Daron Acemoğlu

Daron Acemoğlu
Daron Acemoğlu
Doğum	3 Eylül 1967 (56 yaşında); Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Milliyet	Türkiye
Vatandaşlık	Türkiye; ABD
Mezun olduğu okul(lar)	Londra Ekonomi Okulu; York Üniversitesi
Evlilik	Asuman Özdağlar
Ödüller	John Bates Clark Madalyası (2005); John von Neumann Ödülü (2007); Erwin Plein Nemmers Ekonomi Ödülü (2012)
Resmî site	https://mitsloan.mit.edu/faculty/directory/daron-acemoglu
Kariyeri
Dalı	Ekonomi
Çalıştığı kurumlar	Massachusetts Teknoloji Enstitüsü; Londra Ekonomi Okulu

Kamer Daron Acemoğlu (d. 3 Eylül 1967, İstanbul), Türk-Amerikalı ekonomist.^[2]

Daron Acemoğlu, 1993 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (MIT) akademik kariyerine devam ederken, 2000 yılında ekonomi profesörü ünvanını almıştır. Siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekonomik büyüme, gelir ve ücret dengesi eşitsizliği, çalışma ekonomosi, iktisat teorisi ve beşeri sermaye ve eğitim konularında çalışmalar yapar. Siyaset bilimci James A. Robinson’la birlikte yazdığı Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri (2006) ve Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri (2012) adlı eserleri çok sayıda ödüle değer görülmüştür. 2021 yılı itibarıyla IDEAS/RePEc araştırma veri tabanına göre, dünyadaki en çok alıntı yapılan ilk 10 ekonomist arasındadır.^[3]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1967 yılında İstanbul'da doğdu. Ermeni kökenlidir.^[4]^[5]^[6] Babası hukukçu Kevork Acemoğlu'dur. İlköğrenimini İstanbul Kadıköy’deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulunda^[7] tamamladıktan sonra 1986'da Galatasaray Lisesinden mezun oldu.

Lisans derecesini İngiltere'nin York Üniversitesi'nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü'nde (1989) tamamladı; yüksek lisans (1990) ve doktora (1992) derecelerini Londra Ekonomi Okulundan aldı.^[2] 1992-1993 yılları arasında Londra Ekonomi Okulu'nda ders verdi. 1993'ten itibaren akademik kariyerine ABD'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) devam etmektedir. 2000 yılında ekonomi profesörü ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını almıştır.

MIT'deki akademik kariyerinin ilk yıllarında, The Economic Journal'da yayınlanan “Consumer Confidence and Rational Expectations: Are Agents' Beliefs Consistent With the Theory?" (Tüketicinin Kendine güveni ve Rasyonel Beklentiler: Faillerin İnançları Teori ile Tutarlı mıdır?) başlıklı makalesi "1996 yılının en iyi makalesi" ödülüne değer görüldü. 2005 yılında ekonomi bilimine en büyük katkıyı yapan 40 yaş altındaki bir bilim insanına her iki yılda bir verilen John Bates Clark madalyasına layık görüldü. Siyaset bilimci James A. Robinson’la birlikte yazdığı Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri) 2006 yılında yayımlandı. Kurumların ekonomik gelişim ve siyasal ekonomideki yeri üzerine çalışmaları, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından 2006 yılında Bilim Ödülü'ne layık görüldü.

Acemoğlu ve Robinson'un 2012 yılında yayımlanan Why Nations Fail: Origins of Power, Poverty and Prosperity (Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri) adlı kitabı New York Times gazetesinin çok satan kitaplar listesine de girdi. Acemoğlu ve Robinson bu kitapta, uluslararasındaki refah farklarının ana nedeninin coğrafi, tarihi ya da kültürel faktörler olmadığını; farklılığın temel nedeninin ulusların sahip olduğu ekonomik ve siyasi kurumların niteliğinde yattığını öne sürmüştür.^[8]

Klasik büyüme ve kalkınma teori ve modellerine farklı bir perspektifle yaklaşımı nedeniyle Sosyal Bilimler dalında 2013 yılı T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nün, Acemoğlu'na verilmesi uygun görüldü.^[9] Acemoğlu'na ödülü, 24 Aralık 2013 tarihinde gerçekleşen törende Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.

Utrecht, Bilkent, Bath, Boğaziçi ve Atina üniversiteleri ile Paris’teki École Normale Supérieure tarafından fahri doktor unvanıyla ödüllendirilen.^[7] Acemoğlu'na 2019 yılında MIT tarafından "Enstitü Profesörü',^[10] 2021 yılında İngiliz Akademisi tarafından Onur Üyesi unvanı verilmiştir.^[11]

Acemoğlu, Review of Economics and Statistics ve Journal of Economic Growth dergilerinin yardımcı editörlüğünü yürütmektedir. Bilim Akademisi üyesidir.^[12]

Acemoğlu, oyun ve optimizasyon teorisi üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan Asuman Özdağlar ile evlidir ve çiftin Arda ve Aras adlarında iki erkek çocuğu vardır.

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Daron Acemoğlu 2008 küresel finansal krizi ertesinde yayınlanan bir makalesinde, krizin iktisatçıların daha önce kabul etmiş olduğu belli başlı varsayımları sorgulaması için bir fırsat olduğunu öne sürmüş ve bu varsayımları veri alan iktisatçılar arasına kendisini de dahil etmiştir.^[13] Robinson ve Verdier ile birlikte yazdığı "Hepimiz Daha Çok İskandinavlar Gibi Olamaz mıyız?" kapsamlı bir sosyal güvenlik ağına, refah devletine ve daha sınırlı eşitsizliğe dayalı toplumlar." "Bütün ülkeler daha geniş bir güvenlik ağı ve daha eşitlikçi bir yapıyla 'İskandinavyalılar' gibi olmak isteyebilir" sonucuna vardılar, ancak ABD "acımasız [kapitalizm] lideri" olmaktan çıkarsa, ekonomik büyüme tüm dünya küçülürdü. The New York Times için 2015 yılında yazdığı bir yazıda ABD'nin İskandinav modelini benimsemesine karşı çıktı. Tekrar savundu: "ABD vergilendirmeyi Danimarka seviyelerine yükseltirse, büyüme ve refah için olumsuz sonuçlarla birlikte girişimciliğin ödüllerini azaltacaktır." İskandinavya'nın yoksulluğu azaltma, vatandaşları için eşit koşullar yaratma ve daha yüksek sosyal hareketlilik deneyimine övgüde bulundu. Bu, ampirik olarak ABD'nin ekonomik büyümesinin acımasız ve sevimli politikalardaki ayrışmadan önce geldiğini ve gelişmiş ülkeler için eşitsizlik ile yenilik arasında bir ilişki olmadığını savunan Lane Kenworthy tarafından eleştirildi.

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

2013: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Daren Acemoğlu CV 28 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yayınları 28 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
^ ^a ^b "CURRICULUM VITAE DARON ACEMOGLU" (İngilizce). economics.mit.edu. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012.
^ "Economist Rankings, Number of Citations | IDEAS/RePEc". ideas.repec.org. 24 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
^ "İlk Ermeni kökenli Türk büyükelçi Paris'e". Hürriyet. 30 Mart 2011. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012.
^ Kömürcüler, Güneş (24 Haziran 2013). "'Turkish economy at high risk, but not due to Gezi protests,' MIT economist says". Hürriyet Daily News. 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. ...Acemoğlu, a Turkish-American economist of Armenian descent...
^ "Armenian Declines Davutoglu Appointment". Asbarez. 30 Mart 2011. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015.
^ ^a ^b "Acemoğlu, K(amer) Daron - VKV". ansiklopedi.vkv.org.tr. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
^ "Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri". Mülkiye Dergisi, 41(2), 2017. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2014.
^ "MIT Profesörü Acemoğlu'na 'en yüksek öğretim üyeliği' unvanı: Çok onur duydum". tr.sputniknews.com. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
^ "Daron Acemoğlu ve Şevket Pamuk'a 'British Academy Corresponding Fellow' unvanı". T24. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
^ "Asli Üyeler". Bilim Akademisi. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
^ Acemoglu, Daron (Ocak 2009). "THE CRISIS OF 2008: LESSONS FOR AND FROM ECONOMICS". Critical Review (İngilizce). 21 (2-3): 185-194. doi:10.1080/08913810902933788. ISSN 0891-3811.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.

[mit-2] "CURRICULUM VITAE DARON ACEMOGLU" (İngilizce). economics.mit.edu. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012.

[3] "Economist Rankings, Number of Citations | IDEAS/RePEc". ideas.repec.org. 24 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.

[4] "İlk Ermeni kökenli Türk büyükelçi Paris'e". Hürriyet. 30 Mart 2011. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012.

[5] Kömürcüler, Güneş (24 Haziran 2013). "'Turkish economy at high risk, but not due to Gezi protests,' MIT economist says". Hürriyet Daily News. 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. ...Acemoğlu, a Turkish-American economist of Armenian descent...

[6] "Armenian Declines Davutoglu Appointment". Asbarez. 30 Mart 2011. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015.

[:0-7] "Acemoğlu, K(amer) Daron - VKV". ansiklopedi.vkv.org.tr. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.

[8] "Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri". Mülkiye Dergisi, 41(2), 2017. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2014.

[10] "MIT Profesörü Acemoğlu'na 'en yüksek öğretim üyeliği' unvanı: Çok onur duydum". tr.sputniknews.com. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.

[11] "Daron Acemoğlu ve Şevket Pamuk'a 'British Academy Corresponding Fellow' unvanı". T24. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.

[12] "Asli Üyeler". Bilim Akademisi. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.

[13] Acemoglu, Daron (Ocak 2009). "THE CRISIS OF 2008: LESSONS FOR AND FROM ECONOMICS". Critical Review (İngilizce). 21 (2-3): 185-194. doi:10.1080/08913810902933788. ISSN 0891-3811.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1995-2009	Adalet Ağaoğlu, Burhan Doğançay, Şefika Kutluer (1995) Yekta Kara, Cahit Külebi, Arif Sağ (1996) Lütfi Ömer Akad, Hayrettin Karaca, Turhan Selçuk (1997) İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Yıldız Kenter, Fikret Otyam (1998) Nevzad Atlığ, Turgut Özakman, Rengim Gökmen (1999) Halil İnalcık, Oktay Akbal, Ferruh Başağa, Ara Güler, Sevda - Cenap And Müzik Vakfı (2005) Turgut Cansever, Yaşar Kemal, Alâeddin Yavaşca (2008) Uğur Derman, Nuri Bilge Ceylan, Sakıp Sabancı Müzesi (2009)
2010-2014	Cemal Kafadar, Ergin İnan & İstanbul Modern Sanat Müzesi (2010) Semavi Eyice, Sezai Karakoç, Doğan Hızlan, Hasan Çelebi (2011) Zeugma Antik Kenti ve Zeugma Mozaik Müzesi, Selim İleri, Şükrü Hanioğlu, Ahmet Hatipoğlu (2012) Fuat Sezgin, Daron Acemoğlu, İskender Pala, Bekir Karlığa, Tarihi Kentler Birliği, Ahmet Kaya (2013) Hülya Koçyiğit, Niyazi Sayın, Alev Alatlı, Engin Akarlı, TDV İslâm Ansiklopedisi (2014)
2015-2020	Münir Özkul, Rasim Özdenören, Orhan Gencebay, Mehmet Genç, Hüseyin Kutlu, Cemil Meriç (2015) Mustafa Kutlu, Kemal Karpat, Erol Parlak, Şener Şen, Feridun Özgören, Süheyl Ünver (2016) İlber Ortaylı, Göksel Baktagir, Yavuz Turgul, Ali Toy, Selahattin Kara, Nurettin Topçu (2017) Mehmet İpşirli, Türker İnanoğlu, Erol Sayan, İzzet Keribar, Mehmet kif Ersoy (2018) Nuri Pakdil, MFÖ, Mesut Uçakan, Devrim Erbil, Fuat Başar, Doğan Kuban, Ahmet Yaşar Ocak, Ahmet Halûk Dursun (2019) Mehmet Çebi, Necmeddin Okyay, Sadettin Ökten, İsmail Kara, İbrahim Tenekeci, Derviş Zaim, Özdemir Erdoğan (2020)
2021-günümüz	Teoman Duralı, İdil Biret, Alev Ebuzziya, Cüneyt Arkın, Gürbüz Azak, Etem Çalışkan, İbrahim Manav, Kemal Tahir (2021) şık Veysel, Ajda Pekkan, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Erdoğan, Ayla Algan, Hayrettin Karaman, Yavuz Bülent Bâkiler, Varol Yaşaroğlu, Ömür & Yunus Emre Akkor, Tan Sağtürk, Hilmi Şenalp, Sevan Bıçakçı, Gülbün Mesara (2022) Süleyman Uludağ, Ali Birinci, Emel Sayın, İlhami Atalay, Hasan Aycın, Sami Şekeroğlu, Refik Anadol, Sinan Genim, Nazan Bekiroğlu, Attilâ İlhan, Sâmiha Ayverdi, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul (2023)

Daron Acemoğlu nedir?, Daron Acemoğlu anlamı nedir?, Daron Acemoğlu ne demektir?