Ardipithecus

*Ardipithecus*
Yaşadığı dönem aralığı: 5,8-4,4 myö
Messiniyen-Piasenziyen
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Ardipithecus; Yaşadığı dönem aralığı: 5,8-4,4 myö; Messiniyen-Piasenziyen PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	Ardi lakaplı Ardipithecus ramidus örneği
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Simiiformes
Familya:	Hominidae
Alt familya:	Homininae
Oymak:	Hominini
Alt oymak:	Australopithecina
Cins:	†Ardipithecus; White vd., 1995
Türler
	† Ardipithecus ramidus; † Ardipithecus kadabba;

Ardipithecus ("Ardi maymunu"), yaklaşık 5.8 ila 4.4 milyon yıl önce Etiyopya'da (Afar bölgesi) yaşamış erken australopitesin cinsi.^[1] Hominina alt oymağının en eski tartışmasız üyesi olduğu kabul edilir. Ardipitecus'un iki ayak üzerine yürüyebilen ilk homininlerden olduğu düşünülmektedir.^[2] Cins, iki tür barındırır: Ardipithecus ramidus (tip tür) ve Ardipithecus kadabba.

Paleobiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Ardipithecus ramidus'un ayak parmağı ve pelvis yapısı, bazı araştırmacılara göre türün dik yürüdüğünü göstermektedir.^[2]

Ardipithecus'un uzunluk ölçüleri, işlevin iyi göstergeleridir, diş izotop verileri ve fosil alanındaki fauna ve flora ile birlikte, Ardipithecus'un esas olarak, yiyeceğinin büyük bir bölümünü yerde toplayan bir karasal dört ayaklı olduğunu gösterir. Ağaçsal davranışları sınırlı olurdu ve dallardan yalnızca kolların askıya alınması nadir olurdu.^[3] 2013 yılında modern ve fosil diş minesindeki karbon ve oksijen kararlı izotoplar üzerine yapılan karşılaştırmalı bir çalışma, Ardipithecus'un şempanzelerin aksine hem ağaçta (ağaçlarda) hem de yerde daha açık bir habitatta beslendiğini ortaya koydu.^[4]

Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Parins-Fukuchi ve meslektaşlarının 2019'daki çalışmasına göre oluşturulmuş Hominin kladogramı:^[5]

Homininae

Goril

Hominini

Şempanze ve Bonobo

†Sahelanthropus

	†Ardipithecus

†A. anamensis	†A. afarensis

†Paranthropus

†P. aethiopicus

	†P. boisei

	†P. robustus

†A. africanus

†A. garhi

†H. floresiensis

†A. sediba

	†H. habilis

	Diğer Homo türleri

Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

A. ramidus, parmak kemikleri
A. kadabba fosilleri

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Ardipithecus - The discovery of Ardipithecus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
^ ^a ^b "The Earliest Hominins: Sahelanthropus, Orrorin, and Ardipithecus | Learn Science at Scitable". www.nature.com. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
^ "Behavioral and phylogenetic implications of a narrow allometric study of Ardipithecus ramidus". HOMO (İngilizce). 62 (2): 75-108. 1 Nisan 2011. doi:10.1016/j.jchb.2011.01.003. ISSN 0018-442X. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
^ Nelson, Sherry V. (22 Aralık 2013). "Chimpanzee fauna isotopes provide new interpretations of fossil ape and hominin ecologies". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 280 (1773): 20132324. doi:10.1098/rspb.2013.2324. PMC 3826229 $2. PMID 24197413. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Parins-Fukuchi, C.; Greiner, E.; MacLatchy, L. M.; Fisher, D. C. (2019). "Phylogeny, ancestors and anagenesis in the hominin fossil record" (PDF). Paleobiology. 45 (2): 378-393. doi:10.1017/pab.2019.12. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.

Dış Bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikitür'de Ardipithecus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Ardipithecus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Science Magazine: Ardipithecus special2 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (requires free registration)
The Smithsonian Institution's Human Origins Program:
- Ardipithecus kadabba 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ardipithecus ramidus 24 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ardipithecus ramidus8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archaeology info
Explore Ardipithecus 24 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at NationalGeographic.com
Ardipithecus ramidus - Science Journal Article 28 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Discovering Ardi - Discovery Channel
Human Timeline (Interactive) 17 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Smithsonian, National Museum of Natural History (Ağustor 2016).

[1] "Ardipithecus - The discovery of Ardipithecus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.

[:0-2] "The Earliest Hominins: Sahelanthropus, Orrorin, and Ardipithecus | Learn Science at Scitable". www.nature.com. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.

[3] "Behavioral and phylogenetic implications of a narrow allometric study of Ardipithecus ramidus". HOMO (İngilizce). 62 (2): 75-108. 1 Nisan 2011. doi:10.1016/j.jchb.2011.01.003. ISSN 0018-442X. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.

[4] Nelson, Sherry V. (22 Aralık 2013). "Chimpanzee fauna isotopes provide new interpretations of fossil ape and hominin ecologies". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 280 (1773): 20132324. doi:10.1098/rspb.2013.2324. PMC 3826229 $2. PMID 24197413. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[Parins2019-5] Parins-Fukuchi, C.; Greiner, E.; MacLatchy, L. M.; Fisher, D. C. (2019). "Phylogeny, ancestors and anagenesis in the hominin fossil record" (PDF). Paleobiology. 45 (2): 378-393. doi:10.1017/pab.2019.12. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d İnsanın evrimi konuları
İnsan evrimi zaman çizelgesi
Hominini	Sahelanthropus tchadensis · Orrorin tugenensis · Ardipithecus · Kenyanthropus platyops
Australopitesinler	Australopithecus: Australopithecus anamensis · Australopithecus afarensis · Australopithecus bahrelghazali · Australopithecus africanus · Australopithecus garhi · Australopithecus sediba Paranthropus: Paranthropus aethiopicus · Paranthropus boisei · Paranthropus robustus
İnsanlar ve erken insanlar	Homo: Homo gautengensis · Homo habilis · Homo rudolfensis · Homo georgicus · Homo ergaster · Homo erectus (Cava Adamı · Lantiyen Adamı · Meganthropus · Pekin Adamı · Nankin insanı · Wuşan Adamı · Yuanmou Adamı · Solo Adamı) · Homo naledi · Homo cepranensis · Homo antecessor · Homo heidelbergensis · Denisova insanı · Neandertal insanı · Homo rhodesiensis · Homo floresiensis · Arkaik Homo sapiens · Anatomik modern insan (Homo sapiens idaltu · Homo sapiens sapiens)
Başlıklar: İnsan evrimi zaman çizelgesi · İnsan evriminin fosil listesi · İnsanın evrimsel genetiği Modeller: Afrika'dan Çıkış modeli · Çoklu Bölge modeli

Ardipithecus nedir