GAZ

GAZ


Ülke	Rusya
Kurulduğu Yıl	1932
İsmi Nereden Geliyor	Gorkovsky Avtomobilny Zavod kısaltması
Kurucusu	Nijniy Novgorod
Amblemin Anlamı	Nijniy Novgorod kentinin armasından almaktadır.

GAZ (Rusça: Горьковский автомобильный завод / ГАЗ Tur. Gorkovskiy Otomobil Fabrikası) - Rusya merkezli, otomobil işletmesi, binek araba, hafif kamyon ve minibüs üreten büyük üreticisidir. Fabrika 1932 yılında V. M. Molotov ad. Nijniy Novgorod Otomobil Fabrikası isimle kuruldu. Sovyetler Birliği döneminden beri ülkenin en büyük ve en önemli otomotiv firmasıdır. 1994 yılında özelleştirilen firma, Pavlovo Otobüs (PAZ), KAvZ, LiAZ, Yaroslavl Motor Fabrikası (YaMZ) ve UMZ firmaları ile beraber GAZ Group'un yan kuruluşudur. Merkezi Nijni Novgorod'dadır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Firmanın ortaya çıkışı ve savaş öncesi yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Mayıs 1929 tarihinde Ulusal Ekonominin Üst Meclisi^[1] ve Ford Motor Şirketi organizasyonun teknik yardımı ve binek arabaların ve kamyonların kitlesel üretimin kurmasına ihaleye girmişler. Ana üretim modelleri Ford-A ve Ford-AA seçildi.

Nijniy Novgorod otomobil fabrikası (Rus.: Нижегородский автомобильный завод / Nijegorodskij Avtomobilnyj Zavod, НАЗ - NAZ) 1 Ocak 1932 tarihinde açıldı ve aynı yılda onun konveyerden 1,5 tonluk kamyon NAZ-AA (1933 yılından itibaren - GAZ-AA) indi. Aynı yıllın Aralık ayında binek araba GAZ-A'nın 5 kişilik «fayton» karoser ile üretimi başladı.

İlk otomobillerin Ford Motors parça şemasından yapılmasına rağmen, şemalar başlangıçtan Amerikan asıl örneklerden farklıydı: kavrama pleytinin karteri ve direksiyon kutusu güçlendirilmiştir, radiyator şekli değistirilmiştir, inçli demir leblebleri milimetrelik demir lebleblerle değiştirilmiş. Ford patentleri kendi öz arama ve eklemelerle birleştirmesiyle, GAZ tasarımcıları GAZ-AA temeli üzerinde büyük bir aile orijinal üretim modellerin ve türevlerin oluşturdu:

1933 yılında - 17 kişilik otobüs GAZ-03-30, Gorkovski otobüs fabrikasında (Rus.: Горьковий завод автобусов / Gorkovski Zavod Avtobusov (ГЗА / GZA, eski. «Гудок Октября» / Gudok Oktebrya)) üretilirdi;
1933 yılında - GAZ-A bazinda GAZ-4 kamyoneti ve ara sıra sedan GAZ-3, GAZ-6 üretilirdi.
1934 yılında - 2 tonluk uç dingili (6×4) kamyon GAZ-AAA ve 1,2 tonluk damperli kamyon GAZ-410;
1938 yılında - modernize edilen GAZ-MM, gaz jeneratörlü 1 tonluk GAZ-42 kamyonu, yarı çelik tırtıllı GAZ-60 kamyonu ve hijenik karavanı GAZ-55 GZA fabrikasında üretilirdi;

17 Nisan 1935 yılında montaj hattından 100000'ci arabası indi, GAZ-A. Böylece GAZ ülkede ilk 100000 araba üreten otomotiv fabrikası olur.

1932-1945 dönemi üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ, ilk başta Model A ve Model AA araçlarında Ford markasını kullanmaya devam etti. GAZ, Model A'dan GAZ-4 kamyonet modelini üretti. Model A'nın üretimi 1936 yılında durduruldu ve Ford'un sözleşmesine bağlı olarak yepyeni bir aracın üretimine başladı. GAZ M-1, Ford'un V8 otomobilinin kopyasıydı. Ford döneminde üretilen araçlarda 3.3 litrelik 4 silindirli bir motor kullanıldı.

GAZ, 1938 yılında ise bir ilki gerçekleştirdi ve dünyada ilk defa bir sedan otomobile 4 tekerlekten çekiş uyguladı. GAZ 61-73, 3.3 litre Ford 4 silindirli motoru kullanıyordu. Ve motor gücü, kilitli diferansiyelleri ile birlikte 4 tekerleğe aktarılıyordu.

Modeller[değiştir | kaynağı değiştir]

Hafif Otomobiller[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ Seri hafif otomobiller
Model	Üretim Yıllı
GAZ-A	1932—1936
GAZ-М1	1936—1942
GAZ-11-73	1940—1942, 1945—1948
GAZ-М20 «Pobeda»	1946—1958
GAZ-12 «ZİM»	1950—1960
GAZ-21 «Volga»	1956—1970
GAZ-22 «Volga»	1962—1970
GAZ-23 «Volga»	1962—1970
GAZ-13 «Çayka»	1959—1981
GAZ-24 «Volga»	1968—1985
GAZ-24-02 «Volga»	1972—1986
GAZ-24-24 «Volga»	1971—1986
GAZ-14 «Çayka»	1977—1989
GAZ-24-10 «Volga»	1985—1992
GAZ-24-34 «Volga»	1986—1991
GAZ-3102 «Volga»	1981—2009
GAZ-3101 «Volga»	1984—1991
GAZ-31029 «Volga»	1992—1997
GAZ-31022 «Volga»	1992—1998
GAZ-3105 «Volga»	1992—1996
GAZ-3110 «Volga»	1997—2004
GAZ-310221 «Volga»	1997—2008
GAZ-3111 «Volga»	2001—2003, 2005
GAZ-31105 «Volga»	2004—2009
GAZ-311055 «Volga»	2005—2009
Volga Siber	2008 yılından

Tır Araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ seri tır araçlar
Model	Üretim Yıllı
GAZ-AA	1932—1938
GAZ-ААА	1936—1943
GAZ-MM	1938—1947
GAZ-51	1946—1975
GAZ-63	1948—1968
GAZ-52	1961—1989
GAZ-53	1961—1992
GAZ-66	1964—1999
GAZ-3307	1989—2009
GAZ-3306	1993—1995
GAZ-3302 «Gazelle»	1994 yılından
GAZ-3309	1995 yılından
GAZ-2705 «Gazelle»	1995 yılından
GAZ-3308 «Sadko»	1999 yılından
GAZ-3310 «Valday»	2004 yılından

Arazi araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Seri arazi araçlar GAZ
Model	Üretim Yıllı
GAZ-61	1941—1945
GAZ-64	1941—1943
GAZ-67	1943—1944
GAZ-67B	1944—1953
GAZ-69	1953—1955
GAZ-69А	1954—1956
GAZ-46 MAV	1953—1958
GAZ-M72	1955—1958
GAZ-3937 «Vodnik»	1997 yılından
GAZ-2330 «Tigr»	2005 yılından
GAZ-2975 «Tigr»	2005 yılından

Otobüsler[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ seri otobüsler
Model	Üretim Yıllı
GAZ-03-30	1933—1941, 1945—1950
GAZ-05-193	1936—1945
GAZ-55	1938—1945
GZA-651	1949
GZA-653	1950
GAZ-3221 «Gazelle»	1996 yıllıdan
GAZ-22171 «Sobol»	1998 yıllıdan
GAZ-2217 «Sobol Barguzin»	1999 yıllıdan
Gazelle Business	2010 yıllıdan

Savaş araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ Savaş araçları
Model	Üretim Yıllı
BAİ-М
BА-6	1936—1938
BА-10	1938—1941
BA-20	1936—1942
BA-64	1942—1945
BTR-40	1950—1960
BTR-60	1960—1987
BTR-70
BTR-80	1984 yılından
BTR-90 «Rostok»	1994 yılından
BRDM-1	1957—1966
BRDM-2	1963—1989

Paletli taşıyıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ paletli taşıyıcılar
Model	Üretim Yıllı
GAZ-47
GAZ-73
GAZ-34039
GAZ-34039K İrbis
GAZ-3409 Bobr

Kaynak notları[değiştir | kaynağı değiştir]

^ (İngilizce) Soviet of the National Economy Supreme Soviet of the National Economy Wikipedia. 8 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Wikipedia English.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

(İngilizce) «GAZ» Resmi Sitesi
(Rusça) «GAZ» Resmi Sitesi

Otomobil veya otomotiv ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] (İngilizce) Soviet of the National Economy Supreme Soviet of the National Economy Wikipedia. 8 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Wikipedia English.

[1]

g t d GAZ modelleri (liste)
Kamyon	GAZ-АА GAZ-MM GAZ-AAA GAZ-42 GAZ-51 GAZ-52 GAZ-53 GAZ-56 GAZ-62 GAZ-63 GAZ-66 GAZ-3301 GAZ-3307 GAZ-3308 GAZ-33086 «GAZ GAZelle» «GAZ Sobol» GAZ-3310 «GAZelle Business» GAZ Ermak «GAZelle NEXT» GAZon NEXT GAZ-3310
Otobüs	GAZ-03-30 GAZ-05-193 GAZ-55 GZA-651 «ГАЗель-Next» GAZelle-City GAZelle-Next Electro Shuttle
Özel ekipman araçları	GAZ-BM GAZ-40 GAZ-40П GAZ-46 QT-S GAZ-49 GAZ-50 GAZ-63'e dayalı yarım paletli araç QT-SM GAZ-34039 GAZ-34039 İrbis GAZ-34039K GAZ-3409 GAZ-3344 GAZ-3351 «GAZ Tigr» GAZ-3937 BTR-80 BMM-80 GAZ 5903 GAZ-5903J GAZ-59402 BTR-60

g t d GAZ araba modelleri (liste)
Eski modeller	GAZ-A GAZ-M1 GAZ-11 GAZ-M20 Pobeda
Volga	GAZ-21 GAZ-22 GAZ-23 GAZ-24 GAZ-24-02 GAZ-24-10 GAZ-24-24 GAZ-3102 GAZ-31022 GAZ-31029 GAZ-3105 GAZ-3110 GAZ-3111 Volga Siber
Yönetici modelleri	ZiM GAZ-13 GAZ-14
Hafif modeller	GAZ-21 (1936) GAZ-61 GAZ-64 GAZ-67B GAZ-69 GAZ-M72 GAZ-46 GAZ-2308 GAZ-3106 GAZ-2330
Kargo-yolcu, spor ve deneysel modeller	GAZ-4 GAZ-61-416 GAZ-A-Aero GAZ-AAAA GAZ-BM GAZ-GL-1 M-73 GAZ-16 GAZ-18 GAZ-415 GAZ-3115 GAZ-2332 CityVan

g t d Sovyetler Birliği'nde otomotiv endüstrisi
Azerbaycan SSC	BakAZ KiAZ
Beyaz Rusya SSC	BelAZ MAZ MZKT MoAZ
Ermenistan SSC	ErAZ
Estonya SSC	ToARZ Estonia
Gürcistan SSC	KAZ
Letonya SSC	RBVZ RAF VFTS
Litvanya SSC	KAG
Kırgizistan SSC	FAZ
Rusya SFSC	AMUR Avtokam AvtoKuban AvtoVAZ AZLK BAZ GAZ GolAZ İjAvto KAMAZ KAvZ KZKT LiAZ NAMI SAZ NATI NefAZ PAZ UAZ UralAZ ZiL ZMA
Tacikistan SSC	ÇAZ
Ukrayna SSC	AvtoZAZ ZAZ MeMZ IZAA DAZ HTZ KMDB KrAZ LAZ LuAZ OdAZ Strıyi

GAZ nedir?, GAZ anlamı nedir?, GAZ ne demektir?