Hristiyan terörizmi

Hristiyan terörizmi, Hristiyan motivasyonlarını veya hedeflerini savunan gruplar veya kişiler tarafından terör eylemlerinin içerilmesini ifade eder.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Barut Komplosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken modern dönem İngiltere'sinde Reform döneminden ve Protestan devlet kiliselerinin tanınmasından kaynaklanan dini çatışmalar yaşandı. 1605 Barut Komplosu, bir grup İngiliz Katolik tarafından, Kral I. James'e suikast düzenlenmesi ve Westminster Sarayı'nı havaya uçurmak için Guy Fawkes tarafından yapılan başarısız bir girişimdi. Vahabph D. Agai'ye göre, "Modern terörizmin başlangıcı İngiltere'ye ve 1605 Barut Komplosuna'na kadar gidebilir." Modern dinsel terör anlayışı 17. yüzyılda henüz kullanılmaya başlanmasa da, David C. Rapoport ve Lindsay Clutterbuck, Komplo'da patlayıcı madde kullanılmasıyla 19. yüzyılın anarşist terörizminin erken habercisi olduğuna dikkat çekmiştir.^[1] Peter Steinfels de bu Komployu dini terörün dikkate değer bir örneği olarak nitelendiriyor.^[2]

Şiddet hareketleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yad Vashem ve Stanley G. Payne tarafından anti-semitik ve faşist olarak nitelendirilen Demir Muhafızlar'ı ve Lăncieri gibi Romanya'daki Ortodoks Hristiyan etkili akımlar Bükreş katliamlarında ve 1930'lar boyunca siyasi cinayetlerde yer almıştır.^[3]

Ku Klux Klan[değiştir | kaynağı değiştir]

1861-1865 Amerikan İç Savaşı'ndan sonra, eski Konfederasyon ve Demokrat Parti üyeleri, Protestan liderliğindeki Ku Klux Klan (KKK) örgütünü örgütledi ve kundaklama, dayak atma, mülkün imha edilmesi, linç, cinayet, tecavüzlere başladılar; ayrıca haç yakma gibi yöntemler aracılığıyla yıldırmaya çalışma. Afrikalı Amerikalılar, Yahudiler, Katolikler ve diğer sosyal veya etnik azınlıkları hedef aldılar.

Katolik karşıtı olarak, Klan üyeleri, Protestan Hristiyanlıkta "dini temel"in inançlarını baz alarak açıkça Protestan bir Hristiyan terörist ideolojisine sahiplerdi.^[4] KKK'nın amaçları, erken bir tarihten itibaren "Amerika'daki Protestan Hristiyan değerlerini mümkün olduğunca yeniden tesis etme" niyetini içeriyordu ve İsa'nın "ilk Klansman (KKK üyelerine verilen sıfat)" olduğuna inandılar.^[5] Her ne kadar KKK üyeleri Hristiyan ahlakını desteklemek için yemin ediyorlarsa da, neredeyse her Hristiyan mezhebi KKK'yi resmen kınadı. Hristiyanlık içinde Klan düşmanlığını Katoliklere karşı yöneltti. Modern Klan örgütleri, Birleşik Devletler'de yerli terör eylemleriyle ilişkili kalmıştır.

Ilaga[değiştir | kaynağı değiştir]

Ilaga Güney Filipinler'de bulunan İslam karşıtı Katolik aşırılıkçı bir gruptur. Grup çoğunlukla Visayaslardan (çoğunlukla Ilonggo) oluşur ve şiddet kullanan bir Katolik hükümdarlığı benimsemektedir. Grup, en kanlı eylemini, cami içinde 70-100 Moro sivili öldüren 19 Haziran 1971'de gerçekleştirdi.

Günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikan Din Akademisinin eski başkanı Mark Juergensmeyer, sömürge sonrası Batı tarzı milliyetçilik modellerine olan güveninin çökmesine ve küreselleşmenin yükselişine bağlı olarak Soğuk Savaş sonrasında dinsel milliyetçiliğin küresel bir artış kaydettiğini savundu. Terörizm uzmanı David C. Rapoport'a göre, "din dalgası" ya da döngüsü, 1979'dan günümüze uzanıyor. Rapoport'a göre, bu dalga en belirgin olarak İslami terörü içeriyor ancak aynı zamanda İslami terörizmden etkilenmiş olan Hristiyanlar ve diğer dini terörist gruplar da var.

Orta Afrika Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Anti balaka grupları, Orta Afrika Cumhuriyeti karışıklığındaki hemen hemen tüm camileri yıktı.^[6] 2014'te Uluslararası Af Örgütü, Anti Balaka tarafından Müslüman sivillere karşı işlenen ve binlerce Müslüman'ı ülkeden kaçmaya zorlayan bir takım katliamları bildirdi.^[7] Anti balaka grupları medyada sıklıkla Hristiyan milisler olarak tanımlanırken, bu durum Kilise liderleri tarafından reddedildi.^[8] Tony Blair İnanç Vakfı, anti-balaka gruplarında animistlerin varlığına işaret etti. Bununla birlikte, Anti Balaka gruplarının birçoğunun Müslümanları zorla Hristiyan yaptığı yönünde haberler var.

20 Ocak 2014'te, Bangui belediye başkanı Catherine Samba-Panza ikinci tur oylamada geçici cumhurbaşkanı olarak seçildi. Samba-Panza'nın seçimi BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon tarafından memnuniyetle karşılandı. Samba-Panza tarafsız ve klan çatışmalarından uzak durdu. Başkanlığa gelişi genelde anti-balaka tarafından kabul edildi. Seçim sonrasında Samba-Panza parlamentoda anti-balakayı silahlarını bırakmaya çağıran bir konuşma yaptı.

Ertesi gün Müslüman eski Sağlık Bakanı Dr. Joseph Kalite'nin Merkez Cami'nin dışında linç edildikten birkaç gün sonra Bangui'de Müslüman karşıtı şiddet devam etti ve saldırıya uğrayanlardan en az dokuz kişi öldü. ICRC, 20 Ocak tarihi itibarıyla, 48 saat içinde yaklaşık 50 ceset gömdüğünü bildirdi. Ayrıca bir çete, Müslüman olduklarını iddia eden iki kişiyi öldürdükten sonra vücutlarını sokaklarda sürükleyip yaktı.

Mayıs 2014'te, başkent Bangui'de yaklaşık 160.000 kişinin yer aldığı yaklaşık 600.000 kişinin yerinden edilmiş olduğu bildirildi. Bangui'nin Müslüman nüfusu 138.000'den 900'e düşmüştü. Ulusal sağlık sistemi çöktü ve 4.6 milyon toplam nüfusun yarısından fazlasının hemen yardıma ihtiyacı olduğu söylendi. Aralık 2013'ten Mayıs 2014'e kadar, 100.000 kişi komşu Kamerun, Çad ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne kaçtı ve bu ülkelerdeki CAR mültecilerin sayısını yaklaşık 350.000'e yükseldi.^[9] Uluslararası Af Örgütü, anti-balaka militanlarını "tarihi oranlarda Müslüman göçüne" yol açmakla suçladı.^[10]

Hindistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Tripura[değiştir | kaynağı değiştir]

Tripura Ulusal Kurtuluş Cephesi (NLFT), Tripura, Kuzeydoğu Hindistan'dan ayrılmayı isteyen ve Hindistan'da yasaklanmış bir terörist örgüt olan isyancı gruptur. Grup'un faaliyetleri, Hristiyan inançlarından kaynaklanan terörist şiddetle uğraşan Hristiyan teröristler olarak tanımlanmıştır. NLFT amaçları doğrultusunda Tripura'daki tüm kabile halkının Hristiyanlığa zorla döndürülmesini içerir. NLFT, 2002'de bir terör örgütü olarak listelenmiştir. 2000 yılında NLFT bir tapınağa girdi ve yaygın olarak Shanti Kali olarak bilinen popüler bir Hindu vaizini öldürdü.

Nagaland[değiştir | kaynağı değiştir]

Nagaland Milliyetçi Sosyalist Konseyi (NSCN), aynı zamanda Kuzey Hindistan'da faaliyet gösteren bir Hristiyan Naga milliyetçi militan grubudur. Örgütün ana amacı, Naga halkının yaşadığı tüm alanları birleştiren egemen bir Hristiyan devlet olan "Nagalim" kurmaktır kuzeydoğu Hindistan ve Burma'da. Örgütün sloganı "Mesih'in Nagaland'i"dir. Manifestosu, ekonomik kalkınma için Sosyalizm ilkesine ve Baptist Hristiyan dini bakış açısına dayanıyor. NSCN lideri T. Muivah, 3 Ağustos 2015'te Hindistan Hükümeti ile barış anlaşması imzaladı. Bununla birlikte, NSCN, Batı Güney Doğu Asya Birleşmiş Milletler Kurtuluş Cephesi adlı bir milis örgütünün yanı sıra diğer Kuzeydoğu Hint terörist gruplarıyla bir araya geldi ve kısa bir süre sonra Hindistan hükümeti ile barış görüşmelerinden koptu.

Lübnan[değiştir | kaynağı değiştir]

Maruni Hristiyan milisleri, Lübnan'ın 1975-1990 iç savaşında Karantina ve Tel Al-Zaatar katliamlarını Filistinliler ve Lübnanlı Müslümanlara uyguladı. Silahsız olan Filistinli mültecileri tecavüz ve cinayet için hedef alan 1982 Sabra ve Shatila katliamı Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından soykırım olarak kabul edildi.^[11]

Uganda[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir gerilla ordusu olan Rab'bin Direniş Ordusu, 2005 yılında Uganda hükümetine karşı silahlı isyana başladı. Örgüt, çocuk askerleri kullanmak ve insanlığa karşı çok sayıda suç; Katliam, mağduriyet, işkence, tecavüz ve zorla çalıştırılan çocuk emekçileri askerler, hamallar ve seks köleleri olarak kullanmak gibi şeylerle suçlandı.^[12]

Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1981'den sonra, Tanrı Ordusu gibi grup üyeleri kürtaj kliniklerine ve ABD genelindeki doktorlara saldırmaya başladı.^[13] Bir dizi saldırı Bruce Hoffman tarafından Mesih'in Kuzuları da dahil olmak üzere Hristiyan Kimliği (Christian Identity) ve Hristiyan Vatanseverlik (Christian Patriotism) hareketleriyle bağlantılı birey ve gruplara atfedildi.^[14] Endişeli Hristiyanlar adlı bir grup, 1999 yılı sonunda Kudüs'teki kutsal bölgelere saldırmayı planladıklarından şüphelenerek İsrail'den sürüldü; Ölümlerinin "onları cennete götüreceği" inancındaydılar.^[15]

Eric Robert Rudolph, bir kürtaj kliniğine ve lezbiyen bir gece kulübüne yapılan saldırıların yanı sıra, 1996'da Centennial Olimpiyat Parkı bombardımanı gibi saldırılar gerçekleştirdi. Syracuse Üniversitesi'nden profesör olan Michael Barkun, Rudolph'un bir Hristiyan teröristin tanımına uyacağını düşünüyor. Idaho Eyalet Üniversitesi'nden profesör James A. Aho, dini düşüncelerin Rudolph'a yalnızca kısmen ilham verdiğini savunuyor.^[16]

Terörizm araştırmacısı Aref M. Al-Karhattar, Sözleşme Ahlakı, Kılıç ve Rahip Kolu (CSA), Savunma Hareketi, Montana Hürriyeti ve bazı Hristiyan milis "gruplarını" Aşırı sağcı terörizm ile dini (Hristiyan) bir bileşeni olduğunu söyledi.^[17]

1996'da Charles Barbee, Robert Berry ve Jay Merelle adlı üç erkek iki banka soygunu ve bombardımanı ile suçlandı. Adamlar, Tanrı'nın şiddet içeren saldırılar düzenlemelerini istedikleri ve bu tür saldırıların Aryan ırkının üstünlüğünü hızlandıracağına inanan anti-Semitik Hristiyan Kimlik teorisyenleriydi.^[18]

2011'de ABD Dışişleri Bakanlığı analisti Daryl Johnson, Hutaree Hristiyan milis hareketinin 11 Eylül saldırılarından sonra ABD'deki tüm İslami terör sanıklarının birleşik silahlarına kıyasla daha fazla silah bulundurduğunu söyledi.^[19]

63 yaşında bir makine mühendisi olan Robert Doggart, 2015 yılında, Delaware County, New York'ta bir Müslüman yerleşim bölgesine saldırmak için silah toplama amacında olduğunu bildirdikten sonra, dini mülklere zarar vermek veya imha etmek amacıyla sivil hak ihlalinde bulunma talebiyle suçlandı. Birkaç özel milis grubu üyesi olan Doggart, bir telefon görüşmesiyle FBI kaynağına, Delaware eyaletindeki yerleşime götürmeyi planladığı "500 mermi mühimmat" ile bir M4 karabina aldığını, ayrıca bir tabanca, molotofkokteylleri ilettiğini bildirdi.

Küresel ideolojiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Hristiyan Kimliği, gevşek biçimde bağlı olan küresel bir gruptur ve ırk ayrımı yapılmış bir teolojiye adanmış bireyler olup Kuzey Avrupa beyazlarının İsrail'in kayıp kabilelerinin doğrudan torunları olduklarını ve onları Tanrı'nın seçilmiş halkı haline getirdiğini iddia etmektedirler. Aryan Ulusları (Aryan Nations), Aryan Cumhuriyet Ordusu (Aryan Republican Army), Tanrı Ordusu (God's Army), Phineas Ruhbanlığı (Phineas Priesthood), Kılıç ve Rahip Kolu gibi gruplarla ilişkilendirilmiştir. 2002 Soweto bombalamaları da dahil olmak üzere dünyanın birçok saldırı üzerindeki bir etki olarak gösterildiler.

Bu grupların ABD'de 2.000 üyesi olduğu tahmin edilmektedir; Kanada'da ve İngiliz Milletler Topluluğu'nda geri kalan üye sayıları bilinmiyor.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Terrorism: The first or anarchist wave. Routledge. 2006. s. 309. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Peter Steinfels (5 Kasım 2005). "A Day to Think About a Case of Faith-Based Terrorism". New York Times. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ Payne, Stanley G. (1995). A History of Fascism 1914–1945. Madison: University of Wisconsin Press (pp. 277–289) ISBN 0-299-14874-2
^ Al-Khattar (2003). Religion and terrorism: an interfaith perspective. Praeger. ss. 21, 30, 55, 91.
^ Michael, Robert, and Philip Rosen. Dictionary of antisemitism from the earliest times to the present. Lanham, Maryland, USA: Scarecrow Press, 1997 p. 267.
^ "Almost all mosques destroyed in Central African Republic unrest". 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ Andrew Katz. "Photographer Witnesses Turning Point In Central African Republic". 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ "There are no Christian militias killing Muslims in the Central African Republic". Aid to the Church in Need. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ "Politics blamed for CAR divisions". Al Jazeera English. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ United Nations (16 Aralık 1982). "General Assembly Resolution 37/123". 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.
^ "Background: the Lord's Resistance Army". 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ Frederick Clarkson (2 Aralık 2002). "Kopp Lays Groundwork to Justify Murdering Abortion Provider Slepian". National Organization for Women. 21 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ Bruce Hoffman (1998). Inside Terrorism. Columbia University Press. ISBN 0-231-11468-0.
^ "Apocalyptic Christians detained in Israel for alleged violence plot". CNN. 3 Ocak 1999. 18 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Cooperman, Alan (2 Haziran 2003). "Is Terrorism Tied To Christian Sect? Religion May Have Motivated Bombing: Suspect". Washington Post. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011. 'Based on what we know of Rudolph so far, and admittedly it's fragmentary, there seems to be a fairly high likelihood that he can legitimately be called a Christian terrorist,' said Michael Barkun, a professor of political science at Syracuse University who has been a consultant to the FBI on Christian extremist groups.
^ Al-Khattar, Aref M. (2003). Religion and terrorism: an interfaith perspective. Westport, CT: Praeger. ss. 21, 30. ISBN 9780275969233. 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
^ Martin, Gus (2003). Understanding Terrorism: Challenges, Perspectives, and Issues. SAGE Publications, Inc. ISBN 978-0761926153.
^ Shane, Scott (24 Temmuz 2011). "Killings in Norway Spotlight Anti-Muslim Thought in U.S." (PDF). The New York Times. 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.

[1] Terrorism: The first or anarchist wave. Routledge. 2006. s. 309. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[2] Peter Steinfels (5 Kasım 2005). "A Day to Think About a Case of Faith-Based Terrorism". New York Times. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[payne-3] Payne, Stanley G. (1995). A History of Fascism 1914–1945. Madison: University of Wisconsin Press (pp. 277–289) ISBN 0-299-14874-2

[4] Al-Khattar (2003). Religion and terrorism: an interfaith perspective. Praeger. ss. 21, 30, 55, 91.

[5] Michael, Robert, and Philip Rosen. Dictionary of antisemitism from the earliest times to the present. Lanham, Maryland, USA: Scarecrow Press, 1997 p. 267.

[6] "Almost all mosques destroyed in Central African Republic unrest". 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[7] Andrew Katz. "Photographer Witnesses Turning Point In Central African Republic". 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[8] "There are no Christian militias killing Muslims in the Central African Republic". Aid to the Church in Need. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[9] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[10] "Politics blamed for CAR divisions". Al Jazeera English. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[11] United Nations (16 Aralık 1982). "General Assembly Resolution 37/123". 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.

[12] "Background: the Lord's Resistance Army". 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[13] Frederick Clarkson (2 Aralık 2002). "Kopp Lays Groundwork to Justify Murdering Abortion Provider Slepian". National Organization for Women. 21 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[14] Bruce Hoffman (1998). Inside Terrorism. Columbia University Press. ISBN 0-231-11468-0.

[15] "Apocalyptic Christians detained in Israel for alleged violence plot". CNN. 3 Ocak 1999. 18 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[16] Cooperman, Alan (2 Haziran 2003). "Is Terrorism Tied To Christian Sect? Religion May Have Motivated Bombing: Suspect". Washington Post. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011. 'Based on what we know of Rudolph so far, and admittedly it's fragmentary, there seems to be a fairly high likelihood that he can legitimately be called a Christian terrorist,' said Michael Barkun, a professor of political science at Syracuse University who has been a consultant to the FBI on Christian extremist groups.

[17] Al-Khattar, Aref M. (2003). Religion and terrorism: an interfaith perspective. Westport, CT: Praeger. ss. 21, 30. ISBN 9780275969233. 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

[:0-18] Martin, Gus (2003). Understanding Terrorism: Challenges, Perspectives, and Issues. SAGE Publications, Inc. ISBN 978-0761926153.

[19] Shane, Scott (24 Temmuz 2011). "Killings in Norway Spotlight Anti-Muslim Thought in U.S." (PDF). The New York Times. 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Hristiyan terörizmi nedir?, Hristiyan terörizmi anlamı nedir?, Hristiyan terörizmi ne demektir?