Kosova mutfağı (Arnavutça: Kuzhina Kosovare), Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

Ekmek, süt, et, meyve ve sebzeler Kosova mutfağında önemli yer tutar. Tariflerin çeşitliliği ile Kosova mutfağı, ülkenin sıcak yazları ve uzun süren kışları ile yakından ilişkilidir. Karasal ikliminin bir sonucu olarak, yaz aylarında taze sebzeler tüketilirken, sonbahar ve kış boyunca turşu tüketilir.^[1]

Kahvaltı Kosova'da genellikle hafiftir ve kruvasan, sandviç, omlet, salamlı tost, işlenmiş peynir, marul, kahve ve çaydan oluşur. Süt eklenmiş tahıllar, waffle, simit ve ev yapımı ballı veya marmelatlı krepler de sıkça, özellikle çocuklar tarafından tüketilmektedir.

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaygın yemekler arasında börek, flija, biber dolması, baklagiller, sarma, kebap/qebapa gibi yemekler bulunur. Bununla birlikte, yemekler ülkenin farklı bölgeleri arasında az da olsa farklılık gösterir.

Kosova'da kış aylarında en sık rastlanan yemekler lahana, yeşil domates, salatalık, karnabahar turşuları ve ayvar gibi sosları içerir. Bu yiyecekler ayrıca yıl boyunca popüler mezeleri oluşturur.

Ekmek[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke genelinde ekmek çeşitleri mevcuttur. Özellikle baget, mısır ekmeği ("Leqenik" olarak da bilinir), kifli ve kepekli ekmek tüketimi yaygındır.

Hamur işleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kosova'da hamur işleri "trejte" veya "pite" olarak bilinir.

• Kullpite - içinde hiçbir şey olmayan ve yoğurtla kaplı fırınlanmış hamurdur.
• Burek - Arnavutluk'ta börek anlamına da gelir. Byrek, kıyma, beyaz peynir ve ıspanakla doldurulmuş hamur işlerinden oluşur.
• Bakllasarm - Yoğurtlu ve sarımsaklı bir hamur işidir.^[2]
• Balkabağı turtası
• Ispanaklı börek
• Flija - Arnavutluk’un geleneksel bir yemeği
• Leqenik, Kryelanë (Krelanë) olarak da bilinir.^[3][4]
• Resenik - Lahana böreği.^[5]
• Purrenik - Pırasa böreği.^[6]
• Hithenik - Isırgan otu böreği.^[7]

Salatalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tipik salata malzemeleri arasında domates, soğan, sarımsak, biber, salatalık, patates, lahana, marul, havuç ve fasulye bulunur.

• Patates salatası
• Tarator - salatalık, sarımsak ve yoğurt ile yapılan geleneksel bir yemektir. Yaz aylarında tüketimi yaygındır.
• Domates ve hıyar salatası
• Kurutulmuş ısırgan otu salatası
• Fasulye salatası
• "Shope" salatası - domates, salatalık, soğan ve beyaz peynirden yapılmış bir salata türüdür.

Ana yemekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tavë Prizreni, güneydeki Prizren kentine ait geleneksel bir güveçtir. Kuzu, patlıcan, yeşil biber, soğan ve domates ile yapılır ve sıcak olarak servis edilir. Sarma, genellikle lahana veya asma yaprağı ile sarılmış kıymadan oluşan popüler bir öğle yemeğidir.^[8]

• Biber dolması - Et, pilav ve sebze ile yapılır.
• Lazanya - Soslar ve diğer çeşitli malzemelerle yapılır.

• Qebapa - Kuzu ve dana eti karışımından yapılan kebaplar, soğan, ekşi krema, ayvar ve pide (pitalka) ile servis edilir.
• Lahana sarması
• Makarna
• Salsiccia - Bölgenin geleneksel sosisidir.
• Tavë - Kuzu pirzolası içeren geleneksel bir yemektir.
• Tavë kosi - Yoğurtlanmış fırında kuzudan oluşan bir yemektir.

Balık[değiştir | kaynağı değiştir]

En popüler balık yemekleri Sudak ve Sazan gibi kızarmış tatlı su balıklarından oluşur. Dukagjini Vadisi'nin çevresindeki şehirlerde, özellikle de Yakova'da tencerede pişirilmiş bir sazan yemeği olan "tavë krapi" yaygınca tüketilir. Garnitürler sarımsak, defne yaprağı, domates ve maydanozdan oluşur.

Tatlılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel Kosova tatlıları, limon veya vanilya aromasıyla zenginleştirilmiş şerbetlerle yapılır. Baklava (bölgesel), puding, krep, Tulluma, Tespişte ve revani popüler tatlılardandır.

• Baklava, kıyılmış fındık ile doldurulmuş ve şurup veya bal ile tatlandırılmış bir hamur işi tatlıdır.
• Sütlaç, su veya sütle karıştırılmış pirinçten ve bazen tarçın ve kuru üzüm gibi diğer malzemelerden yapılan bir yemektir. Tatlı veya akşam yemeği olarak tüketimii için farklı çeşitleri kullanılır. Tatlı olarak üretildiğinde, genellikle şeker gibi tatlandırıcılar ile birleştirilir.
• Kek
• Havell, Kosova kökenli olmayan un bazlı bir tatlı şekerlemedir (Helva).
• Şekerpare

İçecekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahve içmek Kosova'da büyük bir geleneğin bir parçasıdır^[9] ve kafe, bar veya restoranlarda yaygın olarak tüketilmekte ve servis edilmektedir. Kosova'da, hazır kahve, Türk kahvesi ve İtalyan kahvesi gibi çeşitli kahve çeşitleri bulunur.

Kosova'daki en popüler geleneksel içecek, fermente edilmiş kırmızı lahanadan üretilen Rasoj'dur. Diğer popüler içecekler arasında boza, limonata, komposto (genellikle sonbaharda içilir ve ayva gibi mevsim meyveleri ile yapılır), bira, kahve ve çay yer alır.

• Rasoj^[10] - Fermente edilmiş kırmızı lahana suyu kış aylarında çokça tüketilir.
• Rakia - Popüler bir damıtılmış bölgesel alkollü içecektir. Kosova'da yalnızca üzümlerden yapılır.
• Boza - Mısır ve buğday unundan yapılmış bir içecektir. Serinletici bir yaz içeceği olarak tüketilir.
• Ajron - Yoğurt, su ve tuzdan üretilir.
• Bira - Kosova'nın yerel biralarından bazıları "Birra Peja", "Birra Ereniku", "Birra Priştine"dir.
• Kompot - Gelenek ve mevsime bağlı olarak sıcak veya soğuk servis edilebilen alkolsüz tatlı bir içecektir.
• Kahve - Espresso (macchiato ve cappuccino), hazır kahve çeşitleri, türk kahvesi.
• Çay - En popüler çaylar dağ çayı, kuşburnu çayı, siyah çay ve nane çayıdır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türk kültürü
• Arnavut kültürü
• Balkan mutfağı
• Türk mutfağı
• Arnavut mutfağı
• Kosovalı Türkler
• Kosovalı Arnavutlar
• Kosovalı Sırplar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ "FOOD". beinkosovo.com (İngilizce). Pristina. s. 1. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
2. ^ "Bakllasarëm - Kosovar Cuisine - Kosovo". KosovoGuide.com. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
3. ^ "Leqenik i shijshëm i butë dhe i thjeshtë!". Femra.net. 20 Haziran 2014. 18 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
4. ^ "Kryelanë misri me hithra - Recetat e Cekës". Recetatecekes.com. 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
5. ^ "Rasenik – Pite me lakër të bardhë - Receta + Fotografi". Kuzhina Shqiptare. 3 Ocak 2017. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
6. ^ "Byrek me purri e qumësht". Telegrafi. 24 Şubat 2010. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
7. ^ "HITHENIK - Receta + Fotografi". Kuzhina Shqiptare. 3 Ocak 2017. 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
8. ^ "Kosovo Kosovar Cuisine". KosovoGuide.com. 24 Ağustos 2014. 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
9. ^ Verena Knaus, Gail Warrander, Larissa Olenicoff , Bridget Nurre Jennions. Kosovo (İngilizce). Bradt Travel Guides, 2017. s. 68. ISBN 9781784770587. 9 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
10. ^ "Cabbage Winter Drink (rasoj)". Instructables.com. 21 Aralık 2014. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Graham, Adam (20 Ağustos 2015). "In Kosovo, a Thirst for Progress, and Beer, Too". The New York Times. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019.