İlgi eki

Örnekler
kilimin deseni bahçenin duvarı havanın sıcaklığı üzümün tadı yurdun havası benim odam

İlgi eki veya tamlayan eki, dil bilgisinde bir varlığın kime ait olduğunu bildiren bu ek, Türkiye Türkçesinde ünsüzle biten ad kök ve gövdelerine {+In} "-ın, -in, -un, -ün" ve ünlüyle bitenlerden sonra {+nIn} "-nın, -nin, -nun, -nün" şekillerine sahiptir.^[1]^[2] Bu ek, sözcüklerin genitif hâlini oluşturmakta kullanılır. Sadece "ben" ve "biz" zamirlerine eklendiğinde -im şekline dönüşür (benim, bizim). Belirtili isim tamlamalarında ilk sözcüğe (tamlayana) eklendiği için tamlayan eki olarak da bilinir.^[3] "i" harfi, büyük ve küçük ünlü uyumuna uyacak şekilde dar ünlülerden birine (ı, i, u, ü) dönüşebilir:

evin kapısı
ağacın dalı
okulun bahçesi
üzümün çöpü

İlgi ekine sıklıkla isim tamlamalarında rastlanmasına rağmen görünürde bir tamlamanın parçası olmayan sözcüklerde de kullanılır:

Bu güzel dünya hepimizin. (hepimizin dünyası)
At binenin, kılıç kuşananın. (binenin atı, kuşananın kılıcı)

Su ve ne kelimeleri –y- yardımcı sesini alır: suyum, neyin

İle, için, gibi, kadar edatları, zamirlere –in eki ile bağlanırlar:

Benim ile>benimle, benim için, benim gibi, benim kadar
Senin ile>seninle, senin için, senin gibi, senin kadar
Onun ile>o-n-unla, o-n-u-n için, o-n-un gibi, onun kadar.

İyelik ekleriyle kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

İlgi ekleri belirtili isim tamlaması yapımında kullanıldığı için, iyelik ekleri ile yakından ilişkilidir. İyelik ekleri tamlamada ikinci kısmın (tamlananın) sonuna gelen eklerdir:

evin kapısı
benim kitabım
senin kalemin

Aitlik eki[değiştir | kaynağı değiştir]

İlgi eki, aitlik eki "-ki" ile karıştırılmamalıdır.

Senin kalemin (ilgi eki)
Seninki (Aitlik ekiyle kullanım)

Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]

isim + çoğul eki + iyelik eki + İlgi eki:

Arkadaşlarımızın ödevleri

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Korkmaz, Zeynep (2007). Türkiye Türkçesi Grameri: Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu. s. 23. ISBN 975-16-1643-3.
^ Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul 2002, s. 229.
^ Çekim ekleri 18 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Turkceciler.com. Erişim: 23 Kasım 2012.

[1] Korkmaz, Zeynep (2007). Türkiye Türkçesi Grameri: Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu. s. 23. ISBN 975-16-1643-3.

[Ergin2002-229-2] Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul 2002, s. 229.

[Turkceciler-3] Çekim ekleri 18 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Turkceciler.com. Erişim: 23 Kasım 2012.

[1]

[2]

[3]

İlgi eki nedir?, İlgi eki anlamı nedir?, İlgi eki ne demektir?