Petrus

Papa
Simun Petrus
Papa; Simun Petrus
Havari, Papa, Antakya Patriği, şehit
Sonra gelen	Roma Piskopozu (Papa)(Geleneğe Göre): Linus; Antakya Piskoposu (Geleneğe göre): Evodius;
Papazlığa atanma	33 MS; İsa Mesih
Meslek	Balıkçı, Havari

Simun Petrus (MS 64 ile 68 arasında öldü), İsa'nın on iki havarisinden biridir.^[1]^[2] İsa'nın diğer bir havarisi olan Andreas'ın kardeşidir.

Hristiyanlıkta adının önüne "Aziz" unvanı getirilir. Celile, Filistin'de dünyaya gelmiştir. Asıl mesleği balıkçılıktı. Katolik Kilisesi'ne göre ilk Papa'dır ve İsa'nın vekilidir. Hristiyan geleneğine göre Roma'da İmparator Neron'un yönetiminde 29 Haziran 67 tarihinde çarmıha başaşağı gerilerek öldürüldüğüne inanılır. İlk Roma Piskoposu -başka bir deyişle ilk Papa- olarak kabul edilir. Ayrıca Doğu Hristiyan geleneği tarafından ilk Antakya Patriği olarak görülür. Eski Hristiyan kiliselerinin tümü, Petrus'a büyük bir aziz ve Antakya Kilisesi ile Roma Piskoposluğu'nun kurucusu olarak saygı göstermekle birlikte ardıllarının yetkisine ilişkin tutumlarında farklılık gösterirler. İsa, Katolik inancına göre Matta 16'da (Matta 16:18) Petrus'a Kilise'de özel bir konum vadetmiştir.

Petrus Yeni Ahit'te dört İncil'in her birinde ve Elçilerin İşleri'nde sık sık öne çıkar. Özellikle Markos İncili'nin geleneksel olarak Petrus'un vaazı ile görgü tanıklığı anılarının etkisini gösterdiği düşünülüyordu. Pavlus'un Korintlilere Birinci Mektubu ile Galatyalılara Mektupta Petrus veya Kefas adıyla da bahsedilir. Yeni Ahit ayrıca geleneksel olarak ona atfedilen iki genel mektubu -Birinci Petrus ile İkinci Petrus- içerir. Ancak modern bilim her ikisinin de Petrus tarafından yazılmış olmasını sorgulamaktadır. İkinci Petrus'un MS 90 yılında Petrus öldükten sonra yazıldığı düşünülmekte, Birinci Petrus'un ise Petrus tarafından yazdırılmış olabileceği konusunda akademisyenler arasında farklı görüşler vardır.

Köken bilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Petrus, Hristiyanlığa göre İsa'nın üzerinde Kilisesini kurmak istediği Kaya'dır (temel kişi). "Kaya" anlamına gelen Aramice Kifas (Latince Petrus) künyesini kendisine İsa vermiştir.

İsa'nın ölümünden sonra Hristiyanlar Petrus'un etrafında kenetlenerek Romalıların tüm saldırılarına karşı inançlarını korudular. Bir gün Pavlus, Barnabas'ın himayesinde Petrus'a gelerek Kilise'ye katılmak istediğini söyledi ve gördüğü vizyonlardan bahsetti. Döndüğünü söyleyen kişiye her ne kadar günahkar olsa da şans tanımak gerektiğine inanan Petrus onu kabul etti.

Erken dönem kilisenin ilk önderi[değiştir | kaynağı değiştir]

İnciller ile Elçilerin İşleri, çarmıha geriliş olayları sırasında İsa'yı üç kez inkâr etmesine rağmen Petrus'u en önde gelen havari olarak tasvir eder. Hristiyan geleneğine göre Petrus, İsa'nın göründüğü ilk öğrenciydi. İsa, Petrus'un inkârını dengeledi ve kendisine inanmasını sağladı. Petrus, erken dönem Kilise'nin ilk önderi olarak kabul edilir. Kısa süre sonra bu önderlikte "Rab'bin Kardeşi" Adil Yakup tarafından gölgede bırakıldı. İsa'nın göründüğü ilk kişi olduğu için Petrus'un önderliği, Petrus'un mirasçıları (Hristiyanlar) olarak havarilerin ardıllığının ve ortodoksluğun kurumsal gücünün temelini oluşturur. Bu yüzden Petrus ve önderliği "kilisenin üzerine kurulduğu kaya" olarak tanımlanır.

Havariler arasında yeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Petrus her zaman incillerde ve Elçilerin İşleri kitabında On İki Havari arasında ilk sırada yer alır (Örneğin bkz. Elçilerin İşleri 1:13). Ayrıca incillerde sık sık Zebedi oğulları Yakup ve Yuhanna'yla birlikte On İki Havari içinde özel bir grup oluşturduğundan bahsedilir. Bu gruptan İsa'nın Başkalaşımı, Yair'in kızının diriltilmesi ve Bahçede Izdırap gibi diğer havarilerin adlarının geçmediği olaylarda da bahsedilmiştir.

Petrus, incillerde sık sık havarilerin sözcüsü olarak tasvir edilir. Katolik bir bilim insanı olan John Vidmar şöyle yazar: "Katolik alimler, Petrus'un diğer havarilerin otoritesinin yerine geçen bir otoriteye sahip olduğu konusunda hemfikirlerdir. Petrus, çeşitli olaylarda onların sözcüsü olmuş, Mattiya'nın seçimini yönetmiştir. Yahudi olmayanların din değiştirmesiyle ilgili tartışmadaki görüşü, son derece önemli görülmüştür."^[3]

Elçilerin İşleri'nin yazarı, Petrus'u erken Hristiyan cemaatinin merkezi figürü olarak tasvir eder.

Roma'yla bağlantısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken dönem kilise geleneklerine göre Petrus, Pavlus ile beraber Roma Kilisesi'ni kurmuş, piskoposluğunu yapmış ve sonunda Roma'da ölmüştür.

Papalık[değiştir | kaynağı değiştir]

Katolik İnancı'na göre Papa -Roma Piskoposu- Aziz Petrus'un tahtının varisidir. Bu inanca göre Petrus tarihteki ilk Roma Piskoposudur. Fakat Papalık kurumunun Petrus'a dayalı olmadığına, hatta Petrus'un Roma'ya hiç gelmediğine dair söylemler de vardır.

I. Clemens, Petrus ile Pavlus'u öne çıkan inanç kahramanları olarak tasvir eder.

Roma'ya varış[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni Ahit yazılarında[değiştir | kaynağı değiştir]

Petrus'un Roma'ya geldiğine dair İncil'de kesin bir kanıt yoktur. Fakat Petrus'un Birinci Mektubu'nda "Sizler gibi seçilmiş olan Babil'deki kilise ve oğlum Markos size selam ederler." (1. Petrus 5:13) ayeti geçer. Bu ayette kastedilen "Babil"in esas Babil mi olduğu, yoksa dönemde takma ismi Babil olan Roma mı olduğu tartışılmaktadır. Ayrıca yakın tarihin bir önerisi olarak bahsi geçen Babil'in genel Yahudi diasporası olabileceği ihtimali de ortaya çıkmıştır.

Pavlus, yaklaşık MS 57 yılında Romalılara Mektubunu yazdığında Roma'daki kilise halihazırda gelişmekteydi. Pavlus Roma'da elli kadar kişiyi ismiyle selamlıyor. Ancak bu isimler arasında, daha önceden de tanıdığı kesin olan, Petrus bulunmuyor. Ayrıca Pavlus'un MS 60-62 yılları arasında Roma'da bulunuşunu anlatan "Acts 28" boyunca Petrus ile alakalı hiçbir şeyden bahsedilmiyor.

Kilise Babaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1. yüzyıl kilise babalarından Antakyalı İgnatius'un yazıları Petrus ile Pavlus'un Romalılara Petrus'un Roma'da olduğuna dair uyarılar verdiğini anlatır. İrinaios 2. yüzyıldaki yazılarında Petrus ile Pavlus'un Roma kilisesinin kurucuları olduğunu ve Linus'u ardıl piskopos olarak atadıklarını anlatır. İskenderiyeli Klement "Petrus'un Roma'dan dünyaya seslendiğini" söyler (MS 190).

Origenes ve Eusebios'a göre Petrus Antakya Kilisesi'ni kurduktan sonra Roma'ya Müjde'yi vaaz etmeye gitti. Ayrıca Antakya Kilisesi'ne başkanlık ettikten sonra ölümüne kadar Roma Kilisesi'ni yönetti. Bir süre Antakya'daki kiliseye başkanlık ettikten sonra Petrus'un yerine Evodius ve ardından Havari Yuhanna'nın öğrencisi olan Ignatius'a geçecekti.

Lacantius MS 318 civarlarında yazdığı "Zulümcülerin Ölümleri Üzerine" isimli kitabında şöyle yazar: "İmparator Neron hükmünü sürerken Havari Petrus Roma'ya geldi ve Tanrı'nın ona verdiği güç ile mucizeler yarattı. Birçok insanı doğru dine döndürerek Rab'be sadık bir tapınak inşa etti."^[4]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ O'Connor, Daniel William (2013). "Saint Peter the Apostle". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. s. 5. 6 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2013.
^ Wilken, p. 281, quote: "Some (Christian communities) had been founded by Peter, the disciple Jesus designated as the founder of his church. ... Once the position was institutionalized, historians looked back and recognized Peter as the first pope of the Christian church in Rome"
^ Vidmar, John (2005). The Catholic Church Through the Ages: A History (İngilizce). Paulist Press. ISBN 978-0-8091-4234-7.
^ Stevenson, James; Edwards, M. J. (7 Mart 2016), "Lactantius (Lucius Caelius (Caecilius ?) Firmianus)", Oxford Research Encyclopedia of Classics, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-938113-5, erişim tarihi: 4 Aralık 2020

Vikipedi'nin kardeş projelerinden hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar

[britannica-1] O'Connor, Daniel William (2013). "Saint Peter the Apostle". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. s. 5. 6 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2013.

[Wilken-2] Wilken, p. 281, quote: "Some (Christian communities) had been founded by Peter, the disciple Jesus designated as the founder of his church. ... Once the position was institutionalized, historians looked back and recognized Peter as the first pope of the Christian church in Rome"

[3] Vidmar, John (2005). The Catholic Church Through the Ages: A History (İngilizce). Paulist Press. ISBN 978-0-8091-4234-7.

[4] Stevenson, James; Edwards, M. J. (7 Mart 2016), "Lactantius (Lucius Caelius (Caecilius ?) Firmianus)", Oxford Research Encyclopedia of Classics, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-938113-5, erişim tarihi: 4 Aralık 2020

[1]

[2]

[3]

[4]

Katolik Kilisesi Papaları
Papalar listesi Papa adları Antipapa Seçilmiş-papa
1–4. yüzyıl Kostantin Dönemi (312–337) dahil olmak üzere Roma İmparatorluğu Dönemi (–493)	Petrus Linus Anacletus I. Clemens Evaristus I. Alexander I. Sixtus Telesphorus Hyginus I. Pius Anicetus Soterius Eleuterus I. Victor Zephyrinus I. Callixtus I. Urbanus Pontianus Anterus Fabianus Cornelius I. Lucius I. Stephenus II. Sixtus Diyonisyus I. Felix Eutychianus Caius Marcellinus I. Marcellus Eusebius Miltiades I. Silvester Markus I. Julius Liberius I. Damasus Siricius I. Anastasius
5–8. yüzyıl Ostrogot Papalığı (493–537) Bizans Papalığı (537–752) Frank Papalığı (756–857)	I. Innocentius Zosimus I. Bonifatius I. Celestinus III. Sixtus I. Leo Hilarius Simplicius III. Felix I. Gelasius II. Anastasius Symmachus Hormisdas I. Ioannes IV. Felix II. Bonifacius II. Ioannes I. Agapetus Silverius Vigilius I. Pelagius III. Ioannes I. Benedictus II. Pelagius I. Gregorius Sabinianus III. Bonifacius IV. Bonifacius I. Adeodatus V. Bonifacius I. Honorius Severinus IV. Ioannes I. Theodorus I. Martinus I. Eugenius Vitalianus II. Adeodatus Domnus Agatho II. Leo II. Benedictus V. Ioannes Konon I. Sergius VI. Ioannes VII. Ioannes Sisinnius Constantinus II. Gregorius III. Gregorius Zacharias II. Stephanus I. Paulus III. Stephanus I. Hadrianus III. Leo
9–12. yüzyıl Saeculum obscurum (904–964) Crescentii Dönemi (974–1012) Tusculum Papalığı (1012–1044/1048) İmparatorluk Dönemi (1048–1257)	IV. Stephanus I. Paschalis II. Eugenius Valentinus IV. Gregorius II. Sergius IV. Leo III. Benedictus I. Nicolaus II. Hadrianus VIII. Ioannes I. Marinus III. Hadrianus V. Stephanus Formosus VI. Bonifacius VI. Stephanus Romanus II. Theodorus IX. Ioannes IV. Benedictus V. Leo III. Sergius III. Anastasius Landus X. Ioannes VI. Leo VII. Stephanus XI. Ioannes VII. Leo VIII. Stephanus II. Marinus II. Agapetus XII. Ioannes V. Benedictus VIII. Leo XIII. Ioannes VI. Benedictus VII. Benedictus XIV. Ioannes XV. Ioannes V. Gregorius II. Silvester XVII. Ioannes XVIII. Ioannes IV. Sergius VIII. Benedictus XIX. Ioannes IX. Benedictus III. Silvester VI. Gregorius II. Clemens II. Damasus IX. Leo II. Victor IX. Stephanus II. Nicholaus II. Alexander VII. Gregorius III. Victor II. Urbanus II. Paschalis II. Gelasius II. Callixtus II. Honorius II. Innocentius II. Caelestinus II. Lucius III. Eugenius IV. Anastasius IV. Hadrianus III. Alexander III. Lucius III. Urbanus VIII. Gregorius III. Clemens III. Celestine III. Innocentius
13–16. yüzyıl Viterbo (1257–1281) Orvieto (1262–1297) Perugia (1228–1304) Avignon Papalığı (1309–1378) Batı Bölünmesi (1378–1417) Rönesans Papalığı (1417–1534) Reform Dönemi (1534–1585) Barok Dönem (1585–1689)	III. Honorius IX. Gregorius IV. Celestinus IV. Innocentius IV. Alexander IV. Urbanus IV. Clemens X. Gregorius V. Innocentius V. Hadrianus XXI. Ioannes III. Nicolaus IV. Martinus IV. Honorius IV. Nicolaus V. Celestinus VIII. Bonifacius XI. Benedictus V. Clemens XXII. Ioannes XII. Benedictus VI. Clemens VI. Innocentius V. Urbanus XI. Gregorius VI. Urbanus IX. Bonifacius VII. Innocentius XII. Gregorius V. Martinus IV. Eugenius V. Nicolaus III. Callixtus II. Pius II. Paulus IV. Sixtus VIII. Innocentius VI. Alexander III. Pius II. Julius X. Leo VI. Hadrianus VII. Clemens III. Paulus III. Julius II. Marcellus IV. Paulus IV. Pius V. Pius XIII. Gregorius V. Sixtus VII. Urbanus XIV. Gregorius IX. Innocentius VIII. Clemens
17–21. yüzyıl Aydınlanma Çağı (y. 1640–1740) Devrim Dönemi (1775–1848) Roma Sorunu (1870–1929) Vatikan (1929–günümüz)	XI. Leo V. Paulus XV. Gregorius VIII. Urbanus X. Innocentius VII. Alexander IX. Clemens X. Clemens XI. Innocentius VIII. Alexander XII. Innocentius XI. Clemens XIII. Innocentius XIII. Benedictus XII. Clemens XIV. Benedictus XIII. Clemens XIV. Clemens VI. Pius VII. Pius XII. Leo VIII. Pius XVI. Gregorius IX. Pius XIII. Leo X. Pius XV. Benedictus XI. Pius XII. Pius XXIII. Ioannes VI. Paulus I. Ioannes Paulus II. Ioannes Paulus XVI. Benedictus Francis

Petrus anlamı nedir