Arnavutluk'un dış ilişkileri

Arnavutluk'un dış ilişkileri, ülkenin diğer hükûmet ve halklarla olan ilişkilerini ifade eder. Dış ilişkiler, başkent Tiran'da bulunan Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yürütülür. Mevcut bakan Ditmir Bushati'dir. Güneydoğu Avrupa'da bulunan ve Akdeniz'e kıyısı olan Arnavutluk, 28 Kasım 1912'de bağımsızlığını ilan ederek egemen bir devlet oldu. Tüm ülkelerle dostça ilişkiler kurmayı hedefleyerek tamamlayıcılık politikasını sürdürür. 1990'da komünizmin çöküşünden sonra dünya genelindeki diğer uluslarla iyi ilişkiler kurarak sorumluluklarını ve konumunu genişletti.

Arnavutluk'un dış politikasını belirleyen ana etmenler; jeopolitik konum, nüfus, ekonomik kriz ve dünya genelindeki Arnavut diasporası ile ilişkilerdir. 113 ülke ile diplomatik ilişkisi bulunan Arnavutluk'un Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Balkan ülkeleri, Birleşik Krallık, Çin, Fransa, Güney Kore, İtalya, Kanada ve Portekiz ile güçlü ilişkileri vardır.

Arnavutluk'un dış politikasının ana hedefleri; Arnavutluk'un Avrupa Birliği'ne üye olması, Kosova'nın uluslararası topluluk tarafından tanınması, Çam Arnavutlarının uğradığı sürgünün tanınması^[1] ve komşu ülkelerdeki Arnavutların desteklenmesi ve haklarının korunmasıdır.

Genel bakış[değiştir | kaynağı değiştir]

Arnavutluk hükûmeti, özellikle Dayton Anlaşması sonrası dönemde komşusu Kosova'daki gelişmelerden kaygı duymaktaydı. 1999'daki Kosova Savaşı ve Sırpların Arnavutlara uyguladığı etnik temizlik ve sonrasında yaşanan mülteci krizi, Arnavutluk'un Amerika Birleşik Devletleri ile müttefiklik ilişkilerini teyit etti.^[2] Arnavutluk, Amerika Birleşik Devletleri'nin destekçisi olarak ortaya çıktı.^[2] Ülke nüfusunun %95'i Amerika Birleşik Devletleri'ni desteklemektedir.^[2]

Soğuk Savaş sonrasında Balkanlar'daki çatışmalar ve jeopolitik karmaşıklıklar, Arnavutluk'un NATO üyesi Türkiye'nin koruması altına girmesine neden oldu.^[3] 1990'larda Arnavutluk ve Türkiye arasındaki ilişkiler; yüksek seviyeli ziyaretler, askerî anlaşmalar ve Türk askerinin ülkeye konuşlandırılmasına sahne oldu.^[3]^[4]^[5] 1997'deki Arnavutluk iç karışıklıkları sırsında Türkiye, 800 askeriyle Alba Harekâtı'na katıldı.^[4]^[6]

İlişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Arnavutluk'un diplomatik temsilcilikleri ile Arnavutluk'taki diplomatik temsilcilikleri gösteren haritalar.

Arnavutluk'un 113 ülke ile diplomatik ilişkisi vardır:^[7] Afganistan, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Angola, Arjantin, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Benin, Belarus, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina Faso, Cezayir, Çekya, Çin, Danimarka, Ermenistan, Ekvador, Ekvator Ginesi, Endonezya, Estonya, Etiyopya, Fas, Filipinler, Filistin, Finlandiya, Fransa, Gana, Güney Afrika, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, Honduras, Hospitalier Şövalyeleri, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Karadağ, Katar, Kazakistan, Kıbrıs, Kolombiya, Kosova, Kosta Rika, Kuveyt, Kuzey Kore, Küba, Laos, Letonya, Libya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Madagaskar, Makedonya, Malezya, Mali, Malta, Meksika, Mısır, Moğolistan, Moldova, Moritanya, Nepal, Nijerya, Norveç, Pakistan, Panama, Peru, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, San Marino, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Sri Lanka, Suriye, Suudi Arabistan, Şili, Tayland, Tunus, Türkiye, Uganda, Ukrayna, Umman, Uruguay, Ürdün, Vatikan, Venezuela, Vietnam, Yemen, Yeni Zelanda, Yunanistan, Zambiya ve Zimbabve.

Arnavutluk'un ayrıca Avrupa Birliği ile iyi ilişkileri bulunmaktadır.

Kuruluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Arnavutluk aşağıdaki uluslararası kuruluşlara üyedir:^[8]

NATO, Karadeniz Ekonomik İşbirliği, Avrupa Konseyi, Central European Initiative, Dünya Gümrük Örgütü, Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Energy Community, Gıda ve Tarım Örgütü, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi, Uluslararası Kalkınma Birliği, İslam Kalkınma Bankası, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu, Uluslararası Finans Kurumu, Uluslararası Çalışma Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Uluslararası Denizcilik Örgütü, Interpol, Parlamentolar Arası Birlik, Uluslararası Göç Örgütü, ISO, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu, MIGA, OIF, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü, AGİT, PCA, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı, UNESCO, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişme Örgütü, Dünya Turizm Örgütü, Dünya Posta Birliği, Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu, Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü, Dünya Meteoroloji Örgütü ve Dünya Ticaret Örgütü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Konferencë për shtyp e Ministrit të Punëve të Jashtme z. Panariti lidhur me vizitën e fundit në Greqi 10 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Arnavutluk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 6 Ekim 2012 (Arnavutça)
^ ^a ^b ^c Bogdani, Mirela; Loughlin, John (2007). Albania and the European Union: the tumultuous journey towards integration and accession. Londra: IB Tauris. s. 191. ISBN 9781845113087.
^ ^a ^b Xhudo, Gazmen (1996). Diplomacy and crisis management in the Balkans: A US foreign policy perspective. Londra: Palgrave Macmillan. ss. 50-53. ISBN 9781349249473.
^ ^a ^b Uzgel, Ilhan (2001). "The Balkans: Turkey's Stabilizing role". Rubin, Barry; Kirişci, Kemal (Ed.). Turkey in world politics: An emerging multiregional power. Londra: Lynne Rienner Publishers. ss. 54-56. ISBN 978-1555879549.
^ Sayari, Sabri (2000). "Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Era: The Challenges of Multi-Regionalism". Journal of International Affairs. 54 (1). ss. 178-179. JSTOR 24357694.
^ Soler i Lecha, Eduard (2013). "Turkey's potential (and controversial) contribution to the Global 'Actorness' of the EU". Güney, Nurşin Ateşoğlu (Ed.). Contentious issues of security and the future of Turkey. Ashgate Publishing. s. 41. ISBN 9781409498070.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2018.
^ Albania 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CIA The World Factbook

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı (resmî site)

[1] Konferencë për shtyp e Ministrit të Punëve të Jashtme z. Panariti lidhur me vizitën e fundit në Greqi 10 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Arnavutluk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 6 Ekim 2012 (Arnavutça)

[BogdaniLoughlin191-2] Bogdani, Mirela; Loughlin, John (2007). Albania and the European Union: the tumultuous journey towards integration and accession. Londra: IB Tauris. s. 191. ISBN 9781845113087.

[Xhudo5053-3] Xhudo, Gazmen (1996). Diplomacy and crisis management in the Balkans: A US foreign policy perspective. Londra: Palgrave Macmillan. ss. 50-53. ISBN 9781349249473.

[Uzgel5456-4] Uzgel, Ilhan (2001). "The Balkans: Turkey's Stabilizing role". Rubin, Barry; Kirişci, Kemal (Ed.). Turkey in world politics: An emerging multiregional power. Londra: Lynne Rienner Publishers. ss. 54-56. ISBN 978-1555879549.

[Sayari178179-5] Sayari, Sabri (2000). "Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Era: The Challenges of Multi-Regionalism". Journal of International Affairs. 54 (1). ss. 178-179. JSTOR 24357694.

[SoleriLecha41-6] Soler i Lecha, Eduard (2013). "Turkey's potential (and controversial) contribution to the Global 'Actorness' of the EU". Güney, Nurşin Ateşoğlu (Ed.). Contentious issues of security and the future of Turkey. Ashgate Publishing. s. 41. ISBN 9781409498070.

[7] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2018.

[8] Albania 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CIA The World Factbook

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Arnavutluk'un dış ilişkileri
Afrika	Libya Mısır
Amerika	Amerika Birleşik Devletleri Brezilya Kanada
Asya	Azerbaycan Çin Filistin Gürcistan Hindistan İran İsrail Japonya Türkiye
Avrupa	Almanya Avusturya Birleşik Krallık Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Danimarka Fransa Hırvatistan Hollanda İspanya İtalya Kosova Kuzey Makedonya Macaristan Polonya Portekiz Romanya Rusya Sırbistan Slovenya Ukrayna Vatikan Yunanistan
Eski devletler	Sovyetler Birliği Yugoslavya
Çokyönlü ilişkiler	Avrupa Birliği Birleşmiş Milletler NATO
Diplomatik misyonlar	Arnavutluk'un dış temsilcilikleri / Arnavutluk'taki diplomatik temsilcilikler listesi Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı

Arnavutluk'un dış ilişkileri nedir?, Arnavutluk'un dış ilişkileri anlamı nedir?, Arnavutluk'un dış ilişkileri ne demektir?