Endüstri ve örgüt psikolojisi

Endüstri ve örgüt psikolojisi, psikoloji içinde uygulamalı bir disiplindir. Endüstri, iş ve örgütsel psikoloji (IWO), uluslararası alanda daha geniş bir küresel terimdir.

Bu disiplin, işle ilgili insan davranışı bilimidir ve psikolojik teorileri ve ilkeleri, çalışma yerlerindeki kuruluşlara ve bireylere ve bireyin iş yaşamına daha genel olarak uygular.^[1] Bu alandaki psikologlar Bouldel Modeli konusunda eğitilir. Bir kurumun başarısını, çalışanlarının genel sağlık ve refahının yanı sıra performansını, motivasyonunu, iş memnuniyetini ve iş güvenliğini geliştirerek katkıda bulunurlar. Bir endüstriyel psikoloji psikoloğu, çalışanların davranışları ve tutumları ve bunların işe alım uygulamaları, eğitim programları, geri bildirim ve yönetim sistemleri yoluyla nasıl geliştirilebileceği konusunda araştırmalar yapmaktadır.^[2]

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu'nun 2014'teki Occupational Outlook Handbook'una göre, endüstri ve örgüt psikolojisi önümüzdeki on yıl içinde en hızlı büyüyen meslek olarak seçildi.^[3] Ortalama 109,030 ABD Doları maaşla %53 büyüyeceği tahmin edilmektedir. En yüksek yüzde 10'luk oranın 2018'de 192,150 ABD doları kazanacağı tahmin edilmektedir.^[4]

2020'den itibaren endüstri ve örgüt psikolojisi, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Amerikan Psikoloji Derneği (APA) tarafından tanınan 17 profesyonel uzmanlık alanından biridir.^[5] APA Bölüm 14 tarafından temsil edilmektedir ve resmi olarak Endüstri ve Örgüt Psikolojisi Derneği (Society for Industrial and Organizational Psychology) olarak bilinir.

Konuları[değiştir | kaynağı değiştir]

İş analizi[değiştir | kaynağı değiştir]

İş analizi mülakatlar, anketler, görev analizi ve gözlem dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere bir dizi farklı yöntemi kapsar..^[6]^[7]^[8] Öncelikle bir iş hakkında sistematik bilgi toplanmasını içerir. Göreve yönelik bir iş analizi, değerlendirilmekte olan işin gerektirdiği görevlerin, görevlerin veya yetkinliklerin incelenmesini içerir. Buna karşılık, işçi odaklı bir iş analizi işi başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için gereken bilgi, beceri, yetenek ve diğer özelliklerin incelenmesini içerir. İş analizlerinden elde edilen bilgiler, işle ilgili seçim prosedürlerinin oluşturulması, performans değerlendirmeleri ve ihtiyaç duydukları kriterler ve eğitim programlarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere birçok amaç için kullanılır.

Bireysel değerlendirme ve psikometri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bireysel değerlendirme bireysel farklılıkların ölçülmesini içerir. Endüstri ve örgüt psikolojisi psikologları, istihdam için adaylar arasındaki farkları ve çalışanlar arasındaki farkları değerlendirmek için bireysel değerlendirmeler yapar.^[9] Ölçülen yapılar iş performansı ile ilgilidir. İstihdam adayları ile, bireysel değerlendirme genellikle personel seçim sürecinin bir parçasıdır. Bu değerlendirmeler arasında yazılı testler, yetenek testleri, fiziksel testler, psiko-motor testleri, kişilik testleri, bütünlük ve güvenilirlik testleri, çalışma örnekleri, simülasyonlar ve değerlendirme merkezleri yer alabilir.^[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Truxillo, D. M.; Bauer, T. N.; Erdogan, B. (2016). Psychology and Work: Perspectives on Industrial and Organizational Psychology. New York: Psychology Press / Taylor & Francis.
^ Building Better Organizations brochure. Society for Industrial and Organizational Psychology. Alınan yer SIOP.org 7 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Labor Statistics. BLS.gov. BLS. ISBN 9781629141046. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.
^ "Labor Statistics". BLS.gov. BLS. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.
^ "Recognized Specialties and Proficiencies in Professional Psychology". APA.org. American Psychological Association. 7 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018.
^ "Performing Job Analysis". Society for Human Resources Management. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019.
^ "Job Analysis Methods". www.managementstudyguide.com. 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2019.
^ Rogelberg, Steven G. (11 Ekim 2016). The Sage encyclopedia of industrial and organizational psychology. Rogelberg, Steven G. (Second bas.). Thousand Oaks, California. ISBN 9781483386881. OCLC 964360168.
^ ^a ^b Anastasi, A.; Urbina, S. (1997). Psychological Testing, 7th ed. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Truxillo, D. M.; Bauer, T. N.; Erdogan, B. (2016). Psychology and Work: Perspectives on Industrial and Organizational Psychology. New York: Psychology Press / Taylor & Francis.

[2] Building Better Organizations brochure. Society for Industrial and Organizational Psychology. Alınan yer SIOP.org 7 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] Labor Statistics. BLS.gov. BLS. ISBN 9781629141046. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.

[4] "Labor Statistics". BLS.gov. BLS. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.

[5] "Recognized Specialties and Proficiencies in Professional Psychology". APA.org. American Psychological Association. 7 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018.

[6] "Performing Job Analysis". Society for Human Resources Management. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019.

[7] "Job Analysis Methods". www.managementstudyguide.com. 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2019.

[8] Rogelberg, Steven G. (11 Ekim 2016). The Sage encyclopedia of industrial and organizational psychology. Rogelberg, Steven G. (Second bas.). Thousand Oaks, California. ISBN 9781483386881. OCLC 964360168.

[A_and_U-9] Anastasi, A.; Urbina, S. (1997). Psychological Testing, 7th ed. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Psikoloji
Genel	Tarih Felsefe Psikolog
Psikoloji temel bilimi	Anormal Duygusal sinirbilim Duygusal bilim Davranışsal genetik Davranışsal nörobilim Davranışçılık Bilişsel/Bilişselcilik Bilişsel sinirbilim Sosyal Karşılaştırmalı Kültürler arası Kültürel Gelişimsel Farklı Ekolojik Evrimsel Deneysel Gestalt Zekâ Matematiksel Ahlaki Nöropsikoloji Algı Kişilik Pozitif Psikodilbilim Psikofizyoloji Niceliksel Sosyal Teorik
Uygulamalı psikoloji	Anomalistik Uygulamalı davranış analizi Değerlendirme Klinik Koçluk Topluluk Tüketici Danışmanlık Kritik Eğitim İnsan faktörleri ve ergonomi Feminist Adli Sağlık Endüstriyel ve organizasyonel Hukuk Medya Tıbbi Askeri Müzik İş sağlığı Pastoral Politika Psikometri Psikoterapi Din Okul Spor ve egzersiz İntiharoloji Sistemler Trafik
Yöntemler	Hayvan deneyleri Arşiv araştırması Davranış epigenetiği Vaka Analizi İçerik analizi Deneyler İnsan deneyleri Röportajlar Nörogörüntüleme Gözlem Psikofizik Nitel araştırma Niceliksel araştırma Kendini rapor eden envanter İstatistiksel anket
Psikologlar	Wilhelm Wundt (1832–1920) William James (1842–1910) Ivan Pavlov (1849–1936) Sigmund Freud (1856–1939) Edward Thorndike (1874–1949) Carl Jung (1875–1961) John B. Watson (1878–1958) Clark L. Hull (1884–1952) Kurt Lewin (1890–1947) Jean Piaget (1896–1980) Gordon Allport (1897–1967) J. P. Guilford (1897–1987) Carl Rogers (1902–1987) Erik Erikson (1902–1994) B. F. Skinner (1904–1990) Donald O. Hebb (1904–1985) Ernest Hilgard (1904–2001) Harry Harlow (1905–1981) Raymond Cattell (1905–1998) Abraham Maslow (1908–1970) Neal E. Miller (1909–2002) Jerome Bruner (1915–2016) Donald T. Campbell (1916–1996) Hans Eysenck (1916–1997) Herbert A. Simon (1916–2001) David McClelland (1917–1998) Leon Festinger (1919–1989) George A. Miller (1920–2012) Richard Lazarus (1922–2002) Stanley Schachter (1922–1997) Robert Zajonc (1923–2008) Albert Bandura (1925–2021) Roger Brown (1925–1997) Endel Tulving (1927–2023) Lawrence Kohlberg (1927–1987) Noam Chomsky (b. 1928) Ulric Neisser (1928–2012) Jerome Kagan (1929–2021) Walter Mischel (1930–2018) Elliot Aronson (b. 1932) Daniel Kahneman (b. 1934) Paul Ekman (b. 1934) Michael Posner (b. 1936) Amos Tversky (1937–1996) Bruce McEwen (1938–2020) Larry Squire (b. 1941) Richard E. Nisbett (b. 1941) Martin Seligman (b. 1942) Ed Diener (1946–2021) Shelley E. Taylor (b. 1946) John Anderson (b. 1947) Ronald C. Kessler (b. 1947) Joseph E. LeDoux (b. 1949) Richard Davidson (b. 1951) Susan Fiske (b. 1952) Roy Baumeister (b. 1953)
Listeler	Danışma konuları Disiplinler Kuruluşlar Anahat Psikologlar Psikoterapiler Araştırma yöntemleri Düşünce okulları Zaman Çizelgesi Konular

Endüstri ve örgüt psikolojisi nedir?, Endüstri ve örgüt psikolojisi anlamı nedir?, Endüstri ve örgüt psikolojisi ne demektir?