Halkçı Parti

Halkçı Parti
Halkçı Parti
Kısaltma	HP
Genel başkan	Aydın Güven Gürkan
Kurucu	Necdet Calp
Kuruluş tarihi	20 Mayıs 1983
Kapanış tarihi	2 Kasım 1985
Önceli	Cumhuriyet Halk Partisi
Ardılı	Sosyaldemokrat Halkçı Parti
İdeoloji	Sosyal demokrasi; Kemalizm
Siyasi pozisyon	Merkez sol

Halkçı Parti (HP), 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulmuş merkez sol bir Türk siyasal partisiydi.

20 Mayıs 1983'te kurulmuş, 2 Kasım 1985'te Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) ile birleşerek Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adını almıştır. Bu partiyle, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) 12 Eylül Darbesi'nden sonra kapatılmasının siyasal yaşamda yarattığı boşluğun doldurulması amaçlanmıştır.

Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

Halkçı Parti 12 Eylül 1980 Darbesinden sonra başbakanlık müsteşarlığı yapan, CHP'nin eski genel başkan İsmet İnönü'nün de özel kalem müdürlüğünü yapmış olan Necdet Calp ve arkadaşları tarafından 20 Mayıs 1983'te kuruldu. Mucip Ataklı, Ahmet Kemal Aydar, Engin Aydın, Neriman Elgin, Fahrettin Özdilek, Mustafa Kemal Palaoğlu, Bahriye Üçok da kurucular arasındaydı.^[1] Calp genel başkan, Yılmaz Hastürk de genel sekreter oldu.

SODEP'in kurulması HP'nin gelişmesini önemli ölçüde engelledi. SODEP, HP'yi danışıklık ile suçluyordu. Ama Millî Güvenlik Konseyi SODEP'in kurucularını veto edip partinin genel seçimlere katılamayacağı anlaşılınca, HP için gelişme olanağı doğdu. Bazı kurucuları Millî Güvenlik Konseyi'nce veto edilmekle birlikte HP kurucu sayısını tamamladı ve kendini sosyal demokrat ilan eden tek sol parti olarak seçime katıldı. HP seçime giren partiler arasında milletvekili aday listesi, Millî Güvenlik Konseyi'nce en çok veto edilen partiydi. Veto edilen 84 adayın yerine yenileri ilan edildiyse de, yeni vetolar ile HP seçime 13 milletvekili adayı eksiği ile katılabildi.

Girdiği seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Kasım 1983 genel seçimlerinde HP toplam 5.285.804 oy (yüzde 30,46) alarak 400 kişilik TBMM'de 117 milletvekilliği elde etti ve ana muhalefet partisi durumuna geldi. Ama HP'nin muhalefeti yetersiz görülüyor ve sürekli eleştiriliyordu. Parti içinde de yönetime karşı eleştiriler vardı.

28 Mart 1984 yerel seçimlerinde HP toplam 1.548.654 oyla, oyların ancak yüzde 8,8'ini aldı ve 92 ilçede belediye başkanlığı kazandı. Partinin oy kaybının büyüklüğü seçime SODEP'in de katılmasından ileri gelmiş, birkaç ay önce genel seçimde kazanılan oyların çoğu SODEP'e kaymıştı.

SODEP ile birleşilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Haziran 1985'te yapılan HP Büyük Kongresi'nde parti yönetimi önemli ölçüde değişti; daha önce partinin genel sekreterliğinde bulunan Aydın Güven Gürkan genel başkan, Halil İbrahim Şahin de genel sekreter oldu. Gürkan'ın başkanlığında HP, SODEP ile birleşmek için yoğun girişimlerde bulundu. 17 Ağustos 1985'te Halkçı Parti Küçük Kurultayı toplandı ve SODEP ile birleşilmesi yolunda ilke kararı aldı. 21 Eylül'de iki parti arasında birleşme protokolü imzalandı. 2 Kasım'da toplanan HP Olağanüstü Kurultayı partinin tüzük ve programıyla birlikte adını da Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) olarak değiştirdi. Üye sayısı 33'ten 80'e çıkarılan Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nun (MKYK) 47 yeni üyesinden 40'ı SODEP'li, 7'si de HP kökenliydi. Böylece MKYK üyelikleri SODEP ve HP kökenli üyeler arasında eşit olarak bölündü. 3 Kasım 1985'te toplanan SODEP Olağanüstü Kurultayı'nda da SODEP kendisini feshederek SHP'ye katıldı.