İrredantizm nedir?, İrredantizm anlamı nedir?, İrredantizm ne demektir?

Milliyetçilik
Makale serilerinden

Gelişim Marş Dil Renkler Müzik Mit Bayrak Devlet Sembol Hazine Spor Müzikal Kimlik Tanrı Destan Kilise Amblem
Temel değerler Kimlik Dayanışma Self determinasyon
Türler Etnik milliyetçilik Kültürel milliyetçilik Sivil milliyetçilik Ekonomik milliyetçilik Banal milliyetçilik Sol milliyetçilik Kurumsal milliyetçilik Postmilliyetçilik Anti-milliyetçilik Millî demokrasi Millî liberalizm Millî muhafazakârlık Nasyonal anarşizm Yayılmacı milliyetçilik Panmilliyetçilik Diaspora siyaseti Romantik milliyetçilik Neomilliyetçilik İslami milliyetçilik İşletme milliyetçiliği İrredantizm Ulusal Bolşevizm Nasyonal sosyalizm Sosyal milliyetçilik Ulusalcılık Ulusal komünizm Ulusal sendikalizm Dini milliyetçilik Transmilliyetçilik
İlişkili kavramlar Sivil din Irkçılık Yayılmacılık Anti-milliyetçilik Kozmopolitanizm Etnosentrizm Küreselcilik
Milliyetçilik listesi
g t d

İrredantizm ya da kurtarımcılık, İtalyanca kökenli bir sözcük olup dil, din, soy ve kültür birlikteliği olduğu hâlde herhangi bir devletin sınırları dışında yer alan halk ile söz konusu devletin birleşmesi fikridir. Ancak köken itibarıyla negatif bir anlam boyutu vardır. Etimoloji sözlüğünde bu kavram,^[1] "yabancı ülke topraklarındaki soydaşları gerekçe ederek yayılma siyaseti" olarak belirtilmektedir. Genelde de siyasal alanda bu anlamda kullanılmaktadır. Bir devletin, kendi sınırına yakın yaşayan soydaşlarının oturduğu bölgeleri ilhak etme politikası olarak anlaşılması söz konusudur. Türk Dil Kurumu, bu kavrama Türkçe alternatif olarak "kurtarımcılık" şeklinde bir sözcük önermektedir.^[2]

Ulusal birleşme için 19. yüzyıl İtalyan hareketinden türetilmiş bir terimdir. Bu bağlamda İtalya ile kültürel ve ırk bağları olan ancak yeni İtalyan devletinin fiziki denetimi dışında kalan Trente, Dalmaçya, Trieste ve Fime'ye işaret etmektedir. Bu nedenle bu bölgeler, doğmakta olan ulusal topluluk için "yeniden ele geçirmeyi" ya da "kurtarılmayı" beklemekteydi.

Terim genel siyasi söyleme 20. yüzyılda geçmiştir. Mayall irrendantizmi, ulusal kendi kaderini tayin düşüncesinin bir revizyonizmi olarak değerlendirmektedir. Hiç kuşkusuz, bazen de kötüleyici anlamda, belirli bir bölgede hakim olan statükoyu milliyetçi ya da etnik kriterler doğrultusunda değiştirmeye çalışan politikaları nitelendirmek için geniş ölçüde kullanılmaktadır. İrredantizm, özellikle devlet tabanlı sınır bölgelerinin bir etnik grubu ayırdığı ya da böldüğü veya daha önce birleşmiş bir sistem üzerinde dış bir kontrolün (örneğin sömürgeci) dayatılmaya çalışıldığı durumlarda olasıdır. O zaman "irredantia", "kayıp topraklar" olmaktadır. Bunun bir sonucu olarak irrendantizm, uluslararası aktörler arasında potansiyel veya mevcut bir çatışma kaynağı teşkil eder. Bunun için örnekler çağdaş makropolitik sistemde boldur. Buna göre, Arjantinlilerin, Falkland üzerinde hak iddia ederken İspanyolların da Cebelitarık üzerinde hak iddia etmesi irredantizmin sömürgecilik karşıtı türevlerini temsil etmektedir. Etnik irredantizm, Somali'nin, Etiyopya ve Kenya'daki Somali halklarının Büyük Somali içinde bir araya getirilmesi talepleriyle ya da yeni bağımsızlık döneminde bazı Kıbrıslı Rumlar tarafından öne sürülen Yunanistan ile enosis ya da birlik iddiaları ile örneklenebilir.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Nişanyan - Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü [1] 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.:İrredantizm^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ TDK Büyük Türkçe Sözlük [2] 28 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: kurtarımcılık^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Britannica Encyclopedia

g t d İrredantizm
Afrika	Komorlar Madagaskar Moritanya Mauritius Fas Özgür Bölge Somali Güney Afrika
Asya	Ermenistan Artsah Asurya Azerbaycan Kamboçya Çin Dokuz çizgi hattı Keşmir Kuzey Kazakistan Kürdistan Irak Kürdistanı İran Kürdistanı Suriye Kürdistanı Kore Tsushima Hindistan Endonezya İran İrani halklar Irak Kuveyt İsrail Japonya Lübnan Moğolistan Nepal Filistin Filipinler Sabah Suriye Timor Türkiye Kıbrıs Türki halklar Vietnam Yemen
Avrupa	Arnavutluk Kosova Kuzey Makedonya Avusturya Bask Ülkesi Fransa İspanya Belarus Bulgaristan Hırvatistan Bosna Çekoslovakya Danimarka Finlandiya Fransa Valon Bölgesi Almanya Yunanistan Kıbrıs Macaristan İzlanda İrlanda İtalya Korsika Dalmaçya İstriya Malta Nice Savoy İsviçre Letonya Litvanya Hollanda Kuzey Makedonya Norveç Osetya Rus Osetyası Gürcistan Osetyası Polonya Portekiz Romanya Moldova Rusya Sırbistan Kosova Sırp Cumhuriyeti Slovenya İspanya İsveç İsviçre Ukrayna Yugoslavya
Güney Amerika	Arjantin Bolivya Surinam Venezuela
Kuzey Amerika	Guatemala Meksika Amerika Birleşik Devletleri 51. eyalet Kanada'da 51. eyalet hareketi
Okyanusya	Avustralya Papua Yeni Gine Samoa Vanuatu
İlgili kavramlar	Sınır değişiklikleri Ayrılıkçılık Yeniden birleşme Rövanşizm Rump state

g t d Milliyetçilik
Tezahürüne göre	Amblem Millî bayrak Zaman çizelgesi Millî destan Millî dil Millî hazine Millî kimlik Millî marş Millî renkler Millî sembol Millî spor Millî tanrı Müzik
Türüne göre	Anayasal yurtseverlik Anti-milliyetçilik Aşırı milliyetçilik Banal milliyetçilik Burjuva milliyetçiliği Bütünleşik milliyetçilik Diaspora siyaseti Dil emperyalizmi Dini milliyetçilik Ekonomik milliyetçilik Ekolojik milliyetçilik Etnik milliyetçilik Homomilliyetçilik Ilımlı milliyetçilik İslami milliyetçilik İşletme milliyetçiliği Kurban milliyetçiliği Kurumsal milliyetçilik Kültürel milliyetçilik Millî demokrasi Millî liberalizm Millî muhafazakârlık Milliyetçi terörizm Nasyonal anarşizm Nasyonal sosyalizm Neomilliyetçilik Panmilliyetçilik Postmilliyetçilik Queer milliyetçiliği Romantik milliyetçilik Sivil milliyetçilik Sol milliyetçilik Sosyal milliyetçilik Ulusal Bolşevizm Ulusal komünizm Ulusal mistisizm Ulusal sendikalizm Transmilliyetçilik Yayılmacı milliyetçilik Yerel milliyetçilik
İlgili kavramlar	Anasyonalizm Cinsiyet ve milliyetçilik Diaspora siyaseti Enternasyonalizm Faşizm İrredantizm Jingoizm Milliyetçi tarihyazımı Rövanşizm Siyonizm Şovenizm

g t d Özerk idari bölünüş biçimleri
Federalizm	Asimetrik federalizm Konfederasyon Kurumsal federalizm Çiftli federalizm Etnik federalizm Federelik Federal monarşi Federal cumhuriyet Federe devlet Federasyon Mali federalizm Simetrik federalizm
Üniter devlet	Devolüsyon Bölgesel devlet
Birlikler	Siyasi birlik Bireysel birlik Hanedan birliği Gerçek birlik Çok milletli devlet Birleşik monarşi Çiftli monarşi Süperdevlet İmparatorluk Sömürge imparatorluğu Çokuluslu devlet Şahsi birlik Uluslarüstü birlik Kıta birliği
Bağımlılık	Bağımlı devlet Uydu devlet İlişkili devlet Kukla devlet Himaye Vasal devlet Haraçgüzar devlet Devletsiz millet Bağımlı toprak Dominyon Sömürge Dolaylı yönetim Suzerainty Hegemonya
Gelişme	İşgal Bölünme Kopma Cession Ayrılma İlhak Ayrılmış bölgeler Ayrılıkçılık Toprak anlaşmazlığı İrredantizm
Ayrıca bakınız	Kurucu devlet Özerklik Özerk idari bölüm Adem-i merkeziyetçilik Yetki ikamesi