2006 (MMVI) Pazar günü başlayan yıl.

2006, Uluslararası Çöller ve Çölleşme Yılı^[1] ve Uluslararası Asperger Yılı olarak belirlendi.

Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Ocak - Rusya, fiyat anlaşmazlığı nedeniyle Ukrayna'ya doğal gaz sevkiyatını kesti.^[2]
• 12 Ocak - Suudi Arabistan'ın Mina kentindeki Hac'ın son gününde Şeytan taşlama ritüelinde yaşanan izdihamda en az 369 hacı öldü.^[3]
• 15 Ocak - NASA'nın Stardust görevi başarıyla sona erdi. Bu görev bir kuyruklu yıldızın tozunu geri döndüren ilk görevdi.^[4]
• 19 Ocak - NASA, dokuz yıllık bir yolculukta New Horizons uzay aracına roket fırlatırken Plüton'a ilk uzay görevini başlatır.^[5]
• 25 Ocak - The Walt Disney Company, Pixar Animation Studios'u Lucasfilm'den 7.4 milyar dolara satın alarak, Pixar'ı Walt Disney Pictures'ın bir yan kuruluşu haline getirdi.^[6][7]

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Şubat - Mısır menşeili yolcu feribotu MS al-Salam Boccaccio 98, Kızıldeniz'de Suudi Arabistan açıklarında battı ve 1.000'den fazla kişinin ölümüne yol açtı.^[8]
• 6 Şubat - Stephen Harper, Kanada başbakanı seçildi.
• 10-26 Şubat - 2006 Kış Olimpiyatları İtalya'nın Torino şehrinde başladı.^[9]
• 17 Şubat - Filipinler'in Güney Leyte kentinde büyük bir çamur kayması meydana geldi ve tahmini 1.126 kişi öldü.^[10]
• 20 Şubat - Rusya Birleşik Uçak Kurumu'nun faaliyete geçtiği İlyuşin, Suhoy ve Tupolev dahil olmak üzere Rusya'nın altı uçak üretimi birleştirildi.^[11]
• 22 Şubat - iTunes'da satılan şarkı sayısı bir milyara ulaştı.

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

• 9 Mart - NASA'nın Cassini-Huygens uzay aracı, Satürn'ün uydusu Enceladus'tan fırlayan sıvı bir maddenin gayzerlerini keşfederek olası bir su varlığına işaret etti.^[12][13]
• 10 Mart - NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter'ı, Mars'ın yörüngesine girdi.^[14]
• 14 Mart - Tam penumbral ay tutulması gerçekleşti.
• 15 Mart - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, ezici çoğunlukla Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ni kurmak için oy kullandı.^[15]
• 20 Mart - The Elder Scrolls IV: Oblivion çıktı.
• 28 Mart - Ses hızının yedi katı hızda uçmak üzere tasarlanan scramjet jet motoru HyShot III, Güney Avustralya'daki Woomera'da başarıyla test edildi.^[16]
• 29 Mart - Tam güneş tutulması gerçekleşti.

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

• 11 Nisan
  • Avrupa Uzay Ajansı'nın Venus Express uzay probu Venüs'ün yörüngesine girdi.^[17]
  • İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran'ın birkaç gram düşük kaliteli zenginleştirilmiş uranyum ürettiğini doğruladı.^[18][19]

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

• 17 Mayıs - İnsan Genom Projesi, Nature'da son kromozom dizisini yayınladı.^[20]
• 18-20 Mayıs - 2006 Eurovision Şarkı Yarışması, Yunanistan'ın başkenti Atina'da düzenlendi. Yarışmayı Fin grup Lordi, "Hard Rock Hallelujah" şarkısıyla kazandı.
• 21 Mayıs - Madonna, Confessions Tour'a Amerika Birleşik Devletleri'nin Los Angeles şehrinden başladı. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da biletler birkaç dakika içinde tükendi. Tur, 260 milyon ABD dolarından fazla hasılat elde etti (bir kadın sanatçı tarafından tarihteki en yüksek hasılat yapan tur.) Ayrıca Guinness Dünya Rekorları'nın 2007 baskısına konser başına en yüksek hasılat yapan müzik turu olarak giriş yaptı.
• 27 Mayıs - Yogyakarta'da meydana gelen 6.4 M_w büyüklüğündeki deprem, Endonezya'daki merkezi Java'yı salladı. 5.700'den fazla kişi öldü ve 37.000'den fazla kişi ise yaralandı.^[21][22]

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Haziran - Karadağ, 21 Mayıs referandumunun ardından Sırbistan-Karadağ'dan bağımsızlığını ilan etti ve egemen bir devlet oldu. İki gün sonra, Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği, Sırbistan'ın da bağımsızlığını ilan etmesinden sonra resmen dağıldı ve iki devlet arasındaki 88 yıllık bir birliği sona erdirdi.^[23] Sırbistan'ı birliğin halefi olarak bıraktı.^[24][25]
• 9 Haziran-3 Temmuz - 2006 FIFA Dünya Kupası Almanya'da başladı;^[26] kupayı İtalya kazandı.^[27]
• 28 Haziran
  • İsrail, Hamas'ın İsrail topraklarına yaptığı roket ateşine yanıt olarak Gazze Şeridi'nde bir saldırı başlattı.^[28]
  • Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri İzlanda'daki kuvvetlerini geri çekerek İrlanda Savunma Kuvvetlerini dağıttı.^[29]

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Temmuz - Çinghay-Tibet demiryolu, Tibet'i Çin'in geleneksel demiryoluna sahip son eyalet düzeyindeki kuruluş haline getiren bir deneme operasyonu başlattı.^[30]
• 6 Temmuz - Çin-Hindistan Savaşı sırasında mühürlenen Hindistan ve Çin arasındaki Nathu La geçidi, 44 yıl sonra yeniden açıldı.^[31]
• 11 Temmuz - Hindistan'ın Mumbai kentinde yedi adet bomba patlaması sonucunda 200'den fazla kişi öldü.^[32]
• 12 Temmuz - İsrail askerleri, Hizbullah'ın iki İsrail askerini kaçırıp üç kişiyi öldürmesine tepki olarak Lübnan'ı işgal etti.^[33][34]

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

• 22 Ağustos - Pulkovo Aviation Enterprise'ın 612 sefer sayılı uçuşunu yapan bir uçak, Ukrayna'da Rusya sınırına yakın bir yerde düştü ve uçaktaki 170 kişinin tamamı öldü.^[35]
• 24 Ağustos - Uluslararası Astronomi Birliği, 26. Genel Kurulunda Plüton'u keşfinden 76 yıl sonra cüce gezegen statüsüne indirgeyerek 'gezegeni' tanımladı.^[36]

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Eylül - Roblox piyasaya sürüldü.
• 7 Eylül - Kısmi ay tutulması gerçekleşti.
• 19 Eylül - Tayland Kraliyet Ordusu askerî darbe ile Başbakan Thaksin Shinawatra hükûmetini devirdi.^[37]
• 22 Eylül - Halka şeklindeki güneş tutulması gerçekleşti.
• 29 Eylül - Gol Transportes Aereos Havayolları, 1907 sefer sayılı uçuşu bir özel jet ile çarpıştı. Uçak havada parçalandı ve Amazon yağmur ormanlarına düştü, 155 kişi öldü. Çarpıştıkları jettki 7 kişi ise yara almadan yere indi.^[38]

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

• 6 Ekim - Fredrik Reinfeldt, İsveç başbakanı olarak Göran Persson'ın yerini aldı.
• 9 Ekim - Kuzey Kore, ilk nükleer testini gerçekleştirdiğini iddia etti.^[39]
• 13 Ekim - Güney Koreli Ban Ki-mun, Kofi Annan'dan sonra Birleşmiş Milletler'in yeni Genel Sekreteri seçildi.^[40]
• 17 Ekim - Amerika Birleşik Devletleri'nin nüfusu 300 milyona ulaştı.^[41]

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Kasım - Jackson Pollock tarafından yapılan No. 5, 1948, özel olarak 140 milyon dolara satılarak en pahalı tablo oldu.^[42]
• 5 Kasım - Irak'ın eski Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin, Irak Özel Mahkemesi tarafından asılarak idam cezasına çarptırıldı. Daha sonra 30 Aralık'ta insanlığa karşı suçlardan asılarak idam edildi.^[43]
• 7 Kasım - Call of Duty 3 çıktı.
• 12 Kasım - Ayrılıkçı Güney Osetya eyaleti, Gürcistan'dan bağımsızlık referandumu düzenledi.^[44]
• 19 Kasım - Nintendo, Wii adlı ailelere yönelik ilk ev konsolunu Kuzey Amerika'da piyasaya sürdü. Nintendo'nun ev konsolları arasında en çok satan ürünü oldu. Birde Wii Sports adlı bir oyunda çıktı.
• 23 Kasım - Kasım 2006 Medine es-Sadr saldırıları: Bağdat'ın Sadr Şehrinde bir dizi otomobil bombası ve havan topu saldırısında en az 215 kişi öldü, 257 kişi yaralandı.^[45]

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

• 5 Aralık - Komutan Frank Bainimarama liderliğindeki Fiji ordusu, darbeyle Fiji'de iktidarı ele geçirdi.^[46]
• 11 Aralık - Felipe Calderón, Meksika ordusunu uyuşturucu kartelleriyle savaşması ve Michoacán eyaletindeki şiddeti bastırması için göndererek Meksika Uyuşturucu Savaşını başlattı.^[47]
• 24 Aralık - Etiyopya, askerlerinin Somali'ye müdahale ettiğini kabul etti.^[48]
• 26 Aralık - Nijerya'nın ticari başkenti Lagos'ta bir petrol boru hattı patladı ve 850'den fazla kişinin öldüğü bildirildi.^[49]
• 29 Aralık - İngiltere, İngiliz-Amerikan Kredi Anlaşması olan II. Dünya Savaşı sonrası kredi borcunu ödedi.

Doğumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• 12 Mart - Lee Re, Güney Koreli oyuncu
• 29 Nisan - Xochitl Gomez, Amerikalı oyuncu
• 3 Haziran - Leonore (Orange-Nassau kontesi)
• 16 Ağustos - Özgür Ege Nalcı, Türk oyuncu
• 6 Eylül - Hisahito, Japonya Prensi

Ölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

• 7 Ocak - Heinrich Harrer, Avusturyalı dağcı, gezgin, coğrafyacı ve yazar (d. 1912)
• 14 Ocak - Shelley Winters, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
• 15 Ocak - Cabir el-Ahmed es-Sabah, 13. Kuveyt Emiri (d. 1926)
• 21 Ocak - Ibrahim Rugova, Kosovalı yazar, bilim insanı ve siyasi lider (d. 1944)
• 24 Ocak - Chris Penn, Amerikalı oyuncu (d. 1956)
• 27 Ocak - Johannes Rau, 8. Almanya Devlet Başkanı (d. 1931)
• 29 Ocak - Nam June Paik, Güney Kore doğumlu Amerikalı artist (d. 1932)
• 30 Ocak - Coretta Scott King, Amerikalı insan hakları savunucusu (d. 1927)
• 31 Ocak - George Koval, Sovyet istihbarat görevlisi (d. 1913)

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Şubat - Betty Friedan, Amerikalı aktivist ve yazar (d. 1921)
• 10 Şubat - J Dilla, Amerikalı müzik yapımcısı (d. 1974)
• 12 Şubat - Peter Benchley, Amerikalı yazar (d. 1940)
• 13 Şubat
  • Andreas Katsulas, Amerikalı oyuncu (d. 1946)
  • Peter Frederick Strawson, İngiliz filozof (d. 1919)
• 21 Şubat - Mirko Marjanović, 63. Sırbistan Başbakanı (d. 1937)
• 22 Şubat - Said Mohamed Djohar, Komorlar Devlet Başkanı (d. 1919)
• 23 Şubat - Telmo Zarra, İspanyol futbolcu (d. 1921)
• 24 Şubat - Don Knotts, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1924)
• 25 Şubat - Darren McGavin, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
• 28 Şubat - Owen Chamberlain, Amerikalı Nobel Ödüllü fizikçi ve akademisyen (d. 1920)

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

• 6 Mart - Dana Reeve, Amerikalı oyuncu (d. 1961)
• 9 Mart - Laura Stoica, Rumen oyuncu ve şarkıcı (d. 1967)
• 11 Mart - Slobodan Milošević, 3. Sırbistan Devlet Başkanı (d. 1941)
• 13 Mart
  • Jimmy Johnstone, İskoçyalı futbolcu (d. 1944)
  • Maureen Stapleton, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
• 14 Mart - Lennart Meri, 2. Estonya Devlet Başkanı, yazar (d. 1929
• 15 Mart - Yorgo Rallis, Yunanistan Başbakanı (d. 1918)
• 23 Mart - Desmond Doss, Amerikalı savaş doktoru (d. 1919)
• 27 Mart - Stanisław Lem, Polonyalı yazar (d. 1921)
• 28 Mart - Caspar Weinberger, 15. Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı (d. 1917)

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

• 11 Nisan - Proof, Amerikalı rap sanatçısı (d. 1973)
• 21 Nisan - Telê Santana, Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
• 23 Nisan - Alida Valli, İtalyan oyuncu (d. 1921)
• 24 Nisan - Brian Labone, İngiliz futbolcu (d. 1940)
• 25 Nisan - Jane Jacobs, Amerika doğumlu Kanadalı yazar ve aktivist (d. 1916)
• 26 Nisan - Yuval Ne'eman, İsrailli teorik fizikçi, askeri bilim insanı ve politikacı (d. 1925)
• 29 Nisan - John Kenneth Galbraith, Kanadalı ekonomist (d. 1908)

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Mayıs - Karel Appel, Alman ressam (d. 1921)
• 14 Mayıs - Bruce Merrifield, Amerikalı Nobel Ödüllü biyokimyacı ve akademisyen (d. 1921)
• 20 Mayıs - Jean-Louis de Rambures, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1930)
• 30 Mayıs - Shohei Imamura, Japon film yönetmeni (d. 1926)
• 31 Mayıs - Raymond Davis, Amerikalı Nobel Ödüllü kimyager ve fizikçi (d. 1914)

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

• 6 Haziran - Billy Preston, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1946)
• 7 Haziran - Ebu Musab ez-Zerkavi, Ürdünlü cihatçı (d. 1966)
• 12 Haziran - György Ligeti, Macaristanlı besteci (d. 1923)
• 13 Haziran - Charles Haughey, 7. İrlanda Başbakanı (d. 1925)
• 16 Haziran - Igor Śmiałowski, Polonyalı oyuncu (d. 1917)
• 23 Haziran - Aaron Spelling, Amerikalı yapımcı (d. 1923)
• 25 Haziran - Arif Mardin, Türk-Amerikalı müzik yapımcısı (d. 1932)

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Temmuz - Ryūtarō Hashimoto, 53. Japonya Başbakanı (d. 1937)
• 7 Temmuz
  • Syd Barrett, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve gitarist (d. 1946)
  • John Money, cinsiyet kimliği konusundaki araştırmasıyla tanınan psikolog ve yazar (d. 1921)^[50]
• 8 Temmuz - June Allyson, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
• 10 Temmuz - Şamil Basayev, Çeçen direniş lideri (d. 1965)
• 13 Temmuz - Red Buttons, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1919)
• 21 Temmuz
  • Mako Iwamatsu, Japon-Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1933)
  • Ta Mok, Kamboçyalı askeri lider (d. 1926)
• 30 Temmuz - Murray Bookchin, Amerikalı özgürlükçü sosyalist (d. 1921)

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Ağustos - Elisabeth Schwarzkopf, Alman soprano (d. 1915)
• 9 Ağustos - James Van Allen, Amerikalı fizikçi (d. 1914)
• 13 Ağustos - Tony Jay, İngiliz-Amerikalı oyuncu ve ses sanatçısı (d. 1933)
• 16 Ağustos - Alfredo Stroessner, 42. Paraguay Devlet Başkanı (d. 1912)
• 19 Ağustos - Óscar Míguez, Uruguaylı futbolcu (d. 1927)
• 26 Ağustos - Rainer Barzel, Alman politikacı (d. 1924)
• 28 Ağustos - Melvin Schwartz, Amerikalı fizikçi (d. 1932)
• 30 Ağustos
  • Glenn Ford, Kanadalı oyuncu (d. 1916)
  • Necib Mahfuz, Mısırlı Nobel Ödüllü yazar (d. 1911)

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Eylül
  • Giacinto Facchetti, İtalyan futbolcu (d. 1942)
  • Steve Irwin, Avustralyalı çevreci ve televizyon kişisi (d. 1962)
• 11 Eylül - Joachim Fest, Alman tarihçi ve gazeteci (d. 1926)
• 15 Eylül - Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci (d. 1929)
• 25 Eylül - Petre M. Andreevski, Makedon şair ve yazar (d. 1934)
• 26 Eylül - Byron Nelson, Amerikalı golfçü (d. 1912)
• 28 Eylül - Jan Werner Danielsen, Norveçli pop şarkıcısı (d. 1976)

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Ekim - Tom Bell, İngiliz oyuncu (d. 1933)
• 7 Ekim - Anna Politkovskaya, Amerika doğumlu Rus gazeteci (d. 1958)
• 9 Ekim - Paul Hunter, İngiliz snooker (d. 1978)
• 12 Ekim - Carlo Acutis, İngiltere doğumlu İtalyan bilgisayar programcısı (d. 1991)
• 21 Ekim - Sandy West, Amerikalı müzisyen, eski The Runaways üyesi (d. 1959)
• 22 Ekim - Choi Kyu-ha, 4. Güney Kore Devlet Başkanı (d. 1919)
• 27 Ekim - Gulam İshak Han, Pakistan memuru ve 7. Pakistan Devlet Başkanı (d. 1915)
• 28 Ekim - Trevor Berbick, Jamaikalı boksör (d. 1954)
• 31 Ekim - Pieter Willem Botha, Güney Afrika Eski Devlet Başkanı (d. 1916)

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Kasım - Adrienne Shelly, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (d. 1966)
• 5 Kasım - Bülent Ecevit, 16. Türkiye Başbakanı (d. 1925)
• 10 Kasım - Jack Palance, Amerikalı oyuncu (d. 1919)
• 11 Kasım - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (d. 1953)
• 15 Kasım - Milton Friedman, Amerikalı Nobel Ödüllü ekonomist (d. 1912)
• 17 Kasım
  • Ruth Brown, Amerikalı şarkıcı (d. 1928)
  • Ferenc Puskás, Macaristanlı futbolcu (d. 1927)
• 20 Kasım - Robert Altman, Amerikalı film yönetmeni (d. 1925)
• 21 Kasım - Hassan Gouled Aptidon, 1. Cibuti Devlet Başkanı (d. 1916)
• 23 Kasım
  • Aleksandr Litvinenko, Rus casus (d. 1962)
  • Philippe Noiret, Fransız oyuncu (d. 1930)
  • Anita O'Day, Amerikalı şarkıcı (d. 1919)

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Aralık - Dikran Tahta, Ermeni-İngiliz matematikçi ve yazar (d. 1928)
• 1 Aralık - Claude Jade, Fransız oyuncu (d. 1948)
• 6 Aralık - Han Ahmedov, 1. Türkmenistan Başbakanı (d. 1936)
• 7 Aralık - Lüben Berov, 43. Bulgaristan Başbakanı (d. 1925)
• 10 Aralık - Augusto Pinochet, 31. Şili Devlet Başkanı (d. 1915)
• 12 Aralık
  • Paul Arizin, Amerikalı basketbolcu (d. 1928)
  • Peter Boyle, Amerikalı oyuncu (d. 1935)
• 14 Aralık - Ahmet Ertegün, Türk müzik yapımcısı (d. 1923)
• 15 Aralık - Clay Regazzoni, İsviçreli yarış arabası sürücüsü (d. 1939)
• 18 Aralık - Joseph Barbera, Amerikalı animatör (d. 1911)
• 21 Aralık - Saparmurat Niyazov, 1. Türkmenistan Devlet Başkanı (d. 1940)
• 22 Aralık - Yelena Muhina, Sovyet artistik jimnastikçi (d. 1960)
• 25 Aralık - James Brown, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)
• 26 Aralık - Gerald Ford, Amerikalı politikacı, 38. ABD Devlet Başkanı (d. 1913)
• 30 Aralık - Saddam Hüseyin, 5. Irak Devlet Başkanı (d. 1937)

Nobel Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kimya - Roger Kornberg
• Ekonomi - Edmund Phelps
• Edebiyat - Orhan Pamuk
• Barış - Muhammed Yunus, Grameen Bank
• Fizik - John Mather, George Smoot
• Fizyoloji veya Tıp - Andrew Z. Fire, Craig C. Mello

İngilizce yeni kelime ve terimler[değiştir | kaynağı değiştir]

• agender
• bucket list
• crowdfunding (kitle fonlaması)
• crowdsourcing (kitle kaynak)
• Eris
• hypermiling
• mumblecore
• sizzle reel
• ski cross^[51]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2006'da Türkiye

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]