Australopithecus sediba

*Australopithecus sediba*
Yaşadığı dönem aralığı: 1,98 myö
Kuvaterner^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Australopithecus sediba; Yaşadığı dönem aralığı: 1,98 myö; Kuvaterner PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	İmar edilmiş MH1 holotipi, Australopithecus sediba iskeleti, Londra Doğa Tarihi Müzesi
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Simiiformes
Familya:	Hominidae
Alt familya:	Homininae
Oymak:	Hominini
Alt oymak:	Australopithecina
Cins:	†Australopithecus
Tür:	†A. sediba
İkili adlandırma
	†Australopithecus sediba Berger vd. 2010
	İnsanlığın beşiği'nin bulunduğu yer.

Australopithecus sediba,^[a] İnsanlığın beşiği olan Güney Afrika'daki Malapa Mağarası'nda bulunmuş, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür.^[3] Bu mağarada bulunan çocuk iskeleti, Holotip MH1 olarak, yetişkin dişi iskeleti ise paratip MH2 olarak bilinmektedir. Kalıntılar 1.98 milyon yıl öncesine tarihlenirler ve Paranthropus robustus, Homo habilis/H. rudolfensis ve Homo ergaster/H. erectus ile aynı dönemde yaşamışlardır.

Anatomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak, A. sediba'nın kafatası anatomisi en çok A. africanus'a benzerdir. MH1'in kafatası hacmi 336 cc idi.Ancak MH1'in yetişkinlikteki kafatası hacminin yaklaşık 420-440 cc arasında olabileceği düşünülüyor. Bununla birlikte MH1, Australopithecus africanus'a göre daha küçük bir kafatasına, enine göre daha geniş bir kafatası kubbesine, paryetal kemiğin daha dikey olarak eğimli duvarlara ve daha geniş aralıklı temporal çizgilere sahiptir. Homo gibi, kaş çıkıntısı daha az belirgindir, elmacık kemikleri daha az genişlemiştir, yüzü o kadar dışarı çıkmaz (az prognatizm) ve hafif bir çeneye sahiptir.^[2]

A. sediba'nın 2021'de tanımlanan omur kemiklerinin –MH2 adlı örneğe atanmıştır– incelemesi, iki ayak üzerinde dik bir şekilde yürüdüğünü buldu.^[4] Bununla birlikte, A. sediba ile ilgili daha önceki çalışmalar, ağaç tırmanışı için üst gövdede açık uyarlanmalar bulmuştu ve bu, ağaçta yaşayan insansı maymunlar ile tamamen iki ayaklı insanlar arasında bir geçiş örneği olduğunu düşündürmüştü.^[5]

Homo cinsi ile ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bulunan MH1 fosilinin insana benzer çok fazla özelliği vardı. Berger vd. 2010 ve 2013'te sunduğu makalelerde, örneğin insana benzer yüze, dişlere ve bazı diğer anatomik özelliklere sahip olduğunu ve A. sediba'nın, Homo erectus'un doğrudan atası olmaya aday bir tür olduğu söylediler. Ancak örneğin 12-13 yaşlarında olduğu düşünülüyor, bu da, bazı anatomik özelliklerin yetişkinlikte kaybolma ihtimalini doğurduğu için, A. sediba'nın Homo cinsine yol açma ihtimalini destekleyecek iyi bir kanıt yoktur. Türün daha çok Australopithecus africanus ile ilişkili olduğu düşünülüyor.^[3]

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Tür adı "sediba", yerel Sesotho dilinde "çeşme" veya "kaynak" anlamına gelir.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Pickering, Robyn; Dirks, Paul H. G. M.; Jinnah, Zubair; de Ruiter, Darryl J.; Churchill, Steven E.; Herries, Andy I. R.; Woodhead, Jon D.; Hellstrom, John C.; Berger, Lee R. (9 Eylül 2011). "Australopithecus sediba at 1.977 Ma and Implications for the Origins of the Genus Homo". Science. 333 (6048): 1421-1423. doi:10.1126/science.1203697. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021.
^ ^a ^b Berger, L. R.; de Ruiter, D. J.; Churchill, S. E.; Schmid, P.; Carlson, K. J.; Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M. (2010). "Australopithecus sediba: a new species of Homo-like australopith from South Africa". Science. 328 (5975): 195-204. CiteSeerX 10.1.1.729.7802 $2. doi:10.1126/science.1184944. PMID 20378811.
^ ^a ^b Oğuzhan Parasayan (4 Temmuz 2017). "Meşhur Australopithecus sediba Türü İnsanların Atası Olmayabilir". Arkeofili. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ Williams, Scott A; Prang, Thomas Cody; Meyer, Marc R; Nalley, Thierra K; Van Der Merwe, Renier; Yelverton, Christopher; García-Martínez, Daniel; Russo, Gabrielle A; Ostrofsky, Kelly R; Spear, Jeffrey; Eyre, Jennifer (23 Kasım 2021). Zhu, Min; Weigel, Detlef; Hauesler, Martin (Ed.). "New fossils of Australopithecus sediba reveal a nearly complete lower back". eLife. 10: e70447. doi:10.7554/eLife.70447. ISSN 2050-084X.
^ Marshall, Michael (23 Kasım 2021). "New Australopithecus sediba bones suggest extinct hominin was bipedal". New Scientist (İngilizce). 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021.

Fosil primat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[3] Tür adı "sediba", yerel Sesotho dilinde "çeşme" veya "kaynak" anlamına gelir.^[2]

[1] Pickering, Robyn; Dirks, Paul H. G. M.; Jinnah, Zubair; de Ruiter, Darryl J.; Churchill, Steven E.; Herries, Andy I. R.; Woodhead, Jon D.; Hellstrom, John C.; Berger, Lee R. (9 Eylül 2011). "Australopithecus sediba at 1.977 Ma and Implications for the Origins of the Genus Homo". Science. 333 (6048): 1421-1423. doi:10.1126/science.1203697. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021.

[Berger1-2] Berger, L. R.; de Ruiter, D. J.; Churchill, S. E.; Schmid, P.; Carlson, K. J.; Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M. (2010). "Australopithecus sediba: a new species of Homo-like australopith from South Africa". Science. 328 (5975): 195-204. CiteSeerX 10.1.1.729.7802 $2. doi:10.1126/science.1184944. PMID 20378811.

[:0-4] Oğuzhan Parasayan (4 Temmuz 2017). "Meşhur Australopithecus sediba Türü İnsanların Atası Olmayabilir". Arkeofili. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[5] Williams, Scott A; Prang, Thomas Cody; Meyer, Marc R; Nalley, Thierra K; Van Der Merwe, Renier; Yelverton, Christopher; García-Martínez, Daniel; Russo, Gabrielle A; Ostrofsky, Kelly R; Spear, Jeffrey; Eyre, Jennifer (23 Kasım 2021). Zhu, Min; Weigel, Detlef; Hauesler, Martin (Ed.). "New fossils of Australopithecus sediba reveal a nearly complete lower back". eLife. 10: e70447. doi:10.7554/eLife.70447. ISSN 2050-084X.

[6] Marshall, Michael (23 Kasım 2021). "New Australopithecus sediba bones suggest extinct hominin was bipedal". New Scientist (İngilizce). 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021.

[1]

[a]

[3]

[2]

[4]

[5]

g t d İnsanın evrimi konuları
İnsan evrimi zaman çizelgesi
Hominini	Sahelanthropus tchadensis · Orrorin tugenensis · Ardipithecus · Kenyanthropus platyops
Australopitesinler	Australopithecus: Australopithecus anamensis · Australopithecus afarensis · Australopithecus bahrelghazali · Australopithecus africanus · Australopithecus garhi · Australopithecus sediba Paranthropus: Paranthropus aethiopicus · Paranthropus boisei · Paranthropus robustus
İnsanlar ve erken insanlar	Homo: Homo gautengensis · Homo habilis · Homo rudolfensis · Homo georgicus · Homo ergaster · Homo erectus (Cava Adamı · Lantiyen Adamı · Meganthropus · Pekin Adamı · Nankin insanı · Wuşan Adamı · Yuanmou Adamı · Solo Adamı) · Homo naledi · Homo cepranensis · Homo antecessor · Homo heidelbergensis · Denisova insanı · Neandertal insanı · Homo rhodesiensis · Homo floresiensis · Arkaik Homo sapiens · Anatomik modern insan (Homo sapiens idaltu · Homo sapiens sapiens)
Başlıklar: İnsan evrimi zaman çizelgesi · İnsan evriminin fosil listesi · İnsanın evrimsel genetiği Modeller: Afrika'dan Çıkış modeli · Çoklu Bölge modeli

Australopithecus sediba nedir?, Australopithecus sediba anlamı nedir?, Australopithecus sediba ne demektir?