Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir?

Ünlü (dilbilim)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ünlüler

Ayrıca bakınız: Uluslararası Fonetik Alfabe, Ünsüzler

Ön
(İnce)

Öne
yakın

Merkez

Arkaya
yakın

Arka
(Kalın)

Kapalı (Dar)

i •y

ɨ •ʉ

ɯ •u

ɪ •ʏ

e •ø

ɘ •ɵ

ɤ •o

ɛ •œ

ɜ •ɞ

ʌ •ɔ

a •ɶ

ɑ •ɒ

Kapalıya yakın

Yarı kapalı

Orta

Yarı açık

Açığa yakın

Açık (Geniş)

Bölümler arasında bazı bölümlerde iki adet ünlü vardır. Bu ikili grupta
sağdaki ünlü yuvarlaktır, soldaki ise düzdür. Ayrıca uzun ünlüler Uluslararası Fonetik Alfabe
sembolü [ː] ile belirtlir.

Ünlü, sesli^[1]^[2] veya vokal;^[3] ses yolu görece açık durumda iken, ses tellerinin titreşmesi ile (duyulabilecek şekilde) bir engele takılmadan oluşan; hecenin en küçük birimini oluşturan konuşma sesi.^[4] Ünsüz veya sessiz karşıtıdır. Ünlülük kavramı harflerden ziyade "sesleri" tanımlar zira bir harf kimi sözcüklerde ünlü, kimi sözcüklerde ise ünsüz bir sesi simgeleyebilir.^[5]

Kökenbilim[değiştir | kaynağı değiştir]

Uygurcada da görülen ün sözcüğü Eski Türkçede "ses, avaz" anlamlarına, "ünü-" fiili ise "seslenmek, bağırmak" anlamlarına gelir.^[6] Ünlü sözcüğü muhtemelen 19. yüzyılda "meşhur" anlamında kullanılmaya başlanmıştır.^[6]

Türk yazı dillerinde ünlülerin gösterimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk dilinin bilinen ilk dönemlerinde 9 ünlünün bulunduğu belirtilmiştir: a, e, é, ı, i, o, ö, u, ü. Bugün kapalı e sesi (é) yalnızca Azerice yazı dilinde bulunur.

Türkçe[değiştir | kaynağı değiştir]

a, e, ı, i, o, ö, u ve ü harfleri ünlü harfler, diğer harfler ise ünsüz harfler olarak adlandırılır.

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Ünlülerin Nitelikleri
	İnce		Kalın
	Düz	Yuvarlak	Düz	Yuvarlak
Dar	i	ü	ı	u
Geniş	e	ö	a	o

Türkçede ünlüler, çıkış yeri ve dilin durumuna, dudakların durumuna, ağzın açıklığına göre şu şekilde sınıflandırılır:^[7]

Çıkış yeri ve dilin durumuna göre
- Kalın (arka) ünlüler: a, ı, o, u
- İnce (ön) ünlüler: e, i, ö, ü
Dudakların durumuna göre
- Düz ünlüler: a, e, ı, i
- Yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
Ağzın açıklığına göre
- Geniş ünlüler: a, e, o, ö
- Dar ünlüler: ı, i, u, ü

Diğer dillerde ünlü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

Dünyadaki birçok dilin kendisine özgü farklı ünlü sistemi vardır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü Ahmet Topaloğlu. Ötüken Yayınları. 1989.
^ "sesli." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 8 Ağustos 2012
^ "vokal." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 8 Ağustos 2012
^ "vowel." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
^ "y" harfi ünlü mü, ünsüz mü? 20 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. OxfordDictionaries.com. Erişim: 8 Ağustos 2012.
^ ^a ^b "ün." 2 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nişanyan Sözlük. Erişim: 7 Şubat 2015.
^ "Ünlülerin Nitelikleri – Türk Dil Kurumu". www.tdk.gov.tr. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ünlüler Türk Dil Kurumu.

Türkçe dilbilgisi

Fonetik

Sesler	ünlü • ünsüz
Ses uyumları	büyük ünlü uyumu • küçük ünlü uyumu
Ses olayları	hece kaynaşması • kaynaştırma ünsüzü • koruyucu ünsüz • pekiştirme • ses türemesi • ulama • ünlü düşmesi • ünsüz düşmesi • ünsüz benzeşmesi • ünsüz sertleşmesi • ünsüz yumuşaması • ünlü daralması • göçüşme • ünsüz değişmesi

Kök ve ekler

Yapım ekleri	isimden isim yapan ekler • isimden fiil yapan ekler • fiilden fiil yapan ekler • fiilden isim yapan ekler
Çekim ekleri	haber (bildirme) kip ekleri • dilek kip ekleri • ek-fiiller • hâl (durum) ekleri • çoğul ekleri • eşitlik eki • vasıta eki • bildirme eki • ilgi ekleri • ilgi zamiri • iyelik ekleri • koşaç • olumsuzluk eki • şahıs ekleri • soru eki

Kelime bilgisi

Kelime türleri

isim soylu	isim (ad) • sıfat (ön ad) • zarf (belirteç) • zamir (adıl) • bağlaç • edat (ilgeç) • ünlem
fiil soylu	fiil (eylem) • fiilimsi (eylemsi) [isim-fiil (mastar) • sıfat-fiil (ortaç) • zarf-fiil (ulaç)]

Anlamına göre kelimeler

temel • yan • gerçek • mecaz • deyim • terim • eş anlamlı • eş sesli • karşıt anlamlı

Yapısına göre kelimeler

basit • türemiş • birleşik

tamlamalar

isim tamlaması • sıfat tamlaması• Tamlayanı düşmüş tamlamalar

Cümle bilgisi

Cümlenin ögeleri

Ana ögeler	özne • yüklem
Yardımcı ögeler (tümleçler)	nesne (belirtili nesne • belirtisiz nesne) • dolaylı tümleç • zarf tümleci

Anlamına göre cümleler

olumlu • olumsuz • soru • ünlem • emir • gereklilik • istek • dilek • şart

Yapısına göre cümleler

basit • birleşik • bağlı • sıralı

Ögelerinin dizilişine göre cümleler

kurallı (düz) • devrik • eksiltili • parantez

Yüklemin cinsine göre cümleler

isim cümlesi • fiil cümlesi

Anlatım

Anlatım bozuklukları	bağlaşıklık sorunları • bağdaşıklık sorunları

"https://tr.wikipedia.org/ansiklopedi/Ünlü_(dilbilim)&oldid=31083592" sayfasından alınmıştır

Kategori:

Gizli kategoriler:

Ünlü (dilbilim) nedir?Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?Ünlü (dilbilim) ne demektir?

Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Nedir? :Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? ile ilgili Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Ne Demektir? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Açıklaması Nedir? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Cevabı Nedir? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Kelimesinin Anlamı? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? konusu Nedir Ne, yaşantımızda sık kullanılan kelimelerden birisi olarak karşımıza çıkar. Hem sosyal medyada hem de gündelik yaşantıda kullanılan ne kelimesi, uzun yıllardan beri dilimizdedir. Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Türk Dil Kurumu na (TDK) göre farklı anlamları olan ne kelimesi, Türkçe de tek başına ya da çeşitli cümleler eşliğinde kullanılabilir. Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Ne kelimesi ne demek, TDK ya göre anlamı nedir sorularının cevabını arayanlar için bildiris.com doğru adres! Peki, ne kelimesi ne demek, TDK ye göre anlamı nedir? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Ne kelimesinin kökeni ne, ne kelimesinin kaç anlamı var? Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? İşte TDK bilgileri ile merak edilenler
Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Açıklaması? :Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Açıklama Bir Terim Kavram Ya Da Başka Dilsel Olgunun Daha İyi Anlaşılması İçin Yapılan Ek Bilgidir.Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Söz Konusu Bilgi Açıklanacak Sözcükten Daha Uzun Olur Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Açıklama İle İlgili Durumun Kanıtı Şu Şekilde Doğrulanabilir Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Bir Sözlükteki Tanım İlgili Sözcük Yerine Kullanılabilirse, Bu Bir Açıklamadır. Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Yani Aynı Bağlam İçinde Hem Sözcük Hem De Tanım Kullanılırsa Ve Anlamsal Açıdan Bir Sorun Oluşturmuyorsa Bu Bir Açıklamadır.
Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Gerçek mi? :Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? ile ilgili Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Gerçek anlam Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? sözcüklerin birincil anlamı ile (varsa) bu anlamla doğrudan ilişkili olan anlamlarıdır. Gerçek anlam, temel anlam ile yan anlamların bileşkesidir. Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Bir sözcüğün mecaz olmayan tüm anlamlarını kapsar.
Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Hakkında? :Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? ile ilgili Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? burada bulabilirsiniz. Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Detaylar için sitemizi geziniz Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? Bu sayfada Hakkında nedir Hakkında ne demek Hakkında ile ilgili sözler cümleler bulmaca kısaca Hakkında anlamı tanımı açılımı Hakkında hakkında bilgiler Ünlü (dilbilim) nedir?, Ünlü (dilbilim) anlamı nedir?, Ünlü (dilbilim) ne demektir? resimleri Hakkında sözleri yazıları kelimesinin sözlük anlamı nedir almanca ingilizce türkçe çevirisini bulabilirsiniz