Kuzey Osetya-Alanya

Kuzey Osetya
Республика Северная Осетия-Алания
Республикӕ Цӕгат Ирыстон — Алани
	Kuzey Osetya; Республика Северная Осетия-Алания; Республикӕ Цӕгат Ирыстон — Алани
Bayrak	Arma
	Milli Marş: Kuzey Osetya Cumhuriyeti Millî Marşı
	Konum
	Kuzey OsetyaKuzey Osetya-Alanya
	Yönetim
Ülke:	Rusya
Federâl Bölge:	Güney
Ekonomik Bölge:	Kuzey Kafkasya ekonomik bölgesi
Başkent:	Vladikavkaz
Cumhurbaşkanı:	Vyacheslav Bitarov
	Genel bilgiler
Yüzölçüm:	8.000 km² (3.089 sq mi)
- Rusya içinde:	79
Nüfus:	713 (04/2010)
- Rusya içinde:	64
- Yoğunluk:	0 /km² (0 /sq mi)
	Diğer bilgiler
Dili:	Osetçe, Rusça
Kuruluş tarihi:	20 Ocak 1921
Kodu:	90

Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti (Rusça: Республика Северная Осетия - Алания (Osetçe: Республикӕ Цӕгат Ирыстон — Алани) dinle (yardım·bilgi) Rusya'nın bir cumhuriyeti olan federal bölüm. 2010 nüfus sayımına göre nüfusu 712.980'dir.^[1] Başkenti Vladikavkaz'dır.

İsim[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyetler Birliği'nin son yıllarında milliyetçilik akımı Kafkasya'yı büyük ölçüde etkilerken birçok aydın Kuzey Osetya ÖSSC adının Alanların Orta Çağ krallıklarının ismi olan Alanya ile değiştirilmesi çağrısında bulundu. "Alanya" terimi; çeşitli kuruluşlar, televizyon kanalları, sivil ve siyasi kuruluşlar, yayınevleri, futbol takımları vb. aracılığıyla Osetlerin günlük yaşamında hızla popüler oldu. Kasım 1994'te "Kuzey Osetya Cumhuriyeti-Alanya" adı resmen cumhuriyetin ismi oldu.^[2]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyet, Kuzey Kafkasya'da konumlanmıştır. Cumhuriyetin kuzey kısmı, Stavropol Ovası'nda yer almaktadır ve cumhuriyet topraklarının %22'si ormanlarla kaplıdır.

Yüzölçümü: 8.000 kilometrekare (3.100 sq mi)
Sınırlar:
- İçeriden: Kabardino-Balkarya, Stavropol Krayı, Çeçenistan, İnguşetya.
- Uluslararası: Gürcistan (Güney Osetya dahil; Mtsheta-Mtianeti, Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti ve Şida Kartli)
En yüksek nokta: Kazbek Dağı (5.033 metre (16.512 ft))
Kuzey-güney mesafesi (maksimum): 130 kilometre (81 mi)
Doğu-batı mesafesi (maksimum): 120 kilometre (75 mi)

Nehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyetin tüm nehirleri Terek Nehri'nin drenaj havzasına aittir. Başlıca nehirler şunlardır:

Terek Nehri (~ 600 km)
Uruh Nehri (104 km)
Ardon Nehri (101 km)
Kambileyevka Nehri (99 km)
Gizeldon Nehri (81 km)
Fiagdon Nehri
Sunja Nehri (278 km)

Dağlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyet topraklarında bulunan dağların tamamı Kafkasya'nın bir parçasıdır. Kazbek Dağı en yüksek noktadır (5.033 m), Chimara Dağı ise ikinci en yüksek (4,780 m) dağdır.

Doğal Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal kaynaklar arasında mineraller (bakır, gümüş, çinko), kereste, maden suları, hidroelektrik enerji ve kullanılmayan petrol ve gaz rezervleri bulunur.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Orta derecede karasal iklim görülmektedir.

Ortalama Ocak sıcaklığı: -5 °C (23 °F)
Ortalama Temmuz sıcaklığı: +24 °C (75 °F)
Ortalama yıllık yağış: 400-700 milimetre (16-28 in) ovalarda; 1.000 milimetre (39 in)

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Osetya toprakları ilk olarak Kafkas kabileleri tarafından iskan edildi. Bazı göçebe Alanlar bölgeye 7. yüzyılda yerleşerek Alanya krallığını kurdu ve Alanlar Bizanslı misyonerler aracılığıyla Hıristiyanlık'ı benimsediler. Alanya, İpek Yolu'nun buradan geçmesi sebebiyle büyük kazanç sağladı.

1222'de başlayan Moğol istilası Kuzey Kafkasya ile birlikte Kuzey Osetya'yı da etkilemiştir. 14. yüzyılda Cuci'nin torunların kurdukları Altın Orda'nın baskısıyla güneye inerek dağlık alanlara yerleşmek zorunda kalmışlardır.

1557'de batı komşuları Kabartayların bir dostluk anlaşmasıyla Rus koruması altına girmesiyle, Osetler arasında da Rus nüfuzu yayılmaya başlamış, 1774'te Osmanlı Devletini yenen Rus İmparatorluğu, Kabardiya ile birlikte Osetya'da tam bir denetim kurmuşlardır.

Ruslar, 1774 sonrasında Osetler arasında Hristiyanlığı yayarak ve 1860'larda Müslüman Osetlerin çoğunu da Anadolu'ya göndererek dengeyi Hristiyan Osetlerin lehine çevirmişlerdir.

Yarı feodal bir yapısı bulunan Osetya'da kölelik ve feodal ayrıcalıklar 1868-69'da kaldırılmıştır.

1921'de oluşturulan ve Rus SFSC'ne bağlı Dağlı Özerk SSC içinde bir ulusal okrug olarak yer alan Kuzey Osetya, daha sonra bir özerk oblast, 1936'da da özerk cumhuriyet yapıldı. Aralık 1991 sonunda Sovyetler Birliği'nin dağılması üzerine oluşan RF içinde bir üye cumhuriyet olarak kaldı.

1944'te Stalin döneminde doğu komşuları İnguşların Orta Asya'ya sürgüne gönderilmesiyle Çeçen-İnguş Özerk Cumhuriyeti dağılmıştır. Ve 1944 öncesinde İnguşların yaşadıkları Prigorodni rayonu Kuzey Osetya'ya eklenmiştir.

1957'de sürgünden dönmüş olan İnguşlar eski topraklarını Osetler'den geri almak istemişlerdir. Bu yüzden anlaşmazlık ve çatışmalar da yaşanmıştır. Ayrıca Gürcistan'dan tek yanlı ayrılıp bağımsızlık ilan eden Güney Osetya'dan da bir Oset sığınmacı akınına uğramıştır.

2008 yılında Rusya-Gürcistan savaşı sırasında Gürcistan ve Güney Osetya'dan kaçanların barınağı oldu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Invalid reference parameter
^ Shnirelman, Victor (2006). The Politics of a Name: Between Consolidation and Separation in the Northern Caucasus 30 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Acta Slavica Iaponica 23, ss. 37–49.

[2010Census-1] Invalid reference parameter

[2] Shnirelman, Victor (2006). The Politics of a Name: Between Consolidation and Separation in the Northern Caucasus 30 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Acta Slavica Iaponica 23, ss. 37–49.

[1]

[2]

g t d Rusya'nın federal bölümleri
Cumhuriyetler	Adige Altay Başkurdistan Buryatya Çeçenistan Çuvaşistan Dağıstan Hakasya İnguşetya Kabardino-Balkarya Karelya Kırım³ Komi Kalmukya Karaçay-Çerkesya Mari El Mordovya Kuzey Osetya-Alanya Saha Tataristan Tuva Udmurtya
Kraylar	Altay Habarovsk Kamçatka Krasnodar Krasnoyarsk Perm Primorskiy Stavropol Zabaykalskiy
Oblastlar	Amur Arhangelsk Astrahan Belgorod Bryansk Çelyabinsk İrkutsk İvanovo Kaliningrad Kaluga Kemerovo Kirov Kostroma Kurgan Kursk Leningrad Lipetsk Magadan Moskova Murmansk Nijniy Novgorod Novgorod Novosibirsk Omsk Orenburg Oryol Penza Pskov Rostov Ryazan Sahalin Samara Saratov Smolensk Sverdlovsk Tambov Tomsk Tula Tver Tümen Ulyanovsk Vladimir Volgograd Vologda Voronej Yaroslavl
Federal şehirler	Moskova Sankt-Peterburg Sivastopol³
Özerk oblastlar	Yahudi
Özerk okruglar	Çukotka Hantı-Mansi¹ Nenets² Yamalo-Nenets¹
¹Tümen Oblastı'na bağlıdır. ²Arhangelsk Oblastı'na bağlıdır. ³ Kırım'ın ve Sivastopol şehrinin durumu Mart 2014'ten bu yana Rusya ile Ukrayna arasında ihtilaftadır. Ukrayna Kırım'ın kendisinin özerk cumhuriyetlerinden biri, Sivastopol'u ise özel statülü şehir olarak tanımakta, diğer taraftan Rusya ise Kırım'ı kendi federal birimi, Sivastopol'u ise kendi federal şehri olarak tanımaktadır.

Kuzey Osetya nedir?, Kuzey Osetya anlamı nedir?, Kuzey Osetya ne demektir?