Cava insanı

*Homo erectus erectus*
Yaşadığı dönem aralığı: 1-0,5 myö
Kalabriyen-Rankolabreyan^[1]^[2]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Homo erectus erectus; Yaşadığı dönem aralığı: 1-0,5 myö; Kalabriyen-Rankolabreyan PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	Holotip
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Simiiformes
Familya:	Hominidae
Alt familya:	Homininae
Oymak:	Hominini
Cins:	Homo
Tür:	H. erectus
Alt tür:	†H. e. erectus
Üçlü adlandırma
	†Homo erectus erectus

Cava insanı ya da Cava adamı (Homo erectus erectus, eski ismiyle Anthropopithecus erectus veya Pithecanthropus erectus), 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

Fosil, keşfedildikten sonra çok tartışma yaratmıştı. 1891'den sonra on yıldan kısa bir süre içerisinde, Dubois'in bulgularını konu alan yaklaşık seksen kitap yayınlandı. Dubois'in görüşüne rağmen, az kişi Cava Adamı'nın insanlar ve insansı maymunlar arasındaki bir geçiş formu olduğunu kabul etti. Kimileri fosilleri insansı maymun olarak niteleyerek, bazıları da insan olarak niteleyerek reddetti. Oysa çoğu bilim insanı, Cava Adamı'nı, modern insan ile hiç ilgilendirmeden, evrimin ilkel yan dalı olarak dikkate almışlardı. Dubois, 1930'larda, Pithecanthropus'un "dev gibon" gibi olduğunu iddia etti.

Nihayet, "Pithecanthropus erectus (Java Adamı)" ve "Sinanthropus pekinensis" arasındaki benzerlik; Ernst Mayr'ın 1950'de ikisini de "Homo erectus" olarak isimlendirmesine ve direkt olarak insanın evrim ağacına yerleştirmesine olanak tanıdı. Cava insanını diğer Homo erectus popülasyonlarından ayırmak için, bazı bilim insanları bunu 1970'lerde "Homo erectus erectus" olarak nitelediler. Diğer fosiller, 20. yüzyılın ikinci yarısında Cava Adası'nda bulundular. Dubois'in bulduklarından daha eskiydiler ve ayrıca Homo erectus'un bir parçası olarak düşünüldüler. 700,000 ve 1,000,000 yıllık olduğu düşünülen Cava insanı, bulundukları zamanda, keşfedilen en eski hominin fosilleriydi. Cava insanının fosilleri 1900 yılından beri Hollanda'da bulunmaktadır.

Hominin zaman çizelgesi

−10 —

–

−9 —

–

−8 —

–

−7 —

–

−6 —

–

−5 —

–

−4 —

–

−3 —

–

−2 —

–

−1 —

–

0 —

Miyosen

Pliyosen

Pleyistosen

Hominini

Nakalipithecus

Samburupithecus

Ouranopithecus
(Ou. turkae)
(Ou. macedoniensis)

Chororapithecus

Oreopithecus

Sivapithecus

Sahelanthropus

Graecopithecus

Orrorin

(O. praegens)
(O. tugenensis)

Ardipithecus

(Ar. kadabba)

(Ar. ramidus)

Australopithecus
(Au. africanus)
(Au. afarensis)
(Au. anamensis)

H. habilis
(H. rudolfensis)
(Au. garhi)

H. erectus
(H. antecessor)
(H. ergaster)
(Au. sediba)

H. heidelbergensis

Homo sapiens

Neandertaller

Denisovalılar

←

İlk kuyruksuz maymunlar

←

Gorillerin soy ayrımı

←

Şempanzelerin soy ayrımı

←

İlk iki ayaklı

←

Ardipithecus cinsine ait ilk iz

←

Australopithecus cinsine ait ilk iz

←

İlk taş aletler

←

Homo cinsine ait ilk iz

←

Afrika ötesine yayılma

←

←

←

←

İ

n

s

a

n

g

i

l

l

e

r

P
a
r
a
n
t
h
r
o
p
u
s

(milyon yıl önce)

Keşiflerin tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Charles Darwin insanlığın Afrika'da evrildiğini düşünüyordu, çünkü orası goriller ve şempanzeler gibi büyük maymunların bulunduğu bölgeydi. Gerçi, Darwin'in iddiaları; fosil kayıtları ile doğrulanmadan önce, hiçbir fosil kaydı yok iken söylenmişti. Jeolog Charles Lyell ve Darwin ile evrim konusunda aynı fikre sahip Alfred Russel Wallace gibi diğer bilimsel yetkililer, onun gibi düşünmüyorlardı. Çünkü Lyell ve Wallace, insanın gibonlar ve orangutanlar ile daha ilgili olduğunu savundular ve Güneydoğu Asya'yı insanlığın beşiği olarak nitelediler. Hollandalı anatomist Eugène Dubois ikinci teoriyi benimsedi ve onu doğrulamaya çalıştı.[2]

Trinil fosilleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekim 1887'de Dubois, akademik kariyerini, modern insanın atasının fosillerini bulmak umudu ile Hollanda Doğu Hint Adaları'na gitti.[3] Orduya, cerrah olarak katıldı. [4] İş görevleri yüzünden, arkeolojik kazılara sadece Temmuz 1888'de, Sumatra'da başlayabildi.[5] Çokça memeli fosili bulması ile hükûmet, onun yanına iki mühendis ve elli çalışan atadı.[6] Aradığı fosilleri bulamayınca 1890'da Cava'ya taşındı.[7]

Dubois, Ağustos 1891'de Solo Nehri kıyısındaki Trinil'de araştırmalarına başladı.^[3] Takımı, bir diş(Trinil 1) ve kafatası parçası(Trinil 2) ortaya çıkardı. Dubois, bu türe ilk olarak "Anthropopithecus" ismini verdi. Bu ismi verdi çünkü benzer bir diş 1878'de Hindistan'da bulumuş ve yine "Anthropopithecus" ismi verilmişti.

Ağustos 1892'de, Dubois'in takımı insanınkine benzeyen uzun bir uyluk kemiği buldu. "Çok yaşlı bir dişi" 'ye ait olduğunu düşünen Dubois, türün ismini "Anthropopithecus erectus" olarak değiştirdi.[9] Dubois, 1892'nin sonlarında, türün kafatası hacminin 900 santimetreküp olduğunu tespit edince, bu türün insanlar ve maymunlar arasındaki bir geçiş formu olduğuna kanaat getirdi.[10] 1894'te,^[4] türün ismini "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi^[5]

Fiziksel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Java Adamı yaklaşık 170 cm uzunluğundaydı ve uyluk kemiklerinin gösterdiği üzere modern insan gibi yürüyordu.^[3] Kafatası kalın kemiklere, geri çekilen alına sahipti. İri bir çene yapısına ve çıkıntılı kaş sırtlarına sahipti. 900 santimetreküp ile kafatası kapasitesi diğer H.erectus türlerinden daha küçüktü. İnsan dişlerine büyük köpek dişleri ile birlikte sahipti.^[3] Java Adamı, diğer Homo erectus'lar gibi büyük ihtimalle nadir türlerden biriydi.^[6] Java Adamı'nın keskin kabuk gibi şeyler kullanarak eti kestiğinin bulguları vardır.^[7]

Malzeme kültürü[değiştir | kaynağı değiştir]

Ateşi kontrol[değiştir | kaynağı değiştir]

Homo erectus, çoğu arkeoloğa göre ateşi kontrol etti.^[8] Trinil'de Java Adamı'nı fosillerinin yanında, yaşları 500,000 ile 830,000 yıl arsında olan yanmış odunlar bulunuldu. Ancak, merkez Cava volkanik bir bölge olduğundan, bu bulgu Java Adamı'nın ateş kullandığının kesin bir kanıtı olarak kullanılamaz.^[8]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Joordens, Josephine C. A.; d’Errico, Francesco; Wesselingh, Frank P.; Munro, Stephen; de Vos, John; Wallinga, Jakob; Ankjærgaard, Christina; Reimann, Tony; Wijbrans, Jan R.; Kuiper, Klaudia F.; Mücher, Herman J. (Şubat 2015). "Homo erectus at Trinil on Java used shells for tool production and engraving". Nature (İngilizce). 518 (7538): 228-231. doi:10.1038/nature13962. ISSN 1476-4687. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021.
^ Out of Africa I : the first hominin colonization of Eurasia. John G. Fleagle. Dordrecht: Springer. 2010. ISBN 978-90-481-9036-2. OCLC 668096676.
^ ^a ^b ^c "Java Man (extinct hominid) – Encyclopaedia Britannica" 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. brittanica.com.
^ Mai, Larry L., Marcus Young Owl, M. Patricia Kersting.
^ "Images of Trinil 2" 9 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Stom, Paul.
^ Choi, Kildo and Dubel Driwantoro.
^ ^a ^b James, Steven R. (February 1989).

[1] Joordens, Josephine C. A.; d’Errico, Francesco; Wesselingh, Frank P.; Munro, Stephen; de Vos, John; Wallinga, Jakob; Ankjærgaard, Christina; Reimann, Tony; Wijbrans, Jan R.; Kuiper, Klaudia F.; Mücher, Herman J. (Şubat 2015). "Homo erectus at Trinil on Java used shells for tool production and engraving". Nature (İngilizce). 518 (7538): 228-231. doi:10.1038/nature13962. ISSN 1476-4687. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021.

[2] Out of Africa I : the first hominin colonization of Eurasia. John G. Fleagle. Dordrecht: Springer. 2010. ISBN 978-90-481-9036-2. OCLC 668096676.

[EB-3] "Java Man (extinct hominid) – Encyclopaedia Britannica" 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. brittanica.com.

[4] Mai, Larry L., Marcus Young Owl, M. Patricia Kersting.

[5] "Images of Trinil 2" 9 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[6] Stom, Paul.

[7] Choi, Kildo and Dubel Driwantoro.

[James-8] James, Steven R. (February 1989).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d İnsanın evrimi konuları
İnsan evrimi zaman çizelgesi
Hominini	Sahelanthropus tchadensis · Orrorin tugenensis · Ardipithecus · Kenyanthropus platyops
Australopitesinler	Australopithecus: Australopithecus anamensis · Australopithecus afarensis · Australopithecus bahrelghazali · Australopithecus africanus · Australopithecus garhi · Australopithecus sediba Paranthropus: Paranthropus aethiopicus · Paranthropus boisei · Paranthropus robustus
İnsanlar ve erken insanlar	Homo: Homo gautengensis · Homo habilis · Homo rudolfensis · Homo georgicus · Homo ergaster · Homo erectus (Cava Adamı · Lantiyen Adamı · Meganthropus · Pekin Adamı · Nankin insanı · Wuşan Adamı · Yuanmou Adamı · Solo Adamı) · Homo naledi · Homo cepranensis · Homo antecessor · Homo heidelbergensis · Denisova insanı · Neandertal insanı · Homo rhodesiensis · Homo floresiensis · Arkaik Homo sapiens · Anatomik modern insan (Homo sapiens idaltu · Homo sapiens sapiens)
Başlıklar: İnsan evrimi zaman çizelgesi · İnsan evriminin fosil listesi · İnsanın evrimsel genetiği Modeller: Afrika'dan Çıkış modeli · Çoklu Bölge modeli

Cava insanı nedir?, Cava insanı anlamı nedir?, Cava insanı ne demektir?