kenter, Fikret Otyam (1998) Nevzad Atlığ, Turgut Özakman, Rengim Gökmen (1999) Halil İnalcık, Oktay Akbal, Ferruh Başağa, Ara Güler, Sevda - Cenap And Müzik Vakfı (2005) Turgut Cansever, Yaşar Kemal, Alâeddin Yavaşca (2008) Uğur Derman, Nuri Bilge Ceylan, Sakıp Sabancı Müzesi (2009)
2010-2014	Cemal Kafadar, Ergin İnan & İstanbul Modern Sanat Müzesi (2010) Semavi Eyice, Sezai Karakoç, Doğan Hızlan, Hasan Çelebi (2011) Zeugma Antik Kenti ve Zeugma Mozaik Müzesi, Selim İleri, Şükrü Hanioğlu, Ahmet Hatipoğlu (2012) Fuat Sezgin, Daron Acemoğlu, İskender Pala, Bekir Karlığa, Tarihi Kentler Birliği, Ahmet Kaya (2013) Hülya Koçyiğit, Niyazi Sayın, Alev Alatlı, Engin Akarlı, TDV İslâm Ansiklopedisi (2014)
2015-2020	Münir Özkul, Rasim Özdenören, Orhan Gencebay, Mehmet Genç, Hüseyin Kutlu, Cemil Meriç (2015) Mustafa Kutlu, Kemal Karpat, Erol Parlak, Şener Şen, Feridun Özgören, Süheyl Ünver (2016) İlber Ortaylı, Göksel Baktagir, Yavuz Turgul, Ali Toy, Selahattin Kara, Nurettin Topçu (2017) Mehmet İpşirli, Türker İnanoğlu, Erol Sayan, İzzet Keribar, Mehmet kif Ersoy (2018) Nuri Pakdil, MFÖ, Mesut Uçakan, Devrim Erbil, Fuat Başar, Doğan Kuban, Ahmet Yaşar Ocak, Ahmet Halûk Dursun (2019) Mehmet Çebi, Necmeddin Okyay, Sadettin Ökten, İsmail Kara, İbrahim Tenekeci, Derviş Zaim, Özdemir Erdoğan (2020)
2021-günümüz	Teoman Duralı, İdil Biret, Alev Ebuzziya, Cüneyt Arkın, Gürbüz Azak, Etem Çalışkan, İbrahim Manav, Kemal Tahir (2021) şık Veysel, Ajda Pekkan, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Erdoğan, Ayla Algan, Hayrettin Karaman, Yavuz Bülent Bâkiler, Varol Yaşaroğlu, Ömür & Yunus Emre Akkor, Tan Sağtürk, Hilmi Şenalp, Sevan Bıçakçı, Gülbün Mesara (2022) Süleyman Uludağ, Ali Birinci, Emel Sayın, İlhami Atalay, Hasan Aycın, Sami Şekeroğlu, Refik Anadol, Sinan Genim, Nazan Bekiroğlu, Attilâ İlhan, Sâmiha Ayverdi, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul (2023)

Etem Çalışkan nedir?, Etem Çalışkan anlamı nedir?, Etem Çalışkan ne demektir?