Kamyon

Sınıflandırma	Taşıt
Endüstri	Otomotiv endüstrisi
Kullanımı	Taşımacılık
Enerji kaynağı	Mazot
Güçlendirme desteği	Dizel motor
Tekerlek sayısı	4-10

Kamyon, ağır yük taşımaya yarayan motorlu araçtır. Otomobil prensibine göre çalıştıklarından teknik sınıflandırmada büyük yük otomobili olarak tanımlanırlar. Türkçede genellikle uluslararası kara yolu taşımacılığında kullanılan, çok dingilli uzun kamyonlara tır denir.^[1] Bu sözcük Türkçeye TIR anlaşması gereğince TIR levhası taşıyan ve uluslararası taşımacılık yapan uzun kamyonlardan geçmiştir.

Daha küçük çeşitler, bazı otomobillere mekanik olarak benzer olabilir. Ticari kamyonlar çok büyük ve güçlü olabilir ve çöp kamyonları, itfaiye araçları, beton mikserleri ve emmeli ekskavatörler gibi özel ekipmanlarla monte edilmek üzere yapılandırılabilir.

ABD, Kanada ve Meksika'da dizel motorlu küçük ve orta boy kamyonlar bulunsa da, şu anda kullanılan kamyonların çoğu hala benzinli motorla çalışıyor. Elektrikli kamyonların pazar payı hızla büyüyor, 2027 yılına kadar küresel olarak %7'ye ulaşması bekleniyor. Avrupa Birliği'nde, araç ağırlığı 3,5 tona (3,4 uzun ton; 3,9 kısa ton) kadar olan araçlar, hafif ticari araçlar ve geniş ticari araç olarak bilinir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamyonların ve arabaların ortak bir muciti vardır. 1769'da inşa edilen buharla çalışan nalbant Nicolas Joseph Cugnot ilk kez Fardier'i tasarladı. Ancak, buharlı vagonlar 19. yüzyılın ortalarına kadar yaygın değildi.^[2]

İlk yarı römork 1881'de ortaya çıktı. De Dion-Bouton tarafından üretildi ve bir buharlı traktör tarafından çekildi.

1895 yılında Karl Benz ilk içten yanmalı motorlu kamyonu tasarladı ve üretti. O yılın ilerleyen saatlerinde Benz'in bazı kamyonları Netphener tarafından otobüs olacak şekilde değiştirildi.^[3] Bir yıl sonra, 1896'da, olan Gottlieb Daimler tarafından başka bir içten yanmalı motorlu kamyon Daimler Motor Lastwagen inşa edildi. Peugeot, Renault ve Büssing gibi diğer şirketler de kendi versiyonlarını üretti. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk kamyon 1899'da Autocar Company tarafından yapıldı ve 5 veya 8 beygir gücünde (4 veya 6 kW) motorlarla mevcuttu. Dönemin kamyonları çoğunlukla iki silindirli motorlar kullanıyordu ve 1.5 ila 2 t (3.300 ila 4.400 lb) taşıma kapasitesine sahipti.^[4] Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra birkaç ilerleme kaydedildi: elektrikli marş motoru ve 4, 6 ve 8 silindirli motorlar sunuldu. Daha sonra kamyon üretimi gelişti.

Tasarım[değiştir | kaynağı değiştir]

Hemen hemen tüm kamyonlar ortak bir yapıya sahiptir: şasi, kabin, tır kupası, kargo veya ekipman alanı, akslar, süspansiyon ve tekerlekler, motor ve güc aktarma organlarından yapılmıştır. Pnömatik, hidrolik, su ve elektrik sistemleri de mevcut olabilir.

Daha ağır kamyonların çoğu, turboşarjlı ve ara soğutuculu dört zamanlı dizel motorlar kullanır. Büyük arazi kamyonları, V12 Detroit Diesel iki zamanlı lokomotif tipi motorlar kullanır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çöp kamyonlarının büyük bir kısmı, düşük yakıt maliyetleri ve düşük karbon emisyonları için CNG (sıkıştırılmış doğalgaz) motorları kullanır. Avrupa Birliği'nde tüm yeni kamyon motorları Euro VI emisyon yönetmeliklerine uygun olmalıdır.^[5] Ağır elektrikli kamyonlar ve hidrojenle çalışan kamyonlar (hidromobil) 2021'de piyasaya yeni girecekdir. Her ne kadar önce arabalar olacak olsa da, fosil yakıtlı araçların aşamalı olarak kaldırılması kamyonları da içeriyor.

Küçük kamyonlar, otomatik şanzımana veya senkromeçli (senkronizörler) manuel şanzımana sahip olan şanzıman kullanır. Ortak Kuzey Amerika kurulumları 9, 10, 13, 15 ve 18 hızları içerir. Ağır kamyonlar için otomatik ve otomatikleştirilmiş manuel şanzımanlar giderek daha yaygın hale geliyor.

Bir kamyon kasası, traversler tarafından bir arada tutulan iki paralel kutu (boru şeklinde) ve C-şekilli raydan veya kirişten oluşur. Bu çerçeveler, uçtan eğimli olmaları durumunda bir merdivene benzemeleri nedeniyle merdiven çerçeveleri olarak anılır.

Çerçeve genellikle çelikten yapılır, ancak daha hafif bir ağırlık için (tamamen veya kısmen) alüminyumdan yapılabilir. Bir veya iki uca bağlı bir çekme çubuğu bulunabilir, ancak ağır traktörler neredeyse her zaman beşinci tekerlek aksamından yararlanır.

Başlıca üretici firmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Unimog - Askerî Mercedes-Benz Kamyon
2. BMC - Türkiye
3. Volvo - İsveç
4. Mercedes-Benz - Almanya
5. Renault - Fransa, Asya ve Afrika
6. Mack - Hollanda & Amerika
7. DAF - Hollanda
8. MAN - Almanya
9. Scania - İsveç
10. Ford - Amerika, Almanya ve Türkiye
11. Freightliner - Amerika
12. Iveco - İtalya
13. Kenworth - Amerika
14. Peterbilt - Amerika
15. Western Star - Amerika
16. Chrysler / Dodge - Amerika

Kamyon tipleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Çekici kamyonu
2. Çöp kamyonu
3. Araba taşıma römorku
4. Beton karıştırıcı
5. Damperli kamyon
6. Çekici
7. Forklift
8. Frigorifik kamyon
9. İtfaiye aracı
10. Tanker (kamyon)
11. Kapalı kasa kamyon
12. Kış hizmet aracı
13. Mini kamyon
14. Yarı römork kamyon

Dünya çapında ağır kamyon pazarı[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa[değiştir | kaynağı değiştir]

Batı Avrupa Üreticileri

• DAF Trucks (Hollanda) (division of Paccar)
• Iveco (İtalya)
• MAN AG (Almanya)
• Mercedes-Benz (Almanya)
• Renault Trucks (Fransa)
• Sisu Auto (Finlandiya)
• Scania (İsveç)
• Volkswagen Ticari Araç (Almanya)
• Volvo Trucks (İsveç) (Volvo Cars ile karıştırılmamalıdır, Ford Motor Company)'nin bir parçasıdır.

Doğu Avrupa üreticileri

• Fabrika Automobila Priboj (Sırbistan)
• Avia Trucks (Çekya)
• Kamaz (Rusya)
• MAZ (Belarus)
• Škoda (Çekya)
• LIAZ (Çekya)
• Tatra (Çekya)
• GAZ (Rusya)
• Zastava Trucks (Sırbistan)
• Star (Polonya)
• Jelcz (Polonya)
• BMC (Türkiye)
• ROMAN (Romanya)
• KrAZ (Ukrayna)

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağır kamyon lider üreticileri (alfabetik sıraya göre):

• Ashok Leyland (Hindistan)
• Asia Motorworks (Hindistan)[1] 22 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Dongfeng Motor Corporation (Çin, Nissan Diesel ile birleşme riski altında Dongfeng Nissan-Diesel ile ve Cumminsile DFAC olarak)
• Eicher Motors (Hindistan)
• Force Motors (Hindistan), MAN AG birleşme riski altında
• Hino Motors (Japon) ayrıca Scania ile birleşme riski altında
• Isuzu (Japon)
• Iveco (İtalya, fakat bölgesel bölümleri Asya'da)
• Mahindra (Hindistan)
• Mitsubishi (Japon)
• Nissan Diesel (Japonya)
• TATA Daewoo Commercial Vehicle (Güney Kore) (subsidiary of Tata Motors)
• Tata Motors (Hindistan)
• Volvo Trucks (İsveç)

Güney Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Amerika'da tescilli ağır kamyonlar (2002; % üretim yüzdelerine göre sıralanmıştır):

• DaimlerChrysler
• Scania
• Mack
• Volvo Trucks
• Volkswagen Truck & Bus
• Ford Truck
• Agrale
• Chevrolet
• Randon[2] 9 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Renault[3] 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Troller[4]
• Matra[5]
• Iveco

Kuzey Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mack Trucks
• Peterbilt
• Kenworth
• Freightliner LLC
• International
• Western Star
• Sterling Trucks
• Volvo Trucks (ABD pazarı için farklı modeller)
• Oshkosh[6] 22 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ford[7] 30 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Chevrolet[8]
• Hino (US pazarı için farklı modeller)[9] 27 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Isuzu[10] 1 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• GMC[11]
• UD[12]
• Dodge
• Ottawa (Truck)[13]
• American-Lafrance[14]
• E-One[15] 19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kamyon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kamyonetler listesi
• Federal Köprü Brüt Ağırlık Formülü
• İnternational Loadstar
• Havalı fren sistemi
• Kampçı minibüsü
• Gıda kamyonu
• El arabası
• Kaya kamyonu
• Trafik sıkışıklığı
• Kamyon yarışı
• Kamyon şoförü