Wielkopolska Ayaklanması nedir

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.
Kaynak ara: "Wielkopolska Ayaklanması" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ekim 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Wielkopolska Ayaklanması

Direnişçiler

Tarih	27 Aralık 1918 – 16 Şubat 1919
Bölge	Poznań, Weimar Cumhuriyeti
Sebep	Polonyalıların bağımsızlık istemi
Sonuç	Direnişçilerin zaferi
Coğrafi Değişiklikler	Poznań Polonya'ya katıldı

Taraflar

Polonyalı direnişçiler

Weimar Cumhuriyeti

Komutanlar ve liderler

Stanislaw Taczak
Józef Dowbor-Muśnicki

Wielkopolska Ayaklanması (Lehçe: Powstanie Wielkopolskie) veya 1918-1919 Büyük Polonya Ayaklanması (Almanca: Großpolnischer Aufstand 1918-1919), Alman hakimiyetinde bulunan Poznań'daki Polonyalıların Weimar Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanmasıdır.

Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

1795 yılında Polonya'nın üçüncü kez bölünmesiyle bağımsız Polonya-Litvanya Birliği ortadan kalktı. 1795 yılından I. Dünya Savaşına kadar olan dönemde Polonyalılar birçok başarısız ayaklanma gerçekleştirdi. Ancak 1806 ayaklanması Fransızların desteği ile başarıya ulaştı ve bunun sonucunda Varşova Düklüğü kuruldu. Ancak sekiz yıl yaşayabilen devlet, Napolyon Savaşlarının sonucunda Prusya ve Rusya arasında tekrar bölündü. Alman baskısı altında Polonyalılar sistematik ayrımcılık ve ırkçılığa maruz kaldı.

I. Dünya Savaşı sonucunda Rusların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar onlardan ayrılarak İkinci Polonya Cumhuriyeti'ni kurdu. Bunun üzerine Almanların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar da kurulan cumhuriyete katılmak istediler.

Bu istek Polonyalıların yoğun yaşadığı bölgelerde daha yoğundu. Bunların arasında önemli sanayi kenti olan ve %60'ı Polonyalı olan Poznań kenti de vardı.

Ayaklanma[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Aralık 1918 yılında piyanist ve gelecekte Polonya başbakanı olacak olan Ignacy Jan Paderewski'nin Poznan'da milliyetçiliği artıran konuşmasının ardından ayaklanma başladı. Ayaklanmaya katılanlar Polonya Askeri Örgütüne mensuptu.

Almanya'da durum karışıktı. İmparator II. Wilhelm tahtını bırakmak zorunda kalmıştı. İmparatorluğun yerine Weimar Cumhuriyeti kuruldu. Ancak sıkıntılar hâlâ devam ediyordu. Ülkede Alman Devrimi yaşanıyordu. Bu yüzden ordu ayaklanmayı bastırmak için kuvvet yollayamadı. Bu durum ayaklanmanın başarı ile sonuçlanmasında önemli faktördü.

Ayaklanmaya katılan direnişçilerin çoğu 1919-1921 yılları arasında Silezya'da meydana gelen ayaklanmalarda yer aldı.

kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı

Cepheler

Avrupa	Balkanlar Batı Cephesi Doğu Cephesi İtalya Cephesi
Orta Doğu	Çanakkale Sina ve Filistin Kafkasya Irak Hicaz ve Yemen İran
Afrika	Güneybatı Batı Doğu Kuzey
Asya ve Pasifik	Tsingtao Kuşatması
Deniz	Atlantik Okyanusu Akdeniz

Katılımcılar

İtilaf Devletleri	Rus İmparatorluğu / Cumhuriyet Fransa (Fransız sömürge imparatorluğu) Birleşik Krallık (Britanya İmparatorluğu) İtalya Romanya ABD Sırbistan Tayland Portekiz Çin Cumhuriyeti Japonya Belçika Karadağ Yunanistan Ermenistan Brezilya
İttifak Devletleri	Alman İmparatorluğu Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Bulgaristan

Kronoloji

Ön çatışmalar	Sedan Muharebesi (1870) Meksika Devrimi (1910–1920) Trablusgarp Savaşı (1911–1912) Birinci Balkan Savaşı (1912–1913) İkinci Balkan Savaşı (1913)
Başlangıç	Sebepler Saraybosna Suikastı Temmuz Krizi
1914	Sınır Savaşı Cer Muharebesi I. Marne Muharebesi Tannenberg Muharebesi Galiçya Muharebesi Birinci Masuryan Gölleri Muharebesi Karadeniz Baskını Kolubara Muharebesi Sarıkamış Harekâtı Deniz yarışı Birinci Ypres Muharebesi
1915	İkinci Ypres Muharebesi Çanakkale Savaşı Isonzo Muharebeleri Büyük çekilme Sırp Savaşları Kût'ül-Amâre Kuşatması Birinci Kanal Harekâtı İkinci Kanal Harekâtı
1916	Erzurum Taarruzu Verdun Muharebesi Naroch Gölü Taarruzu Asiago Muharebesi Jutland Muharebesi Somme Muharebesi Brusilov Taarruzu Manastır Saldırısı Romanya Zaferi
1917	1917 Fransız Ordusu Ayaklanmaları Bağdat'ın ele geçirilmesi İkinci Arras Muharebesi Kerensky Taarruzu Passchendaele Muharebesi Étaples İsyanı Caporetto Muharebesi Cambrai Muharebesi Telelrefah Muharebesi
1918	Erzincan Mütarekesi Faustschlag Harekâtı Brest-Litovsk Antlaşması Bahar Taarruzu Yüz Gün Taarruzu Vardar Taarruzu Meuse-Argonne Taarruzu Bakü Muharebesi Megiddo Muharebesi Vittorio Veneto Muharebesi 11 Kasım 1918 Ateşkesi Osmanlı İmparatorluğu ile ateşkes Lys Muharebesi Kiel İsyanı
Diğer çatışmalar	Maritz İsyanı (1914–1915) Angola (1914–1915) Hindu-Alman Gizli Antlaşması (1914–1919) Paskalya Ayaklanması (1916) Rus Devrimi (1917) Fin İç Savaşı (1918)
Sonrası çatışmalar	Rus İç Savaşı (1917–1921) Ukrayna Bağımsızlık Savaşı (1917–1921) Azerbaycan-Ermenistan Savaşı (1918–1920) Gürcü-Ermeni Savaşı (1918) Alman Devrimi (1918–1919) Macaristan-Romanya Savaşı (1918–1919) Büyük Polonya Ayaklanması (1918–1919) Estonya Bağımsızlık Savaşı (1918–1920) Letonya Bağımsızlık Savaşı (1918–1920) Litvanya Bağımsızlık Savaşı (1918–1920) Polonya-Ukrayna Savaşı (1918–1919) III. İngiliz Afgan Savaşı (1919) Sovyet-Polonya Savaşı (1919–1921) İrlanda Bağımsızlık Savaşı (1919–1921) Türk Kurtuluş Savaşı (1919–1923) Batı Cephesi (1919–1922) Doğu Cephesi (1920) Güney Cephesi (1918–1921) İç Cephe (1919–1923) Polonya-Litvanya Savaşı (1920) Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi (1921) İrlanda İç Savaşı (1922–1923)

Yönleri

Savaş	Askeri nişanlar Deniz savaşları Hava çarpışmaları Kriptografi Atlar Zehirli gaz Demiryolları Stratejik bombardıman Teknoloji Siper savaşı Topyekûn savaş Hayatta kalan gaziler Noel ateşkesi
Sivil darbe vahşet	Kayıplar İspanyol gribi Belçika Tecavüzleri Ürkün (Kırgızistan) Ermeni Kırımı Süryani Katliamı Rum Kırımı Kadınların rolleri Literatür
Anlaşmalar Antlaşmalar	Boğazlar Sykes-Picot St-Jean-de-Maurienne Fransız-Ermeni Şam Paris Barış Konferansı Brest-Litovsk Antlaşması Lozan Antlaşması Londra Antlaşması Neuilly Antlaşması Saint-Germain-en-Laye Sevr Antlaşması Trianon Antlaşması Versay Barış Antlaşması
Sonuçları	Savaşın bitişi Wilson İlkeleri Milletler Cemiyeti

Kategori