Norveç Nobel Komitesi

Norveç Nobel Komitesi (Norveççe: Den norske Nobelkomité), Norveç'te 1901'de kurulan organizasyon; Edebiyat alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

Nobel Edebiyat Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Norveç Nobel Komitesi tarafından her yıl Edebiyat alanındaki olağanüstü katkıları için edebiyatçılara Nobel Edebiyat Ödülü (İsveççe: Nobelpriset i litteratur) ödülü verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteğiyle ve 1901 yılından itibaren edebiyatçılara alanlarındaki olağanüstü katkıları için, Alfred Nobel'in sözleri ile "bir idealist eğilimi en farklı şekilde ifade eden yazara" verilmeye başlanan Nobel Kimya Ödülü, Nobel Fizik Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü ve Nobel Barış Ödülü ile birlikte beş Nobel Ödülünden birisidir.^[1] Alfred Nobel'in sözleri aslında ilk başta birçok tartışmaya neden olmuştur. İsveç dilinde 'idealisk' kelimesi 'idealistik' ve 'ideal' olarak çevrilmektedir. Bu da Lev Tolstoy ve Henrik İbsen gibi dünyaca tanınmış yazarların başlarda yazdıkları yeterince idealistik bulunmadığından ötürü bu ödülü alamamalarına yol açmıştır. Alfred Nobel'in vasiyeti gereği bu ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve Norveç Nobel Komitesi tarafından her yıl düzenlenen bir ödül töreniyle verilmektedir.^[2] Nobel Edebiyat Ödülü ilk kez 1901 yılında verilmiş, bu ödülü Fransa'dan Sully Prudhomme kazanmıştır. Her ödül sahibi, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir.^[3] Ayrıca yedi defa hiçbir kimseye Nobel Edebiyat Ödülü verilmemiştir (1914, 1918, 1935, 1940–1943).^[4]

Norveç Nobel Komitesi toplantıları Norveç Nobel Enstitüsü'nde düzenleniyor ve ödülü kazanan da burada ilan edilir. Ödül töreni, 1990 yılından beri ancak Oslo City Hall'de yapılıyor.

Komite başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Komitenin ilk başkanı Bernhard Getz olmuştur. O, 1900–1901 yıllarında bu görevi taşımıştır. Gunnar Jahn iki kez (1941–1943 ve 1945–1966) başkanlık yapmıştır. Komite başkanlarının listesi aşağıdaki gibidir:^[5]

1900–1901: Bernhard Getz
1901–1922: Jørgen Løvland
1922–1922: Hans Jacob Horst
1922–1941: Fredrik Stang
1941–1943: Gunnar Jahn
1944–1945: yoktur^[6]
1945–1945: Carl Joachim Hambro
1945–1966: Gunnar Jahn
1967–1967: Nils Langhelle
1967–1967: Bernt Ingvaldsen
1968–1978: Aase Lionæs
1979–1981: John Sanness
1982–1989: Egil Aarvik
1990–1990: Gidske Anderson
1991–1999: Francis Sejersted
2000–2002: Gunnar Berge
2003–2008: Ole Danbolt Mjøs
2009–günümüz: Thorbjørn Jagland

2012-2014 devrindeki Üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Geçerli üyeler^[7]

Thorbjørn Jagland (d. 1950), İşçi Partisinden seçilmiş eski Meclis Üyesi, Avrupa Konseyi eski Genel Sekreteri ve eski Başbakan. 2009 yılından bu yana Norveç Nobel Komitesi üyesi Başkanı.
Kaci Kullmann Five (d. 1951), Muhafazakâr Partinin eski Parlamento üyesi ve kabine bakanı. 2003 yılından bu yana Norveç Nobel Komitesi Üyesi, 2009 yılından bu yana Komitenin genel başkan yardımcısı.
Inger-Marie Ytterhorn (d. 1941), İlerleme Partisi Parlamentodaki eski üyesi. 2000 yılından bu yana Norveç Nobel Komitesi Üyesi.
Ågot Valle (d. 1945), Sosyalist Sol Partinden seçilmiş eski meclis üyesi. 2009 yılından bu yana Norveç Nobel Komitesi Üyesi.
Berit Reiss-Andersen (d. 1954), avukat.

Sekreterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Komite Norveç Nobel Enstitüsü sekreter tarafından desteklenir. Enstitü başkanı unvanını sekreteri tutar. Sekreter komitenin bir üyesi değildir, sadece Norveç Nobel Enstitüsü'nün bir çalışanıdır. İlk sekreter Christian Lous Lange olmuştur. O, 1901–1909 yıllarında bu görevi taşımıştır. Sekreterlerin listesi aşağıdaki gibidir:^[8]

1901–1909: Christian Lous Lange
1910–1945: Ragnvald Moe
1946–1973: August Schou
1974–1977: Tim Greve
1978–1989: Jakob Sverdrup
1990–günümüz: Geir Lundestad

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Alfred Nobel–The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012.
^ "All Nobel Prizes in Literature". 13 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
^ The Nobel Prize. Nobel Foundation. Nobelprize.org/nobel ödülü 28 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012 (İngilizce)
^ All Nobel Laureates in Literature. Nobel Foundation. Nobelprize.org/ edebiyat ödülü sahipleri 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 15 Eylül 2012 (İngilizce)
^ Fredrik Heffermehl. Nobels vilje. Oslo: Vidarforlaget. ISBN 978-82-7990-074-0., 2008: pp. 60–64 (Norveççe)
^ "The Norwegian Nobel Committee 1901-2008". Nobelprize.org. 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
^ "Committee members". Norwegian Nobel Committee. 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
^ Heffermehl, 2008: pp. 60–64

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Fredrik Heffermehl (2008) (in Norwegian). Nobels vilje. Oslo: Vidarforlaget. ISBN 978-82-7990-074-0.
Fredrik Heffermehl (2010). The Nobel Peace Prize. What Nobel really wanted'. Sta Barbara: Praeger. ISBN 978-0-313-38744-9.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site
Nobel Ödülü Resmi sitesi13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Alfred Nobel–The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012.

[2] "All Nobel Prizes in Literature". 13 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.

[3] The Nobel Prize. Nobel Foundation. Nobelprize.org/nobel ödülü 28 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012 (İngilizce)

[4] All Nobel Laureates in Literature. Nobel Foundation. Nobelprize.org/ edebiyat ödülü sahipleri 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 15 Eylül 2012 (İngilizce)

[5] Fredrik Heffermehl. Nobels vilje. Oslo: Vidarforlaget. ISBN 978-82-7990-074-0., 2008: pp. 60–64 (Norveççe)

[6] "The Norwegian Nobel Committee 1901-2008". Nobelprize.org. 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.

[7] "Committee members". Norwegian Nobel Committee. 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.

[chairs-8] Heffermehl, 2008: pp. 60–64

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Norveç Nobel Komitesi nedir?, Norveç Nobel Komitesi anlamı nedir?, Norveç Nobel Komitesi ne demektir?