Türkiye Birlik Partisi

Birlik Partisi (1966-1973)
Türkiye Birlik Partisi (1973-1981)
Birlik Partisi (1966-1973); Türkiye Birlik Partisi (1973-1981)
Kısaltma	TBP
Genel başkan	Hüseyin Ekici
Kurucu	Hasan Tahsin Berkman
Kuruluş tarihi	17 Ekim 1966
Kapanış tarihi	16 Ekim 1981
İdeoloji	Alevi hakları; Sekülerizm; Azınlık hakları; Sol popülizm;
Siyasi pozisyon	Sol

Türkiye Birlik Partisi (TBP) (1973'e değin Birlik Partisi), 1966-1981 arasında etkinlikte bulunan siyasi parti.

Alevi kökenli bir grup siyaset adamınca 17 Ekim 1966'da Birlik Partisi (BP) adıyla kuruldu, genel başkanlığa Hasan Tahsin Berkman getirildi. Partinin amblemi Ali'yi simgeleyen bir aslanla, onun çevresinde 12 imamı temsil eden 12 yıldızdan oluşuyordu.^[1]

Birlik Partisi programında din ve vicdan özgürlüğü vurgulanıyor,^[2] kamu düzenine, genel ahlaka ve yasalara aykırı olmayan ibadetlerin serbest bırakılması isteniyordu.^[3] 1967'de Genel Yönetim Kurulu'nca görevden alınan Berkman'ın yerine genel başkanlığa Hüseyin Balan getirildi. BP 1969 Milletvekili Genel Seçimleri'nde aldığı toplam 254.695 oyla (yüzde 2,8) 8 milletvekilliği elde etti. Bu seçimden sonra Millet Partisi'nden (MP) iki milletvekili de Birlik Partisi'ne katıldı.

Partinin 23-24 Kasım 1969'daki II. Kongresinde genel başkanlığa Sivas milletvekili Mustafa Timisi seçildi.^[4] Ertesi yıl Birlik Partisi'nin bazı milletvekilleri Adalet Partisi'ne (AP) geçti. 27-28 Kasım 1971'deki III. Kongrede parti adının önüne "Türkiye" sözcüğü eklendi.^[5] Parti 1973'te TBP adıyla girdiği genel seçimlerde toplam 121.759 oy (yüzde 1,1) aldı, yalnızca Timisi milletvekili seçilebildi. Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski genel başkanı Mehmet Ali Aybar TBP'nin İstanbul listesinden seçime katıldıysa da seçilemedi. 12 Ekim 1975'te 25 ilde yapılan Cumhuriyet Senatosu üçte bir yenileme seçimindeyse TBP ancak 28.283 oy (yüzde 0.54) alabildi.

5 Haziran 1977'deki genel seçimlerde aldığı 58.540 oyla (yüzde 0,4) TBP hiç milletvekili çıkaramadı. 11 Aralık 1977'deki yerel seçimlerde oy kaybı devam etse de tek belediye başkanlığını Amasya ilinin Merzifon ilçesine bağlı Kayadüzü kasabasında kazandı. Ancak bu seçimlerden sonra TBP'nin siyasal etkinlikleri fiilen sona erdi, parti başka hiçbir seçime katılmadı. 12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra etkinliği durdurulan TBP 16 Ekim 1981'de öteki bütün partilerle birlikte Millî Güvenlik Konseyi tarafından kapatıldı.

Genel başkanlar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

#	İsim	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Hasan Tahsin Berkman	1966	1967
2	Hüseyin Balan	1967	1969
3	Mustafa Timisi	1969	1981

Türkiye Birlik Partisi ve seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim	Genel Başkan	Oy	Oran	±	Sandalye	±	Meclis	Sıra
1969	Hüseyin Balan	254.708	%2,8	Yok	8 / 450	Yok	Muhalefet	6.
1973	Mustafa Timisi	121.759	%1,1	1,7	1 / 450	7	Muhalefet	7.
1977	Mustafa Timisi	58.540	%0,4	0,7	0 / 450	6	--	_

Yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim	İl Genel Meclisi			Belediye
Seçim	Oy	%	±	Belediye
1968	149.832	%1,64	Yok	0
1973	41.092	%0,41	1,23	0
1977	29.039	%0,23	0,18	1

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Adviye Fenik, "Arslanlı Parti", Son Havadis Gazetesi, 09.02.1967, sf. 2
^ Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 5
^ Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 59-61
^ Cumhuriyet Gazetesi, 25.10.1969, sf. 1
^ Akşam Gazetesi, 29.11.1971, sf. 7

[1] Adviye Fenik, "Arslanlı Parti", Son Havadis Gazetesi, 09.02.1967, sf. 2

[2] Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 5

[3] Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 59-61

[4] Cumhuriyet Gazetesi, 25.10.1969, sf. 1

[5] Akşam Gazetesi, 29.11.1971, sf. 7

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Birlik Partisi nedir?, Birlik Partisi anlamı nedir?, Birlik Partisi ne demektir?